مولوی حبیب‌الرحمان، فرمانده عمومی جنگ‌جویان داعش که چهارشنبه‌ی هفته گذشته با نیروهای تحت فرماندهی‌اش به دولت تسلیم شده از حکومت افغانستان خواسته امنیت او و جنگ‌جویان تحت فرماندهی‌اش را تأمین و زمینه‌ی زندگی بهتر و خوب‌تر را برای شان فراهم سازد.
او طی یک سخنرانی در شبرغان، مرکز ولایت جوزجان گفته که چون دست از جنگ کشیده و به «نیروهای دولتی خود» پیوسته است، اکنون از حکومت می‌خواهد امنیت آنان تأمین شود.
مولوی حبیب‌الرحمان و مفتی نعمت‌الله همراه با 250 جنگ‌جوی گروه داعش روز چهارشنبه پس از آن‌که از سوی طالبان در ولسوالی درزاب ولایت جوزجان محاصره شدند، به نظامیان افغان تسلیم شدند؛ اما شماری از جنگ‌جویان داعش که گفته می‌شود اتباع خارجی اند، به طالبان تسلیم شده‌اند.
درزاب در ولایت جوزجان از دو سال به این طرف مقر اصلی داعش در شمال افغانستان بود. این منطقه‌ی استراتژیک محلی برای سربازگیری، آموزش نظامی و اعمال تروریستی اعضای گروه داعش تبدیل شده بود که مربیان خارجی به نیروهای داعش کمک می‌کردند.
در دو سال گذشته حکومت افغانستان قادر به شکست داعش در جوزجان نشده و نیز نتوانسته بود مناطق مختلف تحت کنترل داعش در درزاب را پس بگیرد. مولوی حبیب‌الرحمان نیز در این مدت به سربازگیری پرداخته و شمار زیادی از کودکان را آموزش نظامی و تروریستی داده بود.
تسلیم شدن یا فرار از چنگ طالب؟
وزارت دفاع افغانستان مدعی است که فشارهای سنگین نظامی بر داعش و طالبان باعث شده تا جنگ‌جویان داعش از روی ناگزیری به دولت تسلیم شوند. این وزارت گفته که نظامیان کشور در حدود 250 عضو گروه داعش را در درزاب تسلیم گرفته و به اداره محلی شبرغان سپرده است.
محمد رادمنش، سخنگوی وزارت دفاع افغانستان می‌افزاید که مولوی حبیب‌الرحمان و معاونش با سلاح، وسایط و مهمات شان به دولت تسلیم شده‌اند. او گفت که نظامیان افغان براساس استراتژی که دارند، ضربات کوبنده را بر پیکر داعش، از جمله درزاب جوزجان وارد کرده و «آنان را مجبور ساخته که دیگر با نیروهای دفاعی افغان مقابله نکرده و تسلیم نیروهای دفاعی افغانستان شوند.»
محمد‌رضا غفوری، سخنگوی والی جوزجان می‌افزاید که داعش و طالبان در دو سال گذشته درگیری‌های زیادی بین خود داشته و تلفات زیادی را نیز در این درگیری‌ها داده‌اند. او به روزنامه اطلاعات روز گفت که در دو سال گذشته امکانات کافی و یا فرصت مناسب وجود نداشته که نیروهای افغان بر علیه داعش عملیات کند، هرچند که نیروهای ارتش حملات هوایی انجام می‌دادند.
برخلاف وزارت دفاع افغانستان، طالبان می‌گویند آنان با راه‌اندازی عملیات سنجیده شده داعش را از درزاب بیرون کرده و شکست سنگینی را بر گروه داعش وارد کرده است. این گروه در بیانیه خود از پاکسازی مناطق تحت کنترل داعش خبر داده و از بی‌جاشدگان درزاب خواسته دوباره به خانه‌های شان برگردند.
ذبیح‌الله مجاهد که خود را سخنگوی گروه طالبان معرفی می‌کند، در اعلامیه‌یی گفته است که در جریان عملیات درزاب 153 جنگ‌جوی داعش کشته، بیش از 100 تن زخمی و 134 جنگ‌جوی دیگر داعش از سوی طالبان بازداشت شده‌اند.
او گفته که در این عملیات طالبان از ولایت‌های جوزجان، سرپل و فاریاب به درزاب حمله کرده و منطقه را از دست داعش پس گرفته است. به گفته‌ی او 17 طالب در این درگیری کشته و 13 تن دیگر زخمی شده‌اند. برخی منابع می‌گویند که عملیات طالبان علیه داعش با حمایت روسیه در درزاب راه‌اندازی شده بود. بارنت روبین، افغانستان‌شناس امریکایی در مقاله‌یی در فارین افرز نیز به این موضوع اشاره کرده است.
در همین حال مولوی عبدالحی حیات، عضو شورای ولایتی جوزجان به روزنامه اطلاعات روز می‌گوید که داعش مهمات تمام کرده بود و در حدود 250 جنگ‌جو «از روی مجبوریت تسلیم شدند نه به‌خاطر پروسه صلح و به نیت پاک.»
بازمحمد داور، سرپرست پیشین ولسوالی درزاب به روزنامه اطلاعات روز می‌گوید که در بیست روز گذشته بین طالبان و داعش جنگ جریان داشت و در آخر طالبان داعش را شکست دادند. او گفت که طالبان به مردم گفته بودند که مناطق مختلف درزاب و قوش‌تپه را از داعش پس می‌گیرند و یک حشر عمومی راه‌اندازی کرده بودند.
سربازان خردسال و مربیان خارجی
ولسوالی درزاب ولایت جوزجان در بهار سال گذشته به‌صورت کامل به‌دست داعش افتاد. این گروه در آن‌جا پایگاه محکمی برای خود ساخت و به آموزش نیروهایش شروع کرد. داعش در درزاب از جوانان و کودکان سربازگیری کرد و سپس ده‌ها کودک را آموزشهای تروریستی داد.
داعش در سه روستای درزاب از جمله سردره، مغول و القانی حدود 150 کودک را حملات انتحاری آموزش داده بود. این کودکان از سوی مربیان خارجی آموزشهای تروریستی دریافت می‌کردند.
اعضای گروه داعش در جوزجان از نقاط مختلط جهان جمع شده بودند. مقام‌های محلی جوزجان حداقل حضور شهروندان الجزایر، ازبکستان، پاکستان، فرانسه، تاجیکستان، ترکمنستان و چین را در درزاب تایید کرده بودند.
در ویدیویی که لانگ وار ژورنال به تازگی منتشر کرده است، دیده می‌شود، جنگ‌جویان داعش که تسلیم شده‌اند، پسوندهای اسم مکان «تاجیکستانی، فرانسه، ازبکستانی، اندونیزیا، قزاقستانی، ترکیه و قیرغیزستان» دارند.
تصاویری که از سوی دفتر مطبوعاتی ولایت جوزجان منتشر شده نشان می‌دهد که در میان داعشیانی که به حکومت تسلیم شده‌اند، ده‌ها کودک دیده می‌شود. مولوی حیات نیز می‌گوید افرادی که تسلیم شده، اکثراً بچه‌های زیر سن اند و در حدود 13 تا 15 سال سن دارند.
والی ولایت جوزجان نیز روز پنج‌شنبه گفته است: «تعداد افراد داعش که زیر سن هستند، آگاهانه و ناآگاهانه در مقابل طالبان می‌جنگیدند، قبل از کشته شدن شان نیروی‌های امنیتی وارد صحنه شده این گروپ را تسلیم گرفتند.»
محمد‌رضا غفوری، سخنگوی والی جوزجان به روزنامه اطلاعات روز گفت که بیش از 50 کودک نیز در جمع کسانی اند که به نیروهای دولتی تسلیم شده‌اند. او گفت که داعش این کودکان را از مکاتب با خورد برده بود.
مولوی حبیب‌الرحمان کیست؟
مولوی حبیب‌الرحمان، فرمانده عمومی داعش در شمال افغانستان پس از کشته شدن قاری حکمت‌الله رهبری داعش را بر عهده گرفت. قاری حکمت در یک حمله هوایی نیروهای خارجی در درزاب کشته شد.
مولوی حبیب‌الرحمان باشنده اصلی ولسوالی شولگره ولایت بلخ است. وزارت دفاع افغانستان می‌گوید که مولوی حبیب‌الرحمان همیشه کوشش کرده داعش را در شمال اداره و جنگ‌ها را سازماندهی کند.
مولوی عبدالحی حیات می‌گوید که مولوی حبیب‌الرحمان در اولین دوره انتخابات پارلمانی نامزد بود اما به مجلس نمایندگان راه نیافت. پس از آن همکاری با گروه طالبان را شروع کرد. سپس به جوزجان رفت و به گروه داعش پیوست.
داعش در ولسوالی درزاب ولایت جوزجان علاوه بر قتل باشندگان درزاب متهم به غارت اموال مردم، تجاوز جنسی و اذیت و آزار مردم است.
آقای حیات در این مورد گفت: «اعمال شان کاملاً غیراخلاقی و غیرانسانی است. در پیش پدرها و مادرها بر دختران تجاوز کردند، مکاتب را بر روی اولاد آن محل و محیط بسته کردند، مکاتب را تخریب کردند و از بین خانه‌ها خندق کندند تا ارتباطات جنگی خود را برقرار کنند.»
اکنون که مولوی حبیب‌الرحمان و افرادش به حکومت افغانستان تسلیم شده‌اند، روشن نیست که سرنوشت آنان چه می‌شود. محمد رادمنش، سخنگوی وزارت دفاع کشور در این مورد گفت که نظامیان کشور داعشیان را به حکومت تسلیم داده و «جواب بعدی پرسش‌ها مربوط به دولت و ارگان‌های مربوطه می‌شود.»
مولوی عبدالحی حیات، عضو شورای ولایتی جوزجان می‌افزاید که صدها نفر به ولایت مراجعه کرده و خواهان محاکمه داعشیان شده بودند تا آنان بدانند که «کشتن اولاد مردم چه رقم است، بازماندن از مکتب چه رقم است، غارت و چپاول چه رقم است. مردم دادخواهی می‌کردند.»
بازمحمد داور نیز به روزنامه اطلاعات روز گفت که باشندگان ولسوالی درزاب پس از آن‌که به دولت تسلیم شدند، از دولت محلی خواسته تا «به مردم اجازه دهند که انتقام شان را از داعش بگیرند.»
مردم عدالت می‌خواهند
فرمانده داعش در جوزجان و افرادش در حال حاضر در مرکز این ولایت حضور دارند و نیروهای امنیتی از آنان محافظت می‌کنند. آنان درحالی در نزد نیروهای امنیتی به سر می‌برند که اشرف غنی بارها گفته با طالبان صلح می‌کند اما با داعش می‌جنگد و داعش در ردیف طالبان قرار ندارد.
محمد‌رضا غفوری می‌افزاید که از روز چهارشنبه تاکنون ده‌ها باشنده جوزجان به مقام ولایت رفته شکایات شان را عنوانی مقام آن ولایت ارایه کرده و خواهان محاکمه رهبری داعش و دیگر اعضای این گروه شده‌اند. به گفته‌ی او بیشترین شکایت از رهبری داعش در شمال به مقام ولایت ارایه شده است.
سخنگوی والی جوزجان تایید می‌کند که داعش در جریان بیش از دو سال فعالیت در درزاب مکاتب را مسدود کرده، مرتکب جنایاتی چون قتل و تجاوز جنسی شده و اموال مردم را نیز غارت کرده‌اند.
او گفت که مقام ولایت عرایض مردم را به ادارات عدلی و قضایی ارجاع داده و براساس هدایت حکومت مرکزی در قبال افراد داعش رفتار می‌کند. او گفت که ولایت در کنار مردم است.
او گفت که تاکنون دستوری از سوی حکومت مرکزی درباره داعشیان به اداره محلی نرسیده اما مراجع عدلی و قضایی که مجریان قانون اند، شکایت مردم را مورد پی‌گرد قرار می‌دهند.
عین‌الدین بهادری، رییس اجرایی اتحادیه حقوق‌دانان افغانستان در این مورد می‌افزاید که اسیران جنگی براساس قوانین تحت حمایت اند اما اگر پیش از جنگ به‌صورت فردی مرتکب جرم شده باشند، مورد مواخذه اند و براساس کد جزایی افغانستان «اگر قتل کرده باشند، مورد پی‌گیری اند مثل یک فرد عادی دیگر.» او به روزنامه اطلاعات روز در پاسخ به سوالی که فرماندهان داعش از کودکان سربازگیری کرده‌اند، گفت: «اطفالی که به زور آورده شده، مسوول نیستند اما افرادی که این کار را انجام داده‌اند، تحت تعقیب عدلی قرار می‌گیرند.»