«میخواهم جنگ را بس کنید. پنج پسر نازدانهام کشته شدند. شوهرم در این جنگ کشته شد. اول از خدا و بعد از شما انتظار دارم که بیایید صلح کنید. برای خدا صلح کنید. صلح کنید.»
این گفتههای خانمی است که در فراخوان صلحخواهی در ولایت هلمند شرکت کرده است. او از طرفهای جنگ در افغانستان میخواهد جنگ را بس و صلح کنند. او میگوید چهار پسر و شوهرش در درگیریهای هلمند کشته شدهاند.
صدها تن از جوانان، زنان و مردان از یک هفته به اینسو در شهر لشکرگاه مرکز ولایت هلمند خیمهی اعتراضی برپا کردهاند. قرار بود آنان روز پنجشنبه، 9 حمل مسیر 200 کیلومتری شهر لشکرگاه تا ولسوالی موسیقعله مرکز اقتدار طالبان را پیاده طی کنند، اما معترضان پس از رد درخواستشان از سوی طالبان و حکومت مبنی بر برقراری آتشبس و آغاز مذاکرات صلح، دست به اعتصاب غذایی زدند.
دستکم 30 تن از معترضان از روز پنجشنبه به اینسو دست به اعتصاب غذا زدند که هشت تن آن بهدلیل وخیم شدن سلامتشان در دو روز اخیر به شفاخانه منتقل شدهاند. اقبال خیبر، یکی از تحصنکنندگان که سه روز میشود چیزی نخورده و به زحمت میتواند حرف بزند به اطلاعات روز میگوید که وضعیت سلامت شماری دیگر از تحصنکنندگان نیز نگرانکننده است.
فراخوان صلحخواهی در ولایت هلمند بهعنوان مرکز اقتدار طالبان، از جهاتی مهم و بامعنا است. این فراخوان به ابتکار جوانان آغاز شد و اکنون حمایت گستردهی اقشار مختلف جامعه را با خود دارد.
خواست آنان آتشبس و بهدنبال آن آغاز مذاکرات صلح میان طالبان و دولت افغانستان است. دوام سالها جنگ در افغانستان که بیشتر از غیرنظامیان و مردمان عادی این کشور قربانی گرفته، آنان را بهستوه آورده و وادار کرده که در کانون قدرت طالبان صدای صلحخواهی را بلند کنند. شماری از معترضان کسانیاند که در جنگ جاری یک یا چندین عضو خانوادهی خود را از دست دادهاند.
آقای خیبر میگوید در میان تحصنکنندگان کسانی نیز هستند که در اثر درگیریها در این ولایت زخمی شدهاند. «یکی از تحصنکنندگان زخمی و تاهنوز مرمی در سینهی او است.» عمدهترین شعار تحصنکنندگان این است: «من بههر صورت میمیرم، چه در یک حملهی هوایی یا توسط موتر بمب و یا هم در اعتصاب غذایی.»
سرور غفار، یکی سازماندهندگان این فراخوان در مورد واقعیت جنگ جاری در افغانستان و هلمند به نیویورک تایمز گفته: «در هردو سو در هر مسجد یک مراسم تدفین در جریان است. او از خود میپرسد چرا اینگونه است؟ بعد جواب میدهد برای اینکه ساکتیم. آهای کسانی که ساکت هستید! اگر همینطور به سکوتتان ادامه دهید، بَرده باقی میمانید. برده خواهید ماند!»
پاسخ رد طالبان، اجتناب از راهپیمایی و اعتصاب غذا
فراخوان صلحخواهی در هلمند پس از یک حملهی انتحاری در شهر لشکرگاه در روز سوم نوروز که منجر به کشته شدن 15 نفر و زخمیشدن دهها تن دیگر گردید، آغاز شد.
روز چهارشنبه، هفتهی گذشته گروه طالبان با نشر اعلامیهیی از معترضان خواست در مناطقی که در کنترل این گروه است، راهپیمایی نکنند، در غیر آنصورت، این گروه مسوولیت پیامدهای آن را بر عهده نخواهد داشت.
گروه طالبان گفت که «دشمنان» از نام معترضان سوءاستفاده میکنند. این گروه از معترضان خواسته بهجای اعتراض در مناطق زیر ادارهی این گروه در مقابل پایگاه نیروهای امریکایی در هلمند دست به تظاهرات اعتراضی بزنند.
معترضان در کنار برپایی خیمهها و تدارک راهپیمایی به سمت موسیقلعه، مذاکرات با حکومت و گروه طالبان را نیز ادامه دادند تا دو طرف وادار به آتشبس شوند. اما معترضان پس از دریافت پاسخ طالبان در یک مجلس کلانتر که اشتراککنندگان از چندین ولایت بودند، حرکتشان را با تحصن غذایی در شهر شکرگاه ادامه دادند.
آقای خیبر چند روز پیش به اطلاعات روز گفت ه معترضان طی مذاکراتی از حکومت افغانستان خواسته برای نشان دادن نیت صلحخواهی، عملیات نظامی را در هلمند به تأخیر اندازد یا ساحهی آن را محدود کند که سپس معترضان این اقدام حکومت را بهعنوان یک تحفه به طالبان ببرند.
خیبر اکنون میگوید: «دولت هیچ تحفهیی به ما نداد که همراه آن به موسیقلعه برویم. جرگه فیصله کرد کرد که دیگر چارهیی نیست و مجبور استیم که اعتصاب کنیم.»
معترضان جوان از شماری تحصنکنندگان که بیماری داشتهاند خواسته که اعتصاب غذایشان را بشکنند، چون در صورت به درازا کشیدن اعتصاب، ممکن است سلامت آنها به خطر بیفتد. آنان به گفتهی خیبر قصد مقاومت دارند تا طالبان و حکومت بهخواستشان پاسخ مثبت دهند.
اما شماری از زنان در چند روز گذشته از حرکت صلحخواهانهی این جوانان با حضور در خیمهها اعلام حمایت کرده و به کاروان صلحخواهی پیوستند.
خیبر گفت: «ما میخواهیم که مقاومت شود. ]میخواهیم[ بهواسطهی مقاومت به دنیا نشان بدهیم که صلح و آرامش میخواهیم.»
پاسخ حکومت محلی هلمند
روز جمعه حکومت محلی هلمند از فراخوان صلحخواهی جوانان حمایت و این حرکت را ستود.
در اعلامیهیی که از سوی دفتر رسانههای والی هلمند نشر شده، آمده است که اعتصابکنندگان هلمندی از ادارهی ولایتی هلمند خواستار آتشبس شدهاند که ما در جواب آنان چنین میگوییم. «زمانی آتشبس میشود که طرفهای درگیر در جنگ مذاکرات صلح را آغاز کنند، اگر طالبان مسلح با پادرمیانی اعتصابکنندگان به مصالحه حاضر شدند آنگاه معلوم میشود که آنان میخواهند در سطح ولایت هلمند صلح کنند یا در سطح کل کشور؟»
در اعلامیه به گروه طالبان گفته شده که بزرگان خود را بفرستند تا موقف این گروه را در مورد مصالحه روشن کنند. اگر آنان میخواهند در سطح کشور صلح کنند باید توسط بزرگان شورای کویته اعلام شود.
حکومت محلی هلمند گفته که وقتی که موقف واضح طالبان مسلح اعلام و آنان به مذاکرات صلح حاضر شدند، ما نیز با در نظرداشت طرح پیشنهادی صلح رییسجمهور افغانستان، حاضر هستیم که در پی نتیجهی مذاکرات برای آتشبس و تأمین صلح در کشور قدمهای لازم را برداریم.
در همین حال آقای خیبر میگوید تحصنکنندگان تاکنون از سوی حکومت مرکزی هیچ پیامی دریافت نکرده است.
حداقل آتشبس دو روزه در جغرافیای هلمند
آتشبس عمومی و آغاز مذاکرات صلح از خواستهای اصلی معترضان بود، اما پس از دریافت پاسخ طالبان، معترضان روز پنجشنبه در نشستی فیصله کردند، اعتصاب آنان تا زمانی ادامه یابد که دو طرف جنگ در ولایت هلمند حداقل برای دو روز آتشبس کنند.
آقای خیبر از این اعتراض بهعنوان «آخرین حرکت» یاد میکند و از مردم افغانستان میخواهد که از حرکت آنان حمایت کرده و خیمههای تحصین را در ولایتهای مختلف برپا کنند.
در چند روز اخیر اعتصاب این جوانان با حمایتهایی نیز همراه بوده است. بزرگان ولسوالی ناوه روز گذشته در نشستی با ملاامامان مساجد این ولسوالی گفتهاند که از این حرکت حمایت کنند در غیر آن، آنها دیگر حاضر نیستند که آنان را بهعنوان ملاامام مساجد قبول کنند.
خیبر از این اقدام بزرگان ولسوالی ناوه بهعنوان یک رویداد «شگفتانگیز» یاد میکند و میگوید امروز به حمایت از آنان در ولسوالی ناوه خیمه برپا شده است. در ولایتهای ارزگان و قندهار نیز قرار است در روزهای آینده خیمههای اعتراضی برپا شود.
هلمند کانون جنگ افغانستان و چندین ولسوالی این ولایت در تصرف طالبان است. بخش عمدهی تریاک افغانستان در این ولایت کشت و تولید میشود که منبع درجهیک درآمد مالی طالبان است. در روزهای اخیر عملیات بزرگ نظامی در این ولایت جریان دارد.