سرانجام پس از چند ماه تلاش توافق‌نامه‌ی صلح با حزب اسلامی گلبدین حکمتیار نهایی شد. جاوید فیصل معاون سخن‌گوی ریاست اجراییه دیروز گفته است که: توافق‌نامه‌ی صلح با حزب اسلامی حکمتیار نهایی شده است. هنوز جزییات کامل این توافق‌نامه با رسانه‌ها و مردم شریک نشده و قرار است شورای عالی صلح جزییات این توافق را همگانی کند. این توافق در حالی نهایی می‌شود که، یکم؛ حزب اسلامی حکمتیار در 15 سال گذشته هیچ تأثیری بر میدان جنگ نداشته و هیچ ولایتی به‌دلیل فعالیت نظامیان و افراد مسلح این حزب ناامن نبوده است. دوم؛ تلاش‌های پی‌هم و پرهزینه‌ی حکومت از زمان حامد کرزی تاکنون برای وادار کردن طالبان به گفت‌وگوهای صلح ناکام بوده و اکنون در بن‌بست قرار دارد.
بنابراین، با توجه به این‌که حزب اسلامی حکمتیار تأثیر چشم‌گیری بر پایین آوردن درصد امنیت و حاکمیت دولت نداشته و افراد مسلح این حزب درگیری مداوم و تأثیرگذار با نیروهای امنیتی و حکومت افغانستان نیز نداشته، این توافق از دو لحاظ برای غنی مهم است؛
یکم: تلاش‌های چند ساله‌ی حکومت در راستای تأمین صلح با گروه‌های مسلح و تروریستی که گاهی برادران ناراضی خطاب شده‌اند، گاهی مخالفان سیاسی و در این اواخر نیز تروریست؛ ناکام بوده است. ناکامی حکومت افغانستان و متحدانش در تأمین صلح با طالبان هزینه‌های فراوانی را بر آن‌ها تحمیل کرده است. این هزینه‌ها از مصارف گزاف مالی شروع تا انتقادات تند از این پروسه در افکار عمومی را شامل می‌شود که اعتبار حکومت افغانستان و متحدانش را از لحاظ سیاسی خدشه‌دار کرده است. بنابراین برای حکومت افغانسان و متحدانش، به‌ویژه امریکا، توافق صلح با حزب اسلامی اهمیت ویژه‌یی دارد. دست‌یابی به این توافق می‌تواند برای حکومت افغانستان و امریکا امتیازات تبلیغاتی خوبی را خلق کند. توافق با حزب اسلامی به حکومت افغانستان این امکان را می‌دهد که از یک‌طرف تشکیل جدید شورای عالی صلح را از شورای قبلی صلح جدا کند و از جانب دیگر راهی برای احیای دوباره‌ی اعتبار شورای عالی صلح پیدا کند. هر چند که این شورا نقش اساسی را در رسیدن به توافق با این حزب نداشته است، اما توافقات ابتدایی از مجرای این شورا انجام شده است. برای امریکایی‌ها که تعداد سربازان‌شان در افغانستان به پایین‌ترین حد ممکن رسیده و اوباما تعهد داده است که مأموریتش را با ایجاد یک افغانستان باثبات‌تر و مدرن‌تر به پایان برساند، اهمیتی ویژه دارد. توافق با حزب اسلامی می‌تواند برای امریکایی‌ها یک برگ برنده‌ی تبلیغاتی باشد که از طریق رسانه‌ها شاهد آن خواهیم بود.
از این‌رو با وجود این‌که توافق با حکمتیار یا عدم توافق با او، تأثیری بر امنیت و بهبود وضعیت جاری نخواهد گذاشت، اما این توافق می‌تواند به حکومت وحدت ملی پس از شکست بد در گفت‌وگوهای صلح با طالبان امکان مانور سیاسی و تبلیغاتی را فراهم کند تا با استفاده از این امکان در صدد کمرنگ کردن شکست در مذاکره با طالبان باشد.
دوم: اشرف غنی، رییس‌جمهور افغانستان، از توافق صلح با حزب اسلامی حکمتیار در پی احیای تعلقات تباری و قبیله‌یی و بهره‌برداری از آن نیز هست. غلجایی‌ها که کمتر امکان رسیدن به قدرت در افغانستان را داشته‌اند، از رسیدن اشرف غنی به قدرت و ریاست‌جمهوری خوشحال‌اند و در وجد. این تحول و تغییر اشرف غنی را وادار کرده است که برای تحکیم روابط قبیله‌یی‌اش تا حد امکان از قبیله‌اش در تقرری‌های حکومتی استفاده کند. واگذاری مهم‌ترین پست‌های حکومتی به غلجایی‌ها و در مواردی برکنار کردن افراد تندرو از دسته‌ی درانی‌ها همه‌وهمه بر اساس یک نگاه درازمدت قبیله‌یی صورت گرفته است.
در ادامه‌ی این تلاش‌ها، برگرداندن حکمتیار به‌عنوان یکی از پتانسیل‌های موثر در احیا و توسعه‌ی مرجعیت سیاسی سنتی در میان پشتون‌ها به اشرف غنی این امکان را فراهم می‌کند که با استفاده از همکاری و همسویی با حکمتیار توده‌های جامعه‌ی پشتون را در راستای سیاست‌های خودش بسیج و از آن‌ها به‌عنوان قدرت مردمی در تحولات کلان سیاسی بهره‌برداری کند. بر اساس این نگاه حکمتیار از معدود افرادی است که توانایی بسیج سیاسی در میان مردم روستایی و قبیله‌یی پشتون را دارد که در پانزده سال گذشته کسی نتوانسته از عهده‌ی آن برآید. از جانب دیگر برای حکمتیار و بسیاری از سیاستمداران آشکار است که حکمتیار به‌صورت فردی وجهه‌ی رهبری و رسیدن به قدرت در افغانستان را ندارد. عملکرد سیاسی حکمتیار در دست‌کم دوونیم دهه‌ی اخیر به‌عنوان یک جنایتکار قابل بازپرسی است و از آن‌جایی‌که حکومت افغانستان توانایی و اراده‌ی چنین کاری را ندارد، برای مردم عملکردها و ستم‌های حکمتیار فراموش‌ناشدنی است. بنابراین دور از تصور می‌نماید که حکمتیار پس از این‌همه انزوا و در میان این‌همه نفرت در فکر رسیدن به قدرت باشد.
از این‌رو، برای فرد غنی که داعیه‌ی کلانی برای افغانستان دارد، هر آدمی با هر خصلت و گذشته‌یی که بتواند او را در رسیدن به اهدافش کمک کند، قابل دستگیری و همکاری است. صلح با حکمتیار و برگشتن او به عرصه‌ی سیاسی و فعالیت‌های مشروع و قانونی به غنی امکان وصل شدنش با روستانشینان پشتون را فراهم می‌کند و با توجه به برگزاری لویه‌جرگه، انتخابات و تحولات آینده صلح با حکمتیار برای شخص رییس‌جمهور نیز بی‌استفاده نیست و غنی از این توافق در درازمدت برای شخص خودش نیز بهره‌برداری خواهد کرد.
رحمت‌الله ارشاد