حوالی ساعت 1:30 جمعه، اول ثور، شماری از مهاجمان مسلح ملبس به لباسهای ارتش افغانستان و سوار بر دو موتر رینجر نیروهای امنیتی، پس از گذشت از دو ایست بازرسی، نزدیک مرکز فرماندهی قول اردوی 209 شاهین شدند و در ایست بازرسی سوم پس از یک انفجار، وارد ساختمان قول اردو شده و سربازان و افسران را که در حال ادای نماز جماعت بودند به گلوله بستند.
درگیری در مرکز قول اردو حدود پنج ساعت دوام کرد و حوالی ساعت هفت شام با کشته شدن مهاجمان پایان یافت.
این حملهی تروریستی مرگبار زوایای پیچیدهیی دارد و تاهنوز از چگونگی وقوع رویداد نیز گزارشهای متفاوتی منتشر شده است. همچنان تاکنون از شمار مهاجمان و شمار کشته و زخمیشدههای سربازان ارتش آمارهای متناقض ارائه شده است. وزارت دفاع ملی میگوید 10 مهاجم در این حمله دست داشتند. این وزارت روز شنبه اعلام کرد که در این حمله 100 تن از سربازان ارتش شهید و زخمی شدهاند.
شماری از منابع و رسانههای خارجی و داخلی رقم کشتهشدههای نیروهای امنیتی در این رویداد را بیش از 150 تن و شماری زخمیها را 160 نفر گفتهاند. پس از وقوع رویداد تاکنون هرلحظه شمار تلفات آن در حال بالا رفتن است.
سربازان زخمیشده گفتهاند که حمله زمانی رخ داد که سربازان نیروهای امنیتی در حال ادای نماز بودند و شماری از سربازان در طعامخانهی این قول اردو حضور داشتند که بیشتر در پی انفجارها و گلولهباری در مسجد و طعامخانه کشته و زخمی شدهاند.
از سوی دیگر مقامهای امنیتی تاکنون چگونهگی وقوع این رویداد را به اشکال مختلف روایت کردهاند. برخی مقامها گفتهاند که دو انفجار رخ داده و برخی دیگر میگویند حداقل سه انفجار رخ داده است، یکی در دروازهی ورودی، دیگری در مسجد و سومی در طعامخانه.
نفوذیها
سربازان زخمیشده میگویند که برای داخل شدن به این قول اردو باید از چند ایست بازرسی گذشته و از سربازان هنگام داخل شدن کارت هویت خواسته میشود، اما حملهکنندگان بسیار بهراحتی داخل این قول اردو شدهاند. این سربازان احتمال میدهند که افرادی از داخل قول اردو با مهاجمان همکاری کردهاند. یکی از سربازان که عضو کماندوهای ارتش است و در این رویداد زخمی شدهاست، میگوید: «کسی دست داشته این رینجر را داخل آورده، اگر نه هفت قراول است هشت قراول است و کسی که دست نداشته باشد، این رینجر چطور میتواند داخل قراول بیاید و داخل مسجد» و بر سربازان گلولهباری کنند.
این سربازان به طلوع نیوز گفته، وقتی برای آنها یا خانوادهی آنها مشکلی خلق میشود و آنها میخواهند اجازهی مرخصی بگیرند، به آنها اجازه داده نمیشود و اگر احیاناً هنگام ورود کارت هویت همراهشان نباشد، اجازهی ورود داده نمیشود. آنها میپرسند چطور به این مهاجمان اجازهی ورود داده شدهاست؟
همچنان منابع به رسانهها گفتهاند که وقتی مهاجمان با رینجرهای ارتش در ایست بازرسی نخست میرسند، مسئول بازرسی به داخل قول اردو تماس گرفته و از حضور چنین افرادی گزارش میدهد و میگوید که اجازهی ورود داده شود یا خیر، اما از داخل مخابره میشود که اجازه ورود داده شود.
گروه طالبان مسئولیت این حمله را به عهده گرفته است. ذبیح الله مجاهد، سخنگوی گروه طالبان نیز مدعی شده است که شماری از داخل با مهاجمان این گروه همکاری کردهاند و چهارتن از مدتها بهاین سو در داخل این قول اردو فعالیت داشتهاند.
همچنان رسانهها به نقل از منابع در ولایت بلخ گفتهاند که قبلاً از احتمال وقوع این حمله به قول اردوی 209 شاهین گزارش رسیده بود، تا مسئولان این قول اردو برای جلوگیری از وقوع رویداد تدابیری روی دست بگیرند.
آنچه گزارشها میرساند و منابع میگویند، حملهیی به این بزرگی نمیتواند بدون همدستی و همکاری از داخل قول اردو سازماندهی و عملی شود.
همچنان سربازان زخمی شده مسئولان ارشد این قول اردو را متهم به «خیانت» میکنند میگویند که این مسئولان هرگز به فکر سربازان که فرزندان مردمان غریباند نیستند.
واکنشها و محکومیتها
حمله بر قول اردوی شاهین واکنشهای گستردهیی در پی داشته و بیشتر واکنشها انتقاد از حکومت و مقامهای امنیتی مسئول است که چرا از وقوع اینگونه رویدادها جلوگیری نمیکنند. انتقادها بیشتر متوجه نهادهای کشفی و استخباراتی است که در امر جلوگیری از وقوع چنین رویدادها ناتواناند.
ساعاتی بعد از این حمله عطامحمد نور، والی بلخ در اعلامیهیی ضمن محکوم کردن این حمله گفت: «نهادهای کشفی در مراکز نظامی بایست بهصورت فعال مأموریت خود را انجام داده، کوچکترین خلایی را برای دشمن نگذارند.»
عبدالله عبدالله، رییس اجراییه نیز ضمن محکوم کردن این حمله در اعلامیهیی نوشت: «در این اواخر قوای مسلح کشور، بهویژه نیروهای خاص و کماندوها، ضربات کوبندهیی بر پیکر طالبان و تروریستها وارد کردهاند. حالا وقتی این خفاشان دونصفت و ددمنش از مقابله و رویارویی با نیروهای قهرمان ما عاجز آمدهاند، دست به ترور و وحشت حتا در مقدسترین اماکن اسلامی میزنند.»
کاربران شبکههای اجتماعی نیز در واکنش به این حمله، از مقامهای مسئول بهدلیل بیتوجهی در تأمین امنیت انتقاد کردند و مسئولان ارشد امنیتی را به «ناتوانی و بیکفایتی» متهم کردند. شماری از آنها خواستار برکناری مسئولان ارشد امنیتی بهویژه وزیر دفاع ملی شدند. همچنان این کاربران اعتراض دارند که حکومت به فکر تأمین امنیت شهروندان نیست و حتا آمار دقیق تلفات اینگونه رویدادها را اعلام نمیکند و به مردم «دروغ» میگوید.
نمایندگان مردم در مجلس میگویند، حکومت در برقراری امنیت کشور بهویژه در بخشهای نظامی سخت ناتوان است و باید رویکرد امنیتی تغییر کند.
برخی نمایندگان رهبران حکومت را به اختلافات درونی متهم کرده و تأکید داشتند که این مسأله سبب افزایش ناامنیها در کشور شده و مسایل امنیتی از دید حکومت بهدور مانده است.
از سوی دیگر همایون همایون، معاون اول مجلس نمایندگان از رییسجمهور خواست که بهجای تمرکز بر قراردادها و پروژهها، بر تامین امنیت شهروندان کشور تمرکز نماید.
در همین حال، برخی نمایندگان حامد کرزی، رییسجمهور پیشین کشور را عامل ریختن خون این سربازان عنوان کردند. دو روز پیش آقای کرزی گفته بود که طالبان نیمی از قلمرو افغانستان را در اختیار دارند و این گروه یک «جریان سیاسی» است و کشورهای خارجی حق دارند با این گروه رابطه برقرار کنند.
شورای سرتاسری علمای افغانستان نیز حمله بر قول اردوی 209 شاهین را شدیداً تقبیح کرده و در اعلامیهیی این حمله را «خلاف تمام موازین اسلامی و انسانی» دانسته. زیرا به گفتهی این شورا، «حمله در مسجد بالای مسلمانان در حین ادای نماز هیچگونه توجیه اسلامی و انسانی ندارد.»
شماری از کشورها نیز این حمله را محکوم کردهاند.
روز یکشنبه عزای ملی اعلام شد
ارگ ریاستجمهوری میگوید که رییسجمهور به پاس ارجگزاری به شهدای این حملهی تروریستی با صدور حکمی روز یکشنبه را عزای ملی اعلام کرد.
پیشتر شورای سرتاسری علمای افغانستان نیز خوستار اعلام عزای عمومی در کشور شده بود.
در حکم رییسجمهور آمده: «روز یکشنبه مورخ ۳/۲/۱۳۹۶ عزای ملی اعلان شده و بیرق افغانستان در سراسر کشور و در نمایندگیهای سیاسی آن به حالت نیمهبرافراشته درآورده شود. مراسم خاص اتحاف دعا به روح شهدای حادثهی تروریستی اخیر در قول اردوی ۲۰۹ شاهین برای یک روز در مسجد ارگ ریاستجمهوری و مساجد سراسر کشور برگزار گردد.»
غنی در نشست فوقالعادهی امنیتی در مقر قول اردوی شاهین خواستار بررسی همهجانبهی این رویداد شد
یک روز پس از این رویداد، رییسجمهور در رأس یک هیأت عالیرتبهی دولتی به قول اردوی 209 شاهین رفت و در مرکز این قول اردو نشست فوقالعادهی امنیتی برگزار کرد. آقای غنی در این نشست تأکید کرد که این رویداد ضرورت به یک بررسی همهجانبه دارد.
ارگ میگوید که آقای غنی بهمنظور «غمشریکی و اتحاف دعا به روان شهدای منسوبین قول اردوی ۲۰۹ شاهین» به ولایت بلخ رفت و از زخمیان این رویداد عیادت کرد.
در نشست فوقالعادهی امنیتی عطامحمد نور والی بلخ، تاجمحمد جاهد وزیر امور داخله، قدمشاه شهیم رییس ستاد ارتش، همایون فوزی سرپرست معاونیت وزارت دفاع ملی، مهمند کتوازی، فرمانده قول اردوی ۲۰۹ شاهین و جنرال بابهجان فرمانده زون پولیس و شماری از مسئولین امنیتی ولایت بلخ حضور داشتهاند.
براساس خبرنامهی ارگ، قدمشاه شهیم گفته که یک گروه تخنیکی -امنیتی، این حادثه را بررسی میکند.
رییسجمهور همچنان با حضور در جایگاه ویژهی پیکرهای شهدا، به آنان ادای احترام کرده است.
در دو ماه گذشته، حمله بر قول اردوی شاهین، دومین حملهی مرگبار بر مراکز نظامی در کشور است. در 18 حوت شفاخانهی نظامی سردار محمد داوودخان در کابل هدف حملهی مرگباری قرار گرفت که در آن بیش از 50 تن کشته و بیش از 100 تن دیگر زخمی شدند. این حمله نیز پیچیدگیهایی داشت که تاکنون چیز زیادی از آن مشخص نشده و حکومت در حال «بررسی» رویداد است.