نجیب‌الله سعادت
عطامحمد نور والی بلخ در پی اعلام احتمال نامزدی‌اش در انتخابات ریاست‌جمهوری سال 2019 به ولایت غربی هرات سفر کرد.
این عضو برجسته‌ی «شورای ایتلاف نجات برای افغانستان» که به‌دعوت محمداسماعیل خان فرمانده پیشین جهادی به هرات سفر کرده بود با استقبال گرم این فرمانده پیشین جهادی قرار گرفت، استقبالی که بی‌پیشینه بوده و تاکنون محمداسماعیل خان از هیچ فرد حکومتی و غیرحکومتی چنین استقبالی نکرده بود.
آقای نور در نخستین ساعات ورودش به شهر هرات عصر روز سه‌شنبه (9 عقرب) در جمع صدها تن از هوادارانش به سخن‌رانی پرداخت.
آقای نور در این سخن‌رانی خود یک‌بار دیگر از انحصار قدرت توسط ارگ وارگ‌نشینان انتقاد نمود و خواستار اصلاحات اساسی در نهادهای امنیتی کشور شد.
او هم‌چنین از فساد گسترده در ارگ ریاست‌جمهوری سخن گفت و یادآور شد که در این زمینه اسناد کافی نزد وی موجود بوده وبه‌زودی این موضوع را رسانه‌یی خواهد کرد. به‌باور آقای نور این اسناد نشان‌دهنده‌ی فساد میلیونی در ارگ ریاست‌جمهوری است. او در این سخن‌رانی‌اش بار دیگر بهتندی بر سران حکومت تاخت و آن‌ها را «حریص» خطاب کرد.
رییس اجرایی حزب جمعیت در این سخن‌رانی‌اش موضعی تند‌تر از هر وقت دیگر نسبت به رهبران حکومت وحدت ملی و مخصوصاً ارگ گرفت ویاد آور شد که بیانات رهبران حکومت در مورد برنده بودن در نبرد با مخالفان‌مسلح دولت «مضحک» است. او از گسترش ناامنی در کشور و افزایش نفوذ گروه طالبان و داعش انتقاد نموده وافزود: «نزدیک است که این گروه‌ها تمبان و پتلون این آقایان را بکشند؛ ولی این آقایان هنوزم می‌گویند که ما درجنگ برنده‌ایم».
این عضو «شورای ایتلاف نجات افغانستان» این اظهارات را بی‌شرمانه توصیف نموده و مایه‌ی ننگ برای آن‌ها عنوان نمود.
والی بلخ با اشاره به افزایش حملات انتحاری وانفجاری در کشور و رشد گروه‌های هراس‌افگن از ناتوانی و ضعف در رهبری نهادهای امنیتی یاد کرد و از حکومت به‌گونه‌ی جدی خواستار اصلاحات بنیادی در این نهادها شد.
نور پیش از این نیز انتقادهای تندی از حکومت مطرح کرده بود. سخنان آقای نور هر بار از سوی حکومت پاسخ داده شده است. به همین دلیل، پس از سخنان وی در هرات، سخن‌گوی ریاست اجرائیه و متحد حزبی آقای نور تصریح کرد که «هیچ‌کس حق تهدید نظام را ندارد» و سخن‌گوی وی دو روز پیش گفت که «باید در انتخابات منافع ملی در نظر گرفته شود نه احساسات».
نظام را یا اصلاح کنید یا سقوط دهید
عطامحمد نور با اشاره به فساد گسترده در ارگ، انحصارگری قدرت توسط ارگ‌نشینان، افزایش ناامنی‌ها و رشد گروه‌های هراس‌افگن از هوادارنش خواست یا این نظام را اصلاح کنند یا سقوط دهند.
آقای نور با اشاره به این‌که افراد گروه داعش توسط هلیکوپترهای نظامی از یک منطقه به منطقه‌ی دیگر انتقال داده می‌شوند این وضعیت را غیر قابل قبول دانست. وی از هوادارنش خواست که در قدم نخست برای اصلاحات اساسی در تمام سطوح در کشور تلاش نمایند ودر صورتی‌که که این کوشش آن‌ها نتیجه‌ی مطلوب نداد و این نظام اصلاح نشد در فکر سقوط این نظام باشند و نظام را سقوط دهند.
رییس اجرایی حزب جمعیت اسلامی یادآور شد که او به فکر سقوط نظام فعلی نیست و در قدم اول تمام تلاشش را برای آوردن اصلاحات اساسی در تمام سطوح انجام خواهد داد و سقوط نظام را در صورتی می‌خواهد که این وضعیت تغییر نکند و وضعیت جاری در کشور حکم‌فرما باشد.
قدرت موازی با ارگ؟
والی بلخ از رهبران و مردم هرات خواست تا جلوی تغییرات در مقام‌های حکومتی اداره‌ی محلی‌شان را به‌زور بگیرند و نگذارند که از اختلاف‌های‌شان شورای امنیت، ارگ و داعش سرباز گیری نمایند.
وی یادآور شد که در ولایت بلخ اجازه‌ی تغییرات بدون موافقت خودش را به هیچ‌کسی نمی‌دهد: «در بلخ بدون موافقت من کسی توان برکناری یک مأمور پایین‌رتبه را نیز ندارد و من به‌زور مقررشان می‌کنم».
او در پیوند به صحبت‌های حبیب الرحمن پدرام یک عضو شورای ولایتی هرات که در در مورد برکناری عبدالرزاق احمدی رییس معارف هرات صحبت کرد افزود که به هیچ‌کسی اجازه‌ی تغییرات را نخواهد داد و رییس کنونی معارف هرات مورد تأیید وی بوده و در این مورد به‌گونه‌ی جدی در سفرش به کابل با وزیر معارف صحبت خواهد کرد.
این گفته‌های آقای نور در حالی بیان میشود که به‌تازگی رییس‌جمهور غنی به وزارت معارف دستور داده تا روسای معارف ولایت‌هایی که توسط سرپرست اداره می‌شوند را معرفی کند و در همین زمینه، مجیب مهرداد سخن‌گوی وزارت معارف به اطلاعات روز می‌گوید که به‌زودی و پس از دریافت مکتوب رسمی از سوی ریاست‌جمهوری رییس معارف هرات معرفی خواهد شد.
هرات؛ بانک رأی
طی سال جاری اکثر مقام‌های حکومتی و غیرحکومتی داخلی و خارجی به هرات سفر کرده‌اند؛ سفرهایی که از دید آگاهان سیاسی در این ولایت اکثراً جنبه‌های سیاسی دارد .
طی سال جاری رییس‌جمهور غنی، داکتر عبدالله عبدالله رییس اجراییه، چندین تن از وزاری کابینه، سفرای کشورهای روپایی و امریکایی، مقام‌های نظامی ناتو، نمایندی خاص سرمنشی سازمان ملل متحد در افغانستان، گلبدین حکمتیار رهبر حزب اسلامی، انورالحق احدی رهبر جبهه‌ی ملی نوین افغانستان، احمدولی مسعود رییس بنیاد مسعود و عطامحمد نور والی بلخ از چهره‌های سرشناس حکومتی و غیرحکومتی داخلی و خارجی‌اند که به هرات آمده‌اند.
محمدرفیق شهیر، آگاه امور در هرات به این باور است که یکی از دلایل حضور این رهبران و جود بانک رأی در این ولایت است. آقای شهیر می‌گوید، فضای امن هرات و تمدن‌پذیری مردم این ولایت از جمله دلایل دیگری است که پای اکثر سیاست‌مداران را به هرات کشانیده است.
آقای شهیر ناامنی در قندهار و چند شاخه بودن مردم این ولایت، موازی بودن اداره‌ی محلی بلخ با حکومت مرکزی و حضور داعش در ننگرهار و ناامنی‌های ناشی از حضور این گروه در این ولایت را مواردی عنوان می‌کند که باعث شده همه‌ی سیاست‌مداران به هرات به‌عنوان یک شهر امن، تمدن‌پذیر و بانک رأی در انتخابات‌های پیش‌رو و سایر کارزار‌های سیاسی بنگرند.
به‌هر حال، باید دید که در این اوضاع برآشفته‌ی امنیتی و سیاسی که صحبت از سقوط نظام و تشکیل حکومت موقت و برگزاری لویه‌جرگه عنوان میشود، رهبران حکومت وحدت ملی می‌توانند در مقابل این همه‌ی انتقادها پاسخ‌گو باشند و اصلاحات را به‌وجود بیاورند یا این‌که نظام سقوط می‌کند و حکومت وحدت ملی عمرش به پایان می‌رسد.