عصمت‌الله سروش
شهرداری کابل در ۲۵ جوزای سال ۱۳۹۶ کار روی ساخت اولین خط متروبس را در شهر کابل آغاز کرد و شهردار سابق وعده داد تا اخیر سال ۱۳۹۷ دو خط متروبس در نقاط مزدحم شهر کابل ایجاد شود. اما اکنون که نزدیک به دو سال از این وعده می‌گذرد، تاهنوز نه تنها که یک خط متروبس نیز در کابل فعال نشده، بلکه از تأسیسات و جاده‌ی مخصوص آن نیز خبری نیست.
کار نخسیتن خط متروبس که در ۲۵ جوزای ۱۳۹۵ آغاز شد، طول آن هشت کیلومتر در نظر گرفته شده بود. این خط دو نقطه‌ی مزدحم شهر کابل «ده‌افغانان» و «سرای شمالی» را باهم وصل خواهد کرد. عبدالله حبیب‌زی، سرپرست سابق شهرداری کابل وعده داده بود که کار ساخت این خط متروبس تا یک سال دیگر تکمیل می‌شود.
آقای حبیب‌زی همزمان گفته بود که در اواخر سال ۱۳۹۶ کار ساخت یک خط متروبس دیگر از چمن حضوری الی کارته‌نو آغاز و تا آخر سال ۱۳۹۸ در مجموع ۱۱۱ کیلومتر خطوط متروبس در شهر کابل فعال می‌شود. اما اکنون سخن‌گوی شهرداری کابل میگوید که سرپرست سابق این اداره نگفته بود که تا آخر سال ۱۳۹۸ در مجموع ۱۱۱ کیلومتر خطوط متروبس ساخته می‌شود، بلکه گفته بود که بین سه تا پنج سال آینده ساخته خواهد شد.
شهرداری کابل در ۱۲ سپتامبر ۲۰۱۷ (۲۱ سنبله ۱۳۹۶) با نشر اعلامیه‌ای گفت که تا آخر سال ۱۳۹۷ هردو خط متروبس –ده‌افغانان الی سرای شمالی و چمن حضوری الی کارته‌نو- در کابل به بهره برداری می‌رسد.
شهرداری کابل برای بهبود وضعیت آشفته و شلوغ این شهر پنج میلیونی وعده‌های بلندبالای دیگر نیز داده بود، اما بسیاری از این وعده‌ها همانند ایجاد متروبس جامه‌ی عمل نپوشیده و معلوم نیست که چه زمانی باشندگان کابل شاهد عملی شدن آن خواهند بود.
چرخ ساخت متروبس‌ها در کجا گیر کرده؟
جلیل سلطانی، سخن‌گوی شهرداری کابل در صحبت با اطلاعات روز میگوید شهرداری در سال ۱۳۹۷ اسناد تخنیکی دو خط متروبس را آماده و به اداره‌ی تدارکات ملی فرستاد و سپس از طریق تدارکات ملی به داوطلبی گذاشته شد، اما به دلیل نبود ظرفیت شرکت‌های داخلی، دوباره به داوطلبی بین‌المللی گذاشته شد.
سلطانی گفت: «شاروالی کابل اسناد تخنیکی را به اداره‌ی تدارکات ملی ارائه کرد. از طریق تدارکات ملی به اعلان بین‌المللی گذاشته شد، اما متأسفانه به دلیل عدم علاقه‌مندی شرکت‌های بزرگ بین‌المللی، تا ختم ۹۷ عملی نشد. اما باز هم می‌گوییم این تلاش‌ها ادامه می‌باید تا در آینده عملی شود.»
سخن‌گوی شهرداری کابل مشکلات امنیتی را یکی از دلایل احتمالی حاضر نشدن شرکت‌های خارجی برای قرارداد ساخت خطوط متروبس در شهر کابل عنوان می‌کند.
جلیل سلطانی به تاریخ ۱۲ سنبله ۱۳۹۷ به اطلاعات روز گفته بود کار روی خط متروبس اولی (سرای شمالی الی ده‌افغانان) در سه بخش ۱) ساخت جاده، ۲) تدارکات ایستگاه‌ها، ۳) خریداری بس‌ها آغاز شده است. به گفته‌ی او، روند تدارکاتی خریداری ۵۰ بس برای دو خط متروبس جریان دارد. او اکنون میگوید که خرید متروبس‌ها به صورت جداگانه برای قراداد به تدارکات ملی سپرده شده که تاکنون روند تدارکاتی آن تکمیل نشده است.
از اظهارت سخن‌گوی شهرداری کابل چنین بر می‌آید که یکی از دلایل اصلی ایجاد نشدن متروبس‌ها روند طولانی تدارکاتی است و شاید پرونده متروبس‌های کابل در میان اوراق اداره تدارکات ملی گم شده باشد.
به گفته‌ی سلطانی، برای ساخت متروبس در نخست یک سروی عمومی انجام و برآورد شد که ۱۱۱ کیلومتر خطوط متروبس نیازمندی ترانسپورت عومی شهر کابل را مرفوع می‌سازد. دیزاین ابتدایی این پروژه نیز انجام شده است، اما دیزاین تخنیکی و ساخت که شامل تمام نیازمندی خطوط متروبس می‌شود، تاکنون انجام نشده، شرکت‌های داخلی ظرفیت انجام آن را ندارد و شرکت‌های خارجی علاقه‌مندی ندارد.
با این هم شهرداری کابل امیدوار است که در سال ۱۳۹۸ متروبس‌ها در شهر کابل ساخته شود. سخن‌گوی این اداره میگوید که ساخت متروبس‌ها از نظر بودجه و اراده هیچ مشکلی ندارد.
متروبس کابل چگونه خواهد بود؟
از طرح ابتدایی متروبس‌های که قرار است در کابل ایجاد شود، پیداست که در جاده‌های ۶۰ الی ۸۰ متره، ۷ متر جاده را برای متروبس‌ها در نظر می‌گیرند. شهرداری کابل میگوید که متروبس کابل مانند متروهای زیرزمینی و هوایی نیست بلکه به شکل ابتدایی در بستر جاده‌های که ظرفیت داشته باشد، ایجاد می‌شود.
طبق سروی شهرداری، ۱۱۱ کیلومتر خطوط متروبس تمام نقاط مزدحم شهر کابل؛ ده افغانان- سرای شمالی- دارالامان- دشت برچی- کوته‌سنگی- کارته‌نو- کوتل خیرخانه را به‌هم وصل خواهد کرد.
شهرداری قبلاً گفته بود که پس از تکمیل ساخت خط متروبس، این اداره اقدام به خریداری متروبس می‌کند. اما تاکنون مسیرهای رفت و آمد متروبس در جاده‌های سرای شمالی الی ده‌افغانان و چمن حضور الی کارته‌نو از بدنه اصلی جاده جدا و آماده نشده است.
شهرداری کابل دلیل این که چرا اولين متروبس در جاده‌ی ده‌افغانان – سراى شمالى ساخته می‌شود، گفته بود که آسان‌ترين و كم‌هزينه‌ترين روش ساخت خط متروبس زمانی است که جاده در حالت ساخت بازسازى باشد که همزمان برای متروبس‌ها نیز مسیر در نظر گرفته شود.
به گفته‌ی شهرداری کابل، جاده‌ی سراى شمالى از همين امتياز برخوردار بوده و حالا (۱۳۹۶) بهترین فرصت برای ساخت متروبس است. اکنون (1398) جاده سرای شمالی الی ده افغانان قیرریزی شده، ولی مسیر متروبس مشخص نشده است.