طی سال جاری از مجموع شاگردان معارف در ولایت بامیان ۳۱ درصد ترک تحصیل کرده است.
ایوب آروین رئیس ریاست معارف ولایت بامیان در یک گفت‌وگو با روزنامه اطلاعات روز گفت: «امسال در ولایت بامیان ۴۰ درصد دانش‌آموزان از تعلیم باز مانده‌اند که شامل دو دسته می‌شود. دسته‌ی اول را کسانی تشکیل می‌دهند که به عوامل گوناگون ترک تحصیل کرده‌اند. این دسته از مجموع دانش‌آموزان ولایت بامیان ۳۱ درصد را تشکیل می‌دهد و دسته‌ی دوم شاگردان باز‌مانده از تحصیل اند که اصلا وارد مکتب شده نتوانسته‌اند. این دسته ۹ درصد را تشکیل می‌دهد.»
آقای آروین افزود: «بیش‌تردانش‌آموزانی که از تحصیل بازماندهاند، بین سنین ۷ الی ۱۸ سال بوده که تقریبا نصف آنان را دختران تشکیل می‌دهد.»
آمار به‌دست آمده نشان می‌دهد که در مجموع ۳۴۷ باب مکتب در ولایت بامیان وجود داشته و در مجموع ۱۳۴ هزار و پنج‌صد و سی‌و‌دو دانش‌آموز در آن‌ها درس می‌خوانند. از میان این آمار ۵۴ فیصد پسران و ۴۶ فیصد آن را دختران تشکیل می‌دهند. بیش‌ترین کودکانی که در ولایت بامیان از تحصیل بازماندهاند به ترتیب از ولسوالی‌های پنجاب، ورس، یکه‌ولنگ نمبر ۲، یکه ولنگ، سیغان، شیبر، کهمرد و مرکز بامیان می‌باشند.
مشکلات و دستاوردهای معارف بامیان
آقای آروین در رابطه به مشکلات معارف در ولایت بامیان می‌گوید که برعلاوه‌ی کم‌بود تشکیل، کم‌بود بودجه، کم‌بود مواد درسی و قرطاسیه، بزرگ‌ترین مشکل معارف بامیان، نبود تعمیر مکتب است. ۱۸ درصد مکاتب ولایت بامیان هیچ تعمیر نداشته و در کل ۵۴ درصد دانش‌آموزان در این ولایت از صنف درسی محروم اند و در زیر خیمه و یا اتاق‌های کرایی مصروف درس خواندن هستند.
آقای آروین در ادامه گفت، یکی دیگر از مشکلات ما نبود معلم کافی در صنوف درسی است. در بخش تعلیمات عمومی در معارف ولایت بامیان معلمان واجد شرایط می‌باشند که حد‌اقل مدرک چهارده داشته باشند. اما تنها ۶۴ در صد از معلمان ما دارای مدرک چهارده بوده و ۲۰ درصد مدرک لیسانس دارند که واقعاً آمار پائینی است. متباقی ۱۵ درصد دیگر معلمان در سیستم موجود است ولی واجد شرایط نبوده که به کمک برنامه‌ی ارتقای ظرفیت برای بلند بردن ظرفیت و توانایی آن‌ها تلاش جریان دارد.
آقای آروین همچنان گفت: در این ولایت فقط ۲۵ درصد دانش‌آموزان به کتاب دسترسی دارند و ۷۵ درصد دیگر دانش‌آموزان از پول شخصی مواد درسی‌شان را آماده می‌نمایند. با آن هم امسال در حدود ۷۵ درصد شاگردان ما در کانکور سراسری جذب شده و در بهترین رشته‌ها کامیاب گردیده‌اند.
آقای آورین در ادامه افزود: «با وجود مشکلات فروانی که در معارف ولایت بامیان وجود دارد ما دستاوردهای نیز در این زمنیه داشتیم. از جمله جلوگیری از مداخلات مستقیم و غیر‌مستقیم افراد زومند و با نفوذ در اداره معارف و سیستم استخدام یک دستاودرد است. اکنون سیستم استخدام کاملا بر پایه شایسته‌سالاری استوار بوده و خوش‌بختانه آمار مداخلات بیرونی در سیستم معارف در ولایت بامیان به صفر رسیده است.
اما اسماعیل زکی، مسوول هماهنگی شبکه جامعه مدنی و حقوق بشر در این رابطه گفت: «متاسفانه تا به حال دست مداخلات زورمندان و متنفدین در معارف بامیان دراز بوده و به صورت غیر‌مستقیم مداخله می‌نمایند و سیستم به صورت کل شفاف نمی‌باشد.»
وزارت معارف در ولایت بامیان در پنج بخش تعلیمات عمومی، سواد‌آموزی، تربیه معلم، تعلیمات اسلامی و مکاتب خصوصی فعالیت دارد و در این‌جا تنها بخش تعلیمات عمومی مورد بررسی قرار داده شده است.
گفتنی است که بیش از ۵۰ درصد از مردم ولایات مرکزی مانند بامیان، دایکندی و غور زیر خط فقر زندگی می‌کند و فقر علت اصلی مشکلات مردم در این ولایات قلم‌داد می‌شود، زیرا مردم به خاطر عدم تأمین معیشت زندگی خویش دست به مهاجرت‌های درون و بیرون‌مرزی می‌زنند و یا کوه پایه‌های هندوکوش و بابا را ترک کرده و برای کار به شهرها روی می‌آورند.