کابل، افغانستان – مقامهای ارتش روز شنبه گفتند ماموریت ناتو در افغانستان تحقیقات ابتدایی در مورد ادعاهای کشته شدنِ بیش از 20 غیرنظامی در نتیجهی حملات هوایی اخیر امریکاییها در ولایت جنوبی هلمند را آغاز کرده است. بزرگان ولسوالی سنگین، صحنهی درگیریهای سنگین در هفتههای اخیر، با انفجار پستهای ارتش افغانستان توسط طالبان در آنجا، گفتهاند که چندین حملهی هوایی امریکاییها در اوایل صبح روز جمعه دستکم 22 غیرنظامی، از جمله چندین زن و کودک، را کشته است.
جنرال چارلز کلیولند، سخنگوی ماموریت ناتو بهرهبری امریکا، تاکید کرد فرماندهی ارتش هیچ شواهد قطعییی را که نشان بدهد غیرنظامیان در این حملات هوایی کشته شده باشند، ندیده است؛ اما گفت که «یک بررسی رسمی برای مشخص کردن اعتبار این ادعاها» آغاز شده است. او علاوه کرد که تیم تحقیقات شامل افسران ناتو، خارج از فرماندهان امریکایی، است تا از بیطرفی اطمینان حاصل شود. جنرال کلیولند گفت: «ما قطعا در این مورد تحقیق میکنیم و ما ادعاهای کشته شدنِ غیرنظامیان را جدی میگیریم، هرچند در این مرحله بهصورت کل هیچ نشانهیی در دسترس نداریم که نشان بدهد غیرنظامیان کشته شدهاند».
با این حال، بستگان قربانیان داستان متفاوتی ارائه کردند. حمید گل، 18 ساله، که در لشکرگاه مرکز این ولایت نوشابه میفروشد گفت که 9 عضو خانوادهاش در قریهی لکری در ولسوالی سنگین توسط حملات هوایی کشته شدند. حمیدگل گفت که او و یکی از برادرانش، که او نیز در لشکرگاه بود، تنها اعضای بازماندهی خانوادهشان هستند. ملا پاچا، پدر آنها، سال گذشته در انفجاری کشته شده بود. آقای گل گفت: «برادر کلانترم و من به قریه سفر کردیم تا دریابیم مادر، برادران و خواهرمان چگونه کشته شدهاند.» «وقتی ما رسیدیم، روستانشینان آنها را از مخروبهها بیرون میکشیدند». آقای گل گفت که درگیریها در اطراف روستایش خانوادهی او را مجبور کرده بود به لشکرگاه نقلمکان کند، اما مادر و خواهر و برادرانش بهدلیل تشدید خشونت در لشکرگاه حدود سه ماه قبل به سنگین بازگشته بودند. او گفت که حملات هوایی بیبی بختاور، مادر 40 سالهاش، شش برادرش که 4 تا 17 ساله بودند، ناز بیبی، خواهر 5 سالهی او و یک کودک برادرش را کشته است. حاجی محمد داوود، بزرگی از ولسوالی سنگین که به لشکرگاه فرار کرده است گفت که حملهی دیگری خانهی معلم فدامحمد را هدف قرار داد و او و 12 عضو خانوادهاش – دو زنش، دو عروس و هشت کودک او – را کشت. آقای داوود گفت که حملات هوایی خانههای نزدیک به یک مسجد، جایی که جنگجویان طالبان در آن اقامت داشتند تخریب کرده و در مجموع 22 غیرنظامی را کشتند. او گفت که این تعداد تلفات توسط افرادی که در تدفین حضور داشتند، نیز تایید شده است. او گفت: «هیچ شکی وجود ندارد که غیرنظامیان کشته شدهاند و حکومت نباید آن را پنهان یا رد کند.» «این عادلانه نیست».
این ادعاها چند روز پس از آن مطرح میشود که ملل متحد در افغانستان در مورد افزایش دراماتیک تلفات غیرنظامیان در نتیجهی عملیاتهای هوایی ابراز نگرانی کرد. این اداره در گزارشاش که هفتهی گذشته منتشر شد، گفت که حملات هوایی نیروهای هوایی بینالمللی و افغان در سال 2016 باعث تلفات 590 غیرنظامی شده است (250 مورد مرگ و 340 مورد جراحت)، که بالاترین تعداد تلفات از سال 2009 بدینسو و نزدیک به دو برابر [تعداد تلفات] ثبت شده در سال 2015 است.
روز شنبه، مقامهای حکومت افغانستان در ولایت هلمند همچنان این ادعاها که غیرنظامیان در سنگین کشته شدهاند، را رد کردند. اما استدلال آنها همچنین بر کنترل در حال انقباض حکومت در آنجا تاکید داشت، چون طالبان اساسا تمام قلمرو، درست تا دروازههای محوطهی حکومتی در سنگین، را تصرف کردهاند. حیاتالله حیات، والی این ولایت در یک کنفرانس خبری در لشکرگاه گفت: «منطقهیی که هدف قرار گرفته است، عاری از غیرنظامیان است – در سه کیلومتری مرکز ولسوالی باشندهیی وجود ندارد و حملات هوایی در 700 متری محوطهی ولسوالی انجام شدهاند، جایی که هیچ غیرنظامییی در آن فاصله ینزدیک به میدان نبرد قادر به زندگی کردن نیست». او گفت که حدود 60 جنگجوی طالبان در این حملات هوایی کشته شدند.
جنرال کلیولند گفت در جریان هفتهی گذشته ایالات متحده بهتنهایی حدود 30 حملهی «هوا به زمین» – اصطلاحی که حملات هوایی و همچنین توپهای شلیکشده از چرخبالها را شامل میشود – در این ولسوالی انجام داده است که نشانهی میزان شدت جنگ در سنگین است. نیروهای هوایی افغان نیز در نبردهای اخیر دخیل بودند، اما مقامها در مورد تعداد دقیق حملاتی که هواپیماهای آنها در سنگین انجام دادهاند، اظهار نظر نمیکنند. جنرال دولت وزیری، سخنگوی وزارت دفاع گفت که در سه ماه گذشته نیروهای هوایی افغان در کلِ هلمند 114 حملهی هوایی انجام دادهاند.
هلمند، از لحاظ قلمرو، بزرگترین ولایت افغانستان است و در کشت خشخاش پیشتاز است. از آنجایی که طالبان کنترل بخش بزرگ آن را از حکومت به چنگ آوردهاند، ماموریت ناتو بهرهبری امریکا که به یک ماموریت کوچک مشورهدهی و مبارزه با تروریزم تبدیل شده است، به دخالت بیشتر وادار شده است. در حال حاضر، حدود 13300 سرباز بینالمللی در افغانستان وجود دارد که 8400 تن آنها امریکایی هستند.
ایالات متحده اعلان کرده است که 300 تفنگدار دریایی [آن] در بهار به هلمند باز خواهند گشت تا به نیروهای افغان که تلاش میکنند مانع طالبان شوند – طالبانی که حلقه را در اطراف لشکرگاه تنگتر کردهاند – مشوره داده و به آنها کمک کنند. در اوج جنگ در هلمند در سال 2011، حدود 20000 تفنگدار دریایی در این ولایت وجود داشتند. بازگشت آنها به هلمند، پس از خروج کامل در سال 2014، گویای جهت جنگ است. جنرال جان نیکولسن، فرمانده نیروهای امریکایی و ناتو در افغانستان، هفتهی گذشته این جنگ را بنبست توصیف کرد و گفت که او برای کمک به نیروهای افغان در شکستن بنبست به «چند هزار» سرباز بیشتر نیاز خواهد داشت. همچنین روز شنبه، یک بمبگذار انتحاری در لشکرگاه مواد انفجاری را جلو یک بانک منفر ساخت، حداقل 8 تن را کشت و 25 تن دیگر را زخمی ساخت که به گفتهی عبدالکریم اتل، رییس شورای ولایتی این ولایت در میان آنها سربازان و غیرنظامیان بودند.
نیویارک تایمز/مجیب مشعل و تیمورشاه
ترجمه: حمید مهدوی