ترجمه: جلیل پژواک
اشاره: وزارت دفاع ایالات متحده‌ی امریکا، گزارش شش ماهه‌ی اخیر خود را به کنگره فرستاده است که ارزیابی پنتاگون از وضعیت امنیتی و ثبات افغانستان (از اول جون ۲۰۱۷ تا ۳۰ نوامبر ۲۰۱۷) را نشان می‌دهد.
اطلاعات روز با توجه به نیازهای خوانندگان‌اش و اهمیت این گزارش، بر آن است تا خلاصه‌یی از این گزارش را به‌صورت مختصر در چند قسمت نشر کند. پس از اعلام استراتژی جدید امریکا برای جنوب آسیا و افغانستان در ماه آگست سال جاری، این اولین گزارش پنتاگون به کنگره‌ی امریکا است.
وزارت دفاع و ارتش ملی افغانستان
1. وزارت دفاع:
وزارت دفاع مسوولیت نظارت و رهبری ارتش ملی، قوای هوایی و ارکان نیروهای ویژه‌ی امنیتی مانند فرماندهی عملیات ویژه‌ی ارتش ملی افغانستان، قطعه‌ی خاص و بخش ماموریت‌های ویژه را به عهده دارد. گزارش پنتاگون می‌گوید که در جریان شش ماه گذشته، تمرکز اصلی وزارت دفاع روی ریشه‌کن کردن فساد، مسلکی‌سازی ارتش، برنامه‌ریزی و اجرای عملیات‌های نظامی، بهبود برنامه‌ریزی، بودجه‌سازی و به‌کارگیری منابع، افزایش شفافیت و حساب‌دهی و اجرای سیاست‌های غیرنظامی بوده است.
تدارکات و مدیریت منابع:
گزارش می‌گوید که وزارت دفاع در شناسایی نیازمندی‌ها در سطح پایین‌تر از قول‌اردوها با مشکل مواجه است، اما گسترش و به‌کارگیری سیستم مدیریت اطلاعات مرکزی می‌تواند این مشکل را حل کند. وجود مشکلات در اولویت‌‌بندی و شناسایی نیازمندی‌های بودجوی نیز از چالش‌های فراروی وزارت دفاع خوانده شده است.
گزارش می‌گوید که وزارت دفاع 68 درصد (785 میلیون دالر) بودجه‌ی خود را به مصرف رسانده، 140 قرارداد را در برنامه‌ی تدارکاتی سال مالی 1396 شناسایی کرده و 85 قرارداد که ارزش مجموعی آن 5.4 میلیارد دالر می‌شود را برای سال مالی 1396 نهایی کرده است.
امور حقوقی-قانونی:
گزارش می‌گوید که در جریان شش ماه گذشته، وزارت دفاع استفاده‌ی بهتری از دارایی‌های حقوقی-قانونی‌اش داشته است. همچنین گزارش می‌گوید که بازرس عمومی وزارت دفاع برنامه‌ی مبارزه علیه فساد این وزارت‌خانه را در سال 2016 به‌منظور تعیین برنامه‌ی درازمدت این وزارت برای ریشه‌کن کردن فساد و حصول اطمینان از شفافیت، حساب‌دهی و حکومت‌داری خوب ایجاد کرده است. گزارش می‌گوید که وزارت دفاع اخیراً برنامه‌ی ضدفساد سال 1397 را به‌روزرسانی نموده و اجرای آن در دسامبر 2017 شروع می‌شود.
گزارش آورده است که هم‌اکنون 23 کمیته‌ی شفافیت و حساب‌دهی که شامل فرماندهان در سطح قول‌اردو و کندک و بازرسان عمومی نیروهای امنیتی دفاعی افغانستان می‌شود، در وزارت دفاع فعال است و نشست‌های ماهانه‌ی خود را برگزار می‌کند.
مدیریت پرسونل:
گزارش پنتاگون می‌گوید که وزارت دفاع و ارتش ملی افغانستان در بخشی از تلاش‌هایش برای ایجاد یک نیروی موثر و پایدار، گام‌هایی برای کاهش کمیت افسران قول‌اردوها، ترویج ارتقای مبتنی بر شایستگی و از بین‌بردن حضور سربازان خیالی در صفوف نیروهای امنیتی افغانستان، را برداشته است.
گزارش تاکید می‌کند که حساب‌دهی پرسونل هنوز هم با چالش مواجه است اما وزارت دفاع همراه با مشاوران امریکایی و نیروهای ائتلاف، به اجرا و به‌کارگیری سیستم پرداخت پرسونل، سیستم مدیریت اطلاعات منابع بشری و فهرست موجودی منابع انسانی تمرکز کرده‌اند. این تلاش‌ها برای کاهش مشکلات مدیریت پرسونل و از بین‌بردن سربازان خیالی در نیروهای امنیتی دفاعی افغانستان است. در جریان شش ماه گذشته، وزارت دفاع و مشاوران خارجی برنامه‌ی فهرست موجودی منابع انسانی را در سطح قول‌اردوهای ارتش ملی راه‌اندازی کرده‌اند تا داده‌های اطلاعاتی سربازان را در سیستم مدیریت اطلاعات منابع بشری به‌روز رسانی کنند. این اطلاعات بعدا به سیستم پرداخت پرسونل انتقال داده می‌شود تا از تعداد پرسونل و پرداخت معاشات آن‌ها به‌صورت شفاف اطمینان حاصل شود.
آموزش نهادی:
گزارش پنتاگون می‌گوید که آموزش نهادی در وزارت دفاع هنوز هم با چالش‌های جدی روبه‌رو است و تلاش‌های ایالات متحده، نیروهای ائتلاف و ماموریت مشوره‌دهی، همکاری و آموزش‌دهی برای ایجاد نهادهای موثر آموزشی ناکام مانده است. گزارش می‌گوید که این ناکامی به‌خاطر تمرکز آموزش‌دهی در ساحات است و نهادهای آموزشی که از ابتدا سربازان و افسران را در طول آموزش مسلکی‌شان راهنمایی می‌کند، اغلب از چنین امکانی برخوردار نیستند. گزارش می‌گوید که امروزه تلاش‌هایی برای تغییر جهت تمرکز از ساحه به نهادهای آموزشی جریان دارد اما با این‌حال، ایالات متحده و نیروهای ائتلاف نمی‌توانند محصول این تلاش‌ها را در صفوف نیروهای امنیتی دفاعی افغانستان ارزیابی کنند.
گزارش همچنین می‌گوید که در وزارت دفاع سیستمی برای تعیین بست سربازان و افسران مبتنی بر نیازها و توانایی‌های‌شان وجود ندارد. این امر باعث شده است تا این نیروها آن‌طور که باید از تعلیمات مسلکی و آموزش اضافی برخوردار نشوند. گزارش می‌گوید که شامل‌سازی سربازان در دوره‌های آموزشی بر اساس روابط است و سیستم مدیریت پرسونل فرد واجدشرایط را شناسایی نمی‌کند. نیز فارغان دوره‌های آموزشی و مکاتب نظامی اغلب بر اساس مهارت‌شان تعیین بست نمی‌شوند.
با این‌حال گزارش می‌گوید که وزارت دفاع قصد دارد تا فرماندهی دکترین، تحصیلات و آموزش یک‌پارچه را در سال 2018 ایجاد کند. این نهاد بعداً مسوول توسعه‌ی دکترین و برنامه‌های آموزشی در مکاتب نظامی و نهادهای آموزش مسلکی نظامی است و فعالیت‌ها را به وزارت دفاع گزارش می‌دهد. علاوه بر این، وزارت دفاع در نظر دارد تا فعلا حداقل 50 درصد فرماندهان کندک یک دوره‌ی آموزشی پیش-فرماندهی را در شروع سال 2018 بگذرانند.
برنامه‌ریزی عملیاتی و استراتژیک:
گزارش می‌گوید که در جریان شش ماه گذشته وزارت دفاع عمدتا روی محافظت از مناطق پرجمعیت و مراکز ولایتی تمرکز کرده و طالبان را در دست‌یابی به هرگونه پیروزی استراتژیک شکست داده است. توانایی نیروهای امنیتی دفاعی افغانستان نیز در هماهنگی بین‌الوزارتی برای برنامه‌ریزی عملیات‌ها بهبود یافته است.
گزارش تاکید می‌کند که توانایی ارتش ملی در سطح قول‌اردوها نیز برای برنامه‌ریزی عملیاتی و استراتژیک بهبود یافته است. گزارش این موفقیت را ناشی از رهبری بهبودیافته و پشتیبانی مشاوران نیروهای ائتلاف و امریکایی می‌داند.
گزارش می‌گوید در حالی‌که عملیات خالد در جریان زمستان با وقفه روبه‌رو شده است، برنامه‌ریزان وزارت دفاع و ارتش ملی با وزارت داخله و سایر نهادهای دولتی برای برنامه‌ریزی تامین امنیت انتخابات در سال 2018، ملاقات کرده‌اند. گزارش می‌گوید که برخلاف انتخابات‌های پیشین، ایالات متحده و نیروهای ائتلاف همکاری چندانی در تامین امنیت نخواهند داشت.
2. ارتش ملی افغانستان
قوای هوایی افغانستان:
قوای هوایی افغانستان پشتیبان هوایی اصلی نیروهای امنیتی و دفاعی افغانستان است که مسوولیت آن تحرک هوایی و ماموریت‌های عملیاتی در سراسر افغانستان است. قوای هوایی افغانستان در برنامه‌ریزی برای فراهم‌آوری لوجستیک، تامینات، پوشش‌دهی حمایت انسانی، انتقال زخمی‌ها، حملات هوایی و ماموریت‌های حفاظتی (اسکورت) مستقل عمل می‌کند.
با این‌حال گزارش تاکید می‌کند که استخدام افراد واجدشرایط و مشکل مهارت‌های زبانی هنوز هم برای قوای هوایی به‌عنوان یک چالش باقی‌مانده است، آموزش خلبان‌ها و حفظ و نگهداری پرسونل زمان‌بر است و در بسیاری موارد، برنامه‌های آموزشی و زیرساخت‌ها فاقد ظرفیت کافی است.
گزارش همچنین آورده است که مشاوران خارجی همراه با وزارت دفاع و رهبری قوای هوایی افغانستان یکجا کار می‌کنند تا افسران جوان و موثر این نهاد را جایگزین رهبران ارشد اما ناکارا کنند. مشاوران برنامه آموزش-تمرینی را برای بهبود تصمیم‌گیری رهبریت سطح ارشد قوای هوایی طراحی کرده‌اند که روی توسعه‌ی پویایی، استخدام، یک‌پارچگی، کنترل و فرماندهی قوای هوایی تمرکز دارد.
گزارش می‌گوید که تا 30 نوامبر 2017، قوای هوایی افغانستان 117 هواپیما داشته که از آن‌جمله، 94 بال آن عملیاتی است. هواپیماهای بال‌ثابت شامل C-208، C-130 و A-29 می‌شود. هواپیماهای با بال چرخنده شامل Mi-35، Mi-17، MD-530 و UH-60 می‌شود. علاوه بر این، اکنون وزارت دفاع به فعالیت 30 هلیکوپتر MD-530، شش بال A-29 و 32 بال AC-208 مجوز داده است.
گزارش می‌گوید که قوای هوایی افغانستان در راستای اهداف نقشه‌ی راه نیروهای امنیتی دفاعی افغانستان برای افزایش قابلیت‌های جنگی، هم از نظر ظرفیت و هم از لحاظ توانایی رشد خواهد یافت. تا آخر سال 2020 رقم مجموعی هواپیماهای قوای هوایی به 203 هواپیما و هلیکوپتر خواهد رسید که شامل:
77 بال UH-60، 55 بال MD-530، 25 بال A-29، 14 بال AC-208، 24 بال C-208 و 4 بال C-130 می‌شود.
نیروهای ویژه‌ی امنیتی افغانستان:
گزارش می‌گوید که نیروهای عملیات ویژه‌ی افغانستان از جمله بهترین نیروها در سطح منطقه شناخته شده است و با همکاری نیروهای ائتلاف، در حال انکشاف است. توانایی این نیروها در راه‌اندازی و پیشبرد موفقانه‌ی عملیات‌های ضدتروریسم ثابت شده است. گسترش این نیروها از عناصر اصلی نقشه‌ی راه نیروهای امنیتی دفاعی افغانستان است.
گزارش می‌گوید که به‌رغم امضای موافقت‌نامه‌های پالیسی مشترک و تلاش‌های ساختاری، ارتش ملی به استفاده‌ی نابه‌جا و استفاده‌ی بیش از حد از نیروهای ویژه‌ی امنیتی افغانستان ادامه می‌دهد. این اقدامات نه‌چندان قانونی شامل استفاده از نیروهای ویژه‌ی امنیتی در ایست‌های بازرسی یا استفاده از آن‌ها در تامین امنیت شخصی می‌شود. گزارش تاکید می‌کند که این موارد باعث سکتگی در چرخه‌ی آمادگی عملیاتی و شکست در پاسخگویی واحدهای ارتش ملی برای آموزش و اجرائات می‌شود.
فرماندهی عملیات‌های ویژه‌ی ارتش ملی افغانستان:
گزارش پنتاگون می‌گوید که ماموریت این فرماندهی افزایش توانایی حکومت افغانستان در راه‌اندازی عملیات‌های ضدشورش و اجرای عملیات علیه شبکه‌های تروریستی و شورشی در هماهنگی با دیگر نهادهای امنیتی افغانستان است. این فرماندهی در حال حاضر دارای 16040 پرسونل، چهار غوند عملیات‌های ویژه، ده کندک کوماندو و یک غوند ماموریت ملی است.
در گزارش آمده است که بزرگترین چالش فراروی این فرماندهی، استفاده‌ی نابه‌جای نیروهای آن از سوی وزارت دفاع است. این امر شامل استخدام نیروهای فرماندهی عملیات‌های ویژه خارج از دایره‌ی ماموریت‌های آن می‌شود.
گزارش می‌گوید که به‌عنوان بخشی از برنامه‌های نقشه‌ی راه نیروهای امنیتی دفاعی افغانستان، فرماندهی نیروهای ویژه‌ی امنیتی از یک فرقه با 11300 پرسونل به یک قول‌اردو با پنج غوند شامل غوند ماموریت ملی و مجموعا 22994 پرسونل تبدیل می‌شود.
قطعه‌ی خاص:
گزارش می‌گوید که قطعه‌ی خاص یک کندک عملیات‌های ویژه است که دارای سه دسته‌ی عملیاتی، یک دسته‌ی آموزشی، یک دسته‌ی انجنیری، یک دسته‌ی اطلاعات نظامی، یک گروه پشتیبانی و یک مقر مرکزی است که قطعه‌ی خاص را در چرخه‌ی آموزشی و پشتیبانی عملیات شامل انتقال نیروهای قطعه‌ی خاص، تامینات تجهیزاتی و حمایت بلوک تاکتیکی زنان است. گزارش پیشرفت قطعه‌ی خاص در اجرای عملیات و پیشبرد موفقانه‌ی آن را خوب توصیف کرده است.
گزارش تاکید می‌کند که چرخه‌ی آمادگی عملیاتی قطعه‌ی خاص یک دوره‌ی 32 هفته‌یی است که شامل سه فاز می‌شود: سرخ، کهربایی و سبز.
در جریان فاز سرخ، واحدهای قطعه‌ی خاص روی آموزش و مسلکی‌سازی نیروها تمرکز می‌کنند. فاز کهربایی شامل برنامه‌های آموزش تکمیلی است. فاز سبز مرحله‌ی تمرکز روی استقرار و اعزام نیروها و آمادگی برای اجرای ماموریت می‌شود. هر چرخه‌ی آمادگی عملیاتی بعد از یک هفته استراحت آغاز می‌شود و اعضای قطعه‌ی خاص بعد از هر ماموریت چهار هفته‌ی اضافی برای رخصتی دارند.