یک نهاد تحقیقاتی در تازه‌ترین گزارش خود دریافته است که پولیس زن در افغانستان با چالش‌های متعددی از جمله تبعیض جنسیتی و قومی و آزار جنسی مواجه اند و این امر مانع پیشرفت زنان پولیس می‌شود.
«نهاد مطالعات زنان برای صلح» در گزاشی که زیر عنوان «بررسی وضعیت پولیس زن در افغانستان» منتشر کرده، دریافته است؛ به‌رغم تمامی تلاش‌های که در 17 سال گذشته برای توانمندسازی و افزایش کیفی و کمی پولیس زن انجام شده است، هنوز پولیس زن با چالش‌ها و مشکلات متعددی از جمله، آزاری جنسی، تبعیض جنسیتی و عدم ترفیع و کم‌سوادی رو‌به‌رو اند.
شماری از زنان مشخصا تبعیض و آزار جنسی را مانع ترفیع‌شان عنوان کرده‌اند. برخی از آنان با آزار جنسی خفیف و شماری هم با آزار جنسی خیلی شدید مواجه شده‌اند. براساس گزارش کمیسیون حقوق بشر، میزان آزار جنسی زنان در پولیس بیشتر از اردوی ملی و امنیت ملی است. به عنوان نمونه یکی از زنان پولیس که در سطح رهبری کار می‌کند در این تحقیق گفته است: «وقتی برای ترفیع خویش مراجعه می‌کنم به من می‌گویند، یا 10 هزار دالر بده یا یک واسطه قوی بیاور. متأسفانه تو جوان هم نیستی، چرا باید به تو کمک کرد؟ به آن چیزی که حق قانونی من است کمک می‌گویند.»
بر اساس این گزارش، از میان 483 جنرال فقط دو زن به رتبه جنرالی و 20 زن به رتبه دگروالی رسیده‌اند.
جنرال حکمت شاهی رسولی و جنرال مسلمه امانی دو زنی است که در پولیس به مقام معادل جنرالی دست یافته‌اند. جنرال رسولی بیش از ده سال می‌شود که به عنوان رییس اداره حقوق بشر وزارت داخله کار می‌کند. جنرال مسلمه نیز به عنوان معاون ریاست پاسپورت وزارت داخله کار می‌کند.
زنان در پولیس افغانستان 2 درصد سهم دارد
براساس گزارش نهاد زنان برای مطالعات صلح، شمار پولیس زن از 164 نفر در سال 2005 به 3229 نفر در سال 2018 افزایش یافته است. رقمی که نشان می‌دهد، از مجموع 157 هزار پولیس ملی دو درصد آن را زنان تشکیل می‌دهند. در حالی که براساس پلان راه‌بردی وزارت داخله باید شمار پولیس در سال 2017 به 5000 نفر می‌رسید. با این حال رهبری وزارت داخله وعده کرده است که تا سال 2020 شمار پولیس زن را به 10 هزار نفر افزایش دهد. رقمی که با توجه به گذشته دست یافتن به آن خوش‌بینانه و غیرواقعی به‌نظر می‌رسد.
براساس معلومات ریاست حقوق بشر وزارت داخله، سنتی بودن جامعه و ترس از ناامنی‌ها، سبب شده است که وزارت داخله موفق نشود مطابق سیاست‌گذاری‌های خود زنان بیشتری را در پولیس ملی جذب کند.
در این گزارش آمده است که در برخی ولایت‌ها مثل نورستان هیچ زن پولیس وجود ندارد. هم‌چنین در برخی از ولایت‌ها حضور زنان پولیس خیلی اندک است.
سیاست‌گزاران در کابل به این باور اند که محیط سنتی و عدم داشتن ظرفیت مسلکی و بی‌سوادی از چالش‌ها و موانع عمده برای جلب و جذب زنان در نیروهای امنیتی است.
جنرال برهانی، رییس دفتر مقام وزارت دفاع نیز باورهای سنتی را از مهم‌ترین چالش در برابر زنان برای پیوستن در صفوف ارتش و پولیس عنوان کرده است. به گفته وی جلب و جذب زنان در ولایت‌های مرکزی نسبت به سایر ولایت‌ها بهتر است.
یافته‌های نهاد صلح برای زنان نشان می‌دهد که وجود فساد اداری، تبعیض جنسیتی، عدم تطبیق قوانین و سیاست‌گذاری‌های حمایتی از زنان، آگاهی اندک نهادهای مربوطه یا تطبیق کننده‌ی سیاست‌ها، نبود سیستم نظارتی موثر و دوامدار از تطبیق قوانین، پایین بودن سطح سواد و آگاهی از مشکلاتی است که مانع حضور، پیشرفت و احساس مصئونیت زنان در صفوف پولیس ملی می‌شود.
حضور کمرنگ پولیس زن در رهبری و رده‌های بالای وزارت داخله
این گزارش هم‌چنین نشان می‌دهد که زنان در رتبه‌های پایین مثل تلاشی، امور اداری و دست‌گیری مجرمین وظیفه انجام می‌دهند و تنها چند نفر معدود در بست‌های سطح بالا کار می‌کنند. هم‌چنین در اکثر حوزه‌های امنیتی و فرماندهی‌های پولیس برای بررسی مشکلات و قضیه‌های مربوط به خشونت‌های خانوادگی به پولیس زن صلاحیت نمی‌دهند.
زنانی که در مرکز ولایت‌ها با آنان مصاحبه شده خواسته‌اند که در بست‌های کلیدی وزارت داخله مانند معنیت، آمر حوزه و فرماندهی پولیس به زنان نیز سهم داده شود.
در این گزارش آمده است که «شوراهای پولیس اناثیه» نمادین است و در تشکیلات رسمی وزارت جا ندارد و تا کنون میکانیزم حمایتی موثر از زنان ارایه نکرده است.
گزارش دریافته است که 70 الی 80 درصد پولیس افغانستان بی‌سواد یا کم‌سواد اند و در این میان تعداد زنان بیشتر است. این امر باعث شده که زنان در مقام‌ها و بست‌های عالی مدریتی و رهبری قرار نگیرند: «دو سوم زنان جذب شده در پولیس بی‌سواد اند.»
بر اساس یافته‌های این گزارش، به‌رغم تمامی مشکلات در سال‌های قبل وزارت داخله در راستای حمایت، حفاظت و توانمندسازی پولیس زن گام‌های عملی و مثبت برداشته. به عنوان نمونه طرح و تدوین قوانین پالیسی‌ها از جمله‌ی دست‌آوردها است. گزارش مشخص نکرده است که در کدام حوزه‌ها.
هم‌چنین در نظر گرفتن اتاق‌های تعویض لباس، کودکستان و امکانات تشویقی برای زنان (اکثر در مرکز) از موارد مثبت و خوشحال‌کننده برای زنان پولیس است که گزارش به آن اشاره کرده است.
پیشنهاد‌ها برای رشد کمی و کیفی پولیس زن برای وزارت داخله و نهادهای حامی خارجی
نهاد مطالعات زنان برای صلح پیشنهاد می‌کند که برای بیرون رفت از چالش‌ها و برطرف کردن موانع ساختاری در وزارت امور داخله و سکتور امنیتی نیاز به حمایت، تعقیب و نظارت جدی از قوانین و سیاست‌های حمایتی از زنان پولیس از سوی رهبری وزارت داخله است.
نهاد مطالعات زنان برای صلح به حکومت پیشنهاد کرده که حضور زنان در سطوح رهبری، تصمیم‌گیری و سیاست‌گزاری را تقویت کند. به باور این نهاد حضور زنان در رده‌های رهبری پولیس برای حمایت از زنان دیگر الزامی است. این نهاد هم‌چنین پیشنهاد می‌کند در سطوح پایین زنان به عنوان روئسا، معاونان، فرماندهان و آمرین حوزه‌ها استخدام شوند.
هم‌چنین نهاد مطالعات زنان برای صلح به وزارت داخله پیشنهاد می‌کند برای مصوونیت زنان در برابر آزارهای جنسی و زبانی پلان‌های منطم و موثر را طرح کند. افزون بر این نهاد مطالعات زنان برای صلح از وزارت داخله می‌خواهد که برای تشویق زنان به پیوستن به پولیس ملی کار‌‌زار وسیعی را راه‌اندازی کند.
نهاد مطالعات زنان برای صلح هم‌چنین به نهادهای بین‌المللی و تمویل‌کننده‌های وزارت داخله پیشنهاد می‌کند که در کمک‌های شان سهم و بودجه‌ی مشخصی برای زنان در نظر بگیرند و از آن نظارت کند. هم‌چنین از نهادهای کمک کننده می‌خواهد که برنامه‌هایی را هم به لحاظ نظری و هم به‌لحاظ عملی به صورت مداوم در داخل افغانستان برای ظرفیت‌سازی زنان پولیس راه‌اندازی کنند.
اولین پولیس زن افغانستان در سال 1345 شمسی، در دوره ظاهرشاه کار خود را آغاز کرد.