از سال گذشته به این‌سو در حملات تروریستی و انتحاری نه‌تنها کاهشی رخ نداده که به شمار این حملات نیز افزوده شده است. بسیاری از این حملات عمدتاً مکان‌های غیردولتی و غیرنظامی را هدف قرار داده‌اند و به‌تبع آن قربانیان نیز اکثراً شهروندان عادی بوده‌اند. سازمان دیدبان حقوق بشر در تازه‌ترین گزارش خود از ادامه‌ی این وضعیت ابراز نگرانی کرده است.
به‌تازگی دیده‌بان حقوق بشر که مقر آن در امریکا است، در گزارشی گفته که حملات شورشیان به شهروندان افغانستان افزایش یافته و این حملات خانواده‌ها و بازماندگان قربانیان را به‌شدت نیازمند حمایت مالی، صحی و روانی-اجتماعی کرده است.
گزارش دیده‌بان حقوق بشر که زیر نام «هیچ جایی امن نیست» روز گذشته منتشر شده، افزوده است که شورشیانی که بمب‌ها را در مساجد و یا مناطق مزدحم به‌منظور واردن کردن تلفات بر غیرنظامیان منفجر می‌کنند، مرتکب جنایت جنگی می‌شوند. این گزارش گفته که در نتیجه‌ی این حملات ممکن است خانواده‌های قربانیان و بازماندگان درآمد خود را از دست بدهند و آسیب‌های روانی پس از این نوع حملات تا مدت زیادی در این خانواده‌ها باقی می‌ماند.
دیده‌بان حقوق بشر هم‌چنان گفته که دولت افغانستان تلاش لازم را برای رسیدگی به وضعیت قربانیان و کمک به خانواده‌های قربانیان و بازماندگان انجام نمی‌دهد و لازم است تا دولت این کشور برنامه‌هایی را برای رسیدگی به قربانیان حملات طالبان و افراد وابسته به گروه موسوم به داعش در نظر بگیرد.
وجود فساد در دستگاه حکومت افغانستان باعث شده تا قربانیان حملات تروریستی به کمک‌ها دسترسی پیدا نتوانند و یا هم از دریافت این کمک‌ها محروم شده‌اند.
دیده‌بان حقوق بشر برای تهیه‌ی این گزارش با 45 قربانی غیرنظامی حمله‌های شورشیان و خانواده‌های آنان گفت‌وگو کرده که حمله‌های مخالفان مسلح دولت افغانستان از سال 2016 میلادی تاکنون را در بر می‌گیرد.
براساس گزارش کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان، در سال 1396 خورشیدی مجموع تلفات غیرنظامیان به 9 هزار و 413 غیرنظامی در یک سال گذشته می‌رسد. 3 هزار و 239 نفر کشته شده و 6 هزار و 174 تن دیگر زخم برداشته‌اند. از این میان 4 هزار و 141 تن مرد، 803 تن زن، 2 هزار و 692 تن کودک بوده‌اند.
این کمیسیون گفته است که در مقایسه با سال 1395، آمار کشته‌شده‌ها حدود 15 درصد افزایش یافته، اما آمار زخمی‌ها حدود 21 درصد و مجموع تلفات نیز 9 درصد کاهش یافته است. در سال 1395، مجموع کشته‌شده‌ها 26.6 درصد از مجموع آمار تلفات ملکی را تشکیل می‌داده، در حالی‌که آمار کشته‌شده‌ها در سال 1396 به 34.4 درصد از مجموع تلفات رسیده است.
کمیسیون حقوق بشر افغانستان گفته است: «این افزایش کشته‌ها می‌تواند به این معنا باشد که منازعات مسلحانه از شدت بیشتری برخوردار شده و حملات مرگبارتر شده است که در نتیجه‌ی آن، فیصدی بیشتر از افراد صدمه‌دیده ملکی، کشته‌شده‌اند.»
حملات بی‌رحمانه‌ی طالبان
جنگ و ناامنی در افغانستان در حال حاضر افزایش یافته و طالبان در نقاط مختلف این کشور حملات هراس‌افگنانه انجام می‌دهند. این گروه با بمب‌گذاری در شهرها، حمله بر پاسگاه‌های نظامیان و حملات چریکی عامل بیشترین کشتار در افغانستان است. گزارش دیده‌بان حقوق بشر حملات بی‌رحمانه‌ی طالبان را که هزاران کشته و زخمی برجا گذاشته، مستند کرده است.
دیده‌بان حقوق بشر از طالبان و دیگر گروه‌های شورشی خواسته تا هدف قراردادن غیرنظامیان را در مکاتب، مساجد و شفاخانه‌ها متوقف سازند و از خانه‌های مردم برای اهداف نظامی خود استفاده نکنند.
دیده‌بان حقوق بشر در حالی از حملات طالبان در این گزارش خود یاد کرده است که گزارش سالانه‌ی کمیسیون حقوق بشر افغانستان نشان می‌دهد که از 65.2 درصد تلفات غیرنظامیان که توسط مخالفان مسلح دولت افغانستان انجام شده، 57 درصد آن، یعنی 5 هزار و 370 مورد، مربوط به طالبان و شبکه‌ی حقانی است.
گزارش کمیسیون حقوق بشر افغانستان از تلفات غیرنظامیان در سال 1396 که چندی پیش نشر شد، گفته است که «در مقایسه با سال قبل، سهم طالبان در ارتکاب تلفات ملکی، حدود 7 درصد کاهش‌یافته. در تلفات ملکی که توسط طالبان انجام شده، 36.7 درصد از مجموع آمار تلفات، کشته‌شده‌اند.» به این معنا که تلفات ملکی ناشی از حملات طالبان 7 درصد کاهش یافته است، اما با وصف آن، نزدیک به 37 درصد قربانیان حملات طالبان جان‌باخته‌اند.
گروه طالبان در سال گذشته‌ی خورشیدی چندین حمله‌ی مرگبار تروریستی را در شهرهای افغانستان، از جمله کابل انجام داده است. بزرگ‌ترین حمله‌ی تروریستی طالبان در 10 جوزای سال گذشته انجام شد. این حمله توسط یک تانکر مملو از مواد منفجره در چهارراهی زنبق شهر کابل انجام شد و بیش از 160 تن در آن کشته و بیش از 500 تن دیگر زخم برداشتند. بیشتر قربانیان غیرنظامیان بودند.
افزون بر این، طالبان در ماه میزان سال گذشته بر فرماندهی پولیس ولایت پکتیا حمله کردند که در آن 42 تن کشته شدند. حمله‌ی دیگر این گروه که با حمله‌ی قبلی به‌صورت هم‌زمان انجام شد، در اندر ولایت غزنی بودکه در آن دست‌کم 30 تن کشته شدند. نظامیان و غیرنظامیان قربانی این حملات بودند. دو روز پس از این حملات، در 27 میزان سال گذشته طالبان بر پاسگاهی در ولسوالی دامان قندهار حمله کردند. در این حمله 43 سرباز ارتش کشته شدند.
دومین حمله‌ی مرگبار طالبان در سال‌های اخیر در ماه دلو سال گذشته انجام شد. این حمله با یک عراده آمبولانس در چهارراهی صدارت شهر کابل انجام شد که در آن 103 تن کشته و 235 تن دیگر زخم برداشتند. پولیس و غیرنظامیان در این رویداد جان باختند.
داعش: عامل حملات مرگبار شهری
گروه تروریستی داعش در سه سال اخیر عامل اکثریت رویدادهای مرگبار تروریستی در شهرها بوده است. این گروه با انجام حملات انتحاری و انفجاری بیشتر مساجد و تجمعات مردمی را هدف قرار داده است.
دیده‌بان حقوق بشر در گزارش خود از عدم رسیدگی دولت افغانستان به قربانیان و بازماندگان حملات تروریستی طالبان و افراد مسلح وابسته به داعش یاد کرده است. این گزارش گفته که حملاتی که توسط بمب در مساجد یا مناطق مزدحم با هدف وارد آوردن بیشترین تلفات غیرنظامی انجام می‌شود، «جنایت جنگی» است.
این در حالی است که گزارش کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان نشان می‌دهد که در سال 1396 خورشیدی از مجموع 65.2 درصد تلفات غیرنظامیان که توسط مخالفان مسلح دولت افغانستان انجام شده، عامل 8.1 درصد، یعنی 764 مورد، آن گروه دولت اسلامی یا داعش بوده است.
این گزارش گفته که سهم داعش در کشتار غیرنظامیان نسبت به سال 1395 خورشیدی 30 درصد افزایش یافته است. در این گزارش آمده است: «در تلفات ملکی که داعش مسوول آن بوده است، کشته‌ها، 42.8 درصد از مجموع تلفات را تشکیل می‌دهد. این تفاوت‌ها می‌تواند به این معنا باشد که فعالیت‌های داعش علیه شهروندان شدت یافته و این گروه، از مواد انفجاری و تکنیک‌های کشنده‌تر استفاده کرده است.»
داعش در سال گذشته چندین حمله‌ی تروریستی را در مساجد انجام داده است. چند حمله‌ی بزرگ این گروه در شهر کابل انجام شده است. در روز نوروز سال جاری داعش تجمع مردمی را در نزدیکی دانشگاه کابل هدف قرار داد که در آن 33 غیرنظامی کشته و 65 تن دیگر زخم بر داشتند.
یک ماه بعد در دوم ثور داعش یک مرکز توزیع شناس‌نامه را در غرب شهر کابل هدف قرار داد که در آن 70 تن کشته و بیش از 120 تن دیگر زخم برداشتند. اکثر قربانیان این رویداد غیرنظامیانی بودند که برای گرفتن شناس‌نامه به این مرکز رفته بودند.
در سال گذشته داعش نمازگزاران چندین مسجد را هدف قرار داد. در اوایل سنبله‌ی سال گذشته این گروه بر نمازگزاران در مسجد امام زمان در شمال شهر کابل حمله کرد. در این رویداد 40 تن کشته و 90 تن دیگر زخم برداشتند. در اواخر ماه میزان گروه داعش مسجد امام زمان واقع در غرب شهر کابل را هدف قرار داد. در این رویداد 56 تن کشته و 55 تن دیگر زخم برداشتند.
در آخرین مورد از حملات این گروه در سال گذشته، یک حمله‌کننده‌ی انتحاری مرکز فرهنگی تبیان را در غرب شهر کابل هدف قرار داد. در این حمله 52 تن کشته و 90 تن دیگر زخم برداشتند.
کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان در گزارش تازه‌ی خود گفته است که «در سال‌های اخیر به نظر می‌رسد حملات هدفمند و از قبل برنامه‌ریزی‌شده علیه اقشار خاصی از مردم ملکی افزایش یافته است. بر اساس معلومات جمع‌آوری‌شده توسط کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان، از سال 1394 خورشیدی حملات داعش که علیه هزاره‌های شیعه‌مذهب افغانستان آغاز شده بود، در سال 1396 نیز ادامه یافته و در اثر حملات هدفمند انتحاری این گروه در کابل، هرات و میرزااولنگ سرپل، ۵۵۰ تن از شهروندان ملکی شیعه‌مذهب کشته و رخمی شدند.»
اکنون دیده‌بان حقوق بشر گفته است حملات شورشی‌یی که در کابل و سایر شهرهای افغانستان افزایش یافته، پیامدهای اجتماعی ناگواری در پی داشته است. زنان بیشتر از این حملات متأثر شده‌اند. تأثیر این حملات بر کودکان نیز باعث شده تا کودکان خانواده‌های قربانیان این حملات ترک تحصیل کنند و برای تأمین هزینه‌ی زندگی مجبور به کار شده‌اند. افزایش ناامنی، بی‌ثباتی، خشونت، مشکلات اقتصادی و صدمه‌ی روحی و فشار روانی بیشتر بر خانواده از دیگر پیامدهای حملات شورشیان در افغانستان است.