شماری از پژوهشگران در کابل یک نهاد تخصصی را برای تقویت زبان و ادبیات فارسی در افغانستان به نام پژوهشکدهی زبان و ادبیات تشکیل دادهاند. محمود جعفری، رییس این پژوهشکده به بیبیسی فارسی گفت که این نهاد با هدف «تقویت زبان و ادبیات به عنوان عامل ارتباطی، رشد زبان و ادبیات، روشمند سازی و کاربردی کردن تحقیقات ادبی» ایجاد شده است.
او همچنین گفت که تبدیل تحقیق ادبی به شغل از طریق ایجاد پروژههای ادبی، از دیگر هدفهای این پژوهشکده است. به گفتهی او، در حال حاضر تحقیقات ادبی به عنوان یک شغل درنیامده است. محمود جعفری تأکید کرد که پژوهشکدهی زبان و ادبیات یک نهاد کاملاً مستقل است و در حال حاضر پانزده پژوهشگر در آن کار میکنند و در آینده بر شمار آنها افزوده خواهد شد.
آقای جعفری افزود که یک کتابخانهی تخصصی کوچک در چارچوب این پژوهشکده تشکیل شده و قرار است که زمینههای پژوهشهای ادبی از طریق این پژوهشکده برای سایر پژوهشگران فراهم شود. او همچنین گفت که این پژوهشکده تلاش میکند که از همهی زبانهای رایج افغانستان، از جمله فارسی و پشتو شناخت بهتری به دست آید و ارتباط بهتری بین آنها برقرار شود.
اخیراً حامد کرزی، رییس جمهور در یک سخنرانی خود تأکید کرد که «مخلوط کنید پشتو و فارسی را قسمی که من در همین ۱۲ سال کردم». اما محمود جعفری گفت که اظهار نظر آقای کرزی در این مورد ناشی از شناخت عملی از روابط بین زبانها نیست و «مخلوط کردن زبانها» باعث از بین رفتن آنها میشود.
آقای جعفری همچنین گفت: «در افغانستان پژوهشهای ادبی هنوز به عنوان یک مسئله شناخته نشده است. ما فکر میکنیم که این مسئله باید واکاوی شود و جایگاه اصلی پژوهشهای ادبی در افغانستان بازپیدا شود». به گفتهی او، در حال حاضر پژوهشهای ادبی در افغانستان «نواقصی» دارد و از جمله این که بیشتر تحقیقات ادبی «کلاسیک» هستند و در آنها از روشهای علمی و مدرن کمتر استفاده میشود.
آقای جعفری همچنین افزود، پژوهشهایی که در افغانستان صورت میگیرند، جنبههای کاربردی آنها کمتر مورد نظر است، این پژوهشها در حال حاضر پاسخگوی نیازهای فکری جامعهی ادبی امروز کشور نیست. هر چند از گذشته در عرصهی فعالیتهای ادبی در کشور نهادهای زیادی وجود داشته و شماری از آنها سابقهی چنددههای دارند، اما بسیاری از آنها همگام با تحولاتی که در عرصهی زبان و ادبیات صورت گرفته، پیش نرفتهاند.
بسیاری از کسانی که درعرصهی زبان و ادبیات فعالیت میکنند، جای نهادی را که در این زمینه به صورت علمی، روشمند و همگام با تحولات سریعی که در این زمینه صورت میگیرند، فعالیت کند، خالی میبینند. با این حال، گذشت زمان مشخص خواهد کرد که «پژوهشکدهی زبان و ادبیات» میتواند این جای خالی را پر کند یا نه. «بیبیسی»