هیأت معاونت سازمان ملل متحد در افغانستان (یوناما) اعلام کرده است که در سه ماه اول سال جاری میلادی، نیروهای طرفدار دولت بیشتر از نیروهای مخالف مسلح دولت در کشتن غیرنظامیان نقش داشته‌اند.
در گزارش تازه‌ی یوناما که امروز (چهارشنبه، 4 ثور) منشتر شده، آمده است که از اول جنوری الی 31 مارچ سال جاری میلادی نیروهای طرفدار دولت عامل 53 درصد کشتار غیرنظامیان بوده است. براساس این گزارش، نیروهای مخالف دولت نیز عامل 39 درصد کشتار غیرنظامیان بوده و عامل هشت درصد دیگر کشتار غیرنظامیان نیز به عناصر نامشخص (نیروهای طرفدار دولت و عناصر مخالف دولت) نسبت داده شده است.
عوامل تلفات غیرنظامیان چه بوده است؟
درگیری‌های زمینی بزرگ‌ترین عامل تلفات غیرنظامیان (یک سوم مجموع تلفات) دانسته شده است. استفاده از مواد انفجاری جاسازی شده نیز دومین بزرگ‌ترین عامل تلفات غیرنظامیان بوده و به حملات هوایی نیز به عنوان سومین عامل تلفات غیرنظامیان اشاره شده است. قتل‌های هدفمند و انفجار مواد انفجاری باقی مانده از دوران جنگ از دیگر عوامل تلفات غیرنظامیان عنوان شده است.
براساس گزارش، تلفات غیرنظامیان در درگیری‌های زمینی 13 درصد کاهش و تلفات غیرنظامیان در نتیجه‌ی مواد منفجره‌ی جاسازی شده 21 درصد افزایش یافته است. همچنان تلفات غیرنظامیان در نتیجه‌ی حملات هوایی 41 درصد و در عملیات‌های تلاشی از سوی نیروهای طرفدار دولت نیز 85 درصد افزایش یافته است.
نیروهای طرفدار دولت
در جریان سه ماه اول سال جاری میلادی 608 مورد تلفات غیرنظامیان (305 کشته و 303 زخمی) به نیروهای طرفدار دولت نسبت داده شده که نشان‌دهنده‌ی افزایش 39 درصدی این آمار در مقایسه به مدت زمان مشابه در سال 2018 میلادی است. یوناما در گزارش خود گفته است که در مدت سه ماه اول سال جاری نیروهای طرفدار دولت بیشتر از عناصر مخالف دولت در تلفات غیرنظامیان نقش داشته‌اند.
یوناما در این گزارش 17 درصد تلفات غیرنظامیان را به نیروهای ملی امنیتی افغانستان، 13 درصد را به نیروهای خارجی، دو درصد را به گروه‌های مسلح طرفدار دولت و دو درصد دیگر را به گروه‌های نامشخص یا گروه‌های متعدد طرفدار دولت نسبت داده است.
در بخشی از گزارش یوناما همچنان گفته شده است غیرنظامیانی که در ولایت‌های کابل، هلمند، ننگرهار، فاریاب و قندوز زندگی می‌کردند، به ترتیب بیشترین آسیب را متحمل شده‌اند.
عناصر مخالف دولت
هیأت معاونت سازمان ملل متحد در افغانستان (یوناما) در این گزارش خود آورده است که عناصر مخالف دولت عامل بیشتر تلفات غیرنظامیان شناخته شده‌اند چنانچه سبب 963 مورد تلفات غیرنظامیان (227 کشته و 736 زخمی) شده‌اند. یافته‌های گزارش نشان می‌دهد که این آمار در مقایسه به مدت زمان مشابه در سال 2018 میلادی 36 درصد کاهش یافته است. یوناما 39 درصد تلفات غیرنظامیان را به گروه طالبان، 12 درصد را به گروه داعش و سه درصد دیگر را به عناصر نامشخص مخالف دولت نسبت داده است.
کاهش در تلفات غیرنظامیان
براساس گزارش یوناما، تلفات غیرنظامیان در افغانستان در سه ماه اول سال جاری میلادی در مقایسه به مدت زمان مشابه در سال 2018 میلادی، 23 درصد کاهش یافته اما رنج و اندوه به سطح «وحشت‌ناکی» ادامه دارد.
در گزارش گفته شده است که از اول جنوری الی 31 مارچ 2019 میلادی در مجموع یک هزار و 773 مورد تلفات غیرنظامیان به ثبت رسیده که از آن جمله 571 نفر کشته و یک هزار 192 نفر دیگر زخمی شده‌اند. در میان کشته و زخمی‌شدگان 582 کودک نیز شاملند که از آن جمله 150 کودک کشته و 432 کودک دیگر زخمی شده‌اند.
در گزارش همچنان گفته شده است که این آمار در مقایسه به مدت زمان مشابه در سال 2018 میلادی 23 درصد کاهش یافته و از سال 2013 میلادی به این طرف پایین‌ترین آمار در سه ماه اول سال میلادی است. یوناما گفته است که احتمالا شدت سرمای زمستان در سه ماه نخست سال میلادی تأثیرگذار بوده است.
در گزارش همچنان گفته شده که روشن نیست که «آیا وضعیت جوی در کاهش مجموعی تلفات ملکی نقش داشته و یا تدابیر اتخاذ شده توسط جوانب جنگی، و یا گفت‌گوهای جاری میان جوانب منازعه در حمایت افراد ملکی» اثرگذار بوده است.
یوناما در این گزارش در مورد ادامه‌ی هدف قرار گرفتن غیرنظامیان و افزایش در تلفات آن‌ها ناشی از مواد انفجاری جاسازی شده توسط مخالفان مسلح دولت، حملات هوایی و عملیات تلاشی که عامل افزایش در مجموع تلفات غیرنظامیان توسط نیروهای طرفدار دولت است، ابراز نگرانی کرده است.
در گزارش همچنان آمده است که کاهش 76 درصدی در تلفات غیرنظامیان ناشی از حملات انتحاری در سه ماه اول سال جاری میلادی در کاهش مجموعی تلفات غیرنظامیان اثرگذار بوده است. براساس گزارش، یوناما در جریان سه ماه اول سال جاری میلادی چهار مورد حملات انتحاری را ثبت کرده که در آن 178 غیرنظامی کشته و زخمی شده‌اند. یوناما گفته است که در مدت زمان مشابه در سال 2018 میلادی 19 رویداد انتحاری را به ثبت رسانده بود که در آن 751 غیرنظامی کشته و زخمی شده‌بودند.
در این گزارش، تمامی چهار حمله‌ی انتحاری سه ماه اول سال جاری به گروه طالبان نسبت داده شده است.
یوناما در اخیر از نیروهای امنیتی افغانستان و نیروهای خارجی خواسته است تا در مورد ادعاهای تلفات غیرنظامیان تحقیق کرده و نتایج آن‌را منتشر کنند. همچنان خواسته شده است تا به قربانیان جبران خساره‌ی مناسب پرداخته شود.
یوناما در حالی از کاهش تلفات غیرنظامیان در سه ماه اول سال جاری میلادی خبر داده است که اواخر سال گذشته‌ی خورشیدی مسئولان نهادهای امنیتی و دفاعی افغانستان و نمایندگان مأموریت حمایت قاطع در این کشور طرح جلوگیری از تلفات غیرنظامیان در جریان عملیات نظامی را به رییس‌جمهور اشرف غنی ارائه کرده بودند.
رییس‌جمهور غنی نیز به تاریخ 25 حوت سال گذشته پس از بررسی این طرح به مسئولان نهادهای امنیتی و دفاعی به خاطر بهبود طرح ارائه شده هدایت داده و گفته بود که «هدف ما به صفر رساندن تلفات ملکی میباشد».
آقای غنی همچنان گفته بود که ارزیابی‌های دوام‌دار برای تطبیق درست این طرح در نظر گرفته شود.
او افزوده بود: «تمام ارگان‌های امنیتی مکلف‌اند تا به اسرع وقت جزئیات عملیات‌هایی را که در آن ادعای تلفات ملکی شده باشد، به‌صورت اساسی بررسی نموده و معلومات ارائه کنند.»
افزایش 19 درصدی تلفات غیرنظامیان در سال 1397
از سویی هم، یوناما در حالی از کاهش 23 درصدی تلفات غیرنظامیان در جریان سه ماه اخیر سال جاری خبر داده است که روز سه‌شنبه (3 ثور) کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان با نشر گزارش سالانه‌اش، از افزایش 19 درصدی تلفات غیرنظامیان در سال 1397 خورشیدی خبر داد.
سیما سمر، رییس کمیسیون مستقل حقوق بشر هنگام ارائه‌ی این گزارش در دفتر مرکزی این کمیسیون گفت که در جریان یک سال گذشته (۱۳۹۷ خورشیدی) در افغانستان در مجموع ۱۱ هزار و ۲۱۲ غیرنظامی در سال گذشته در کشور کشته و یا زخمی شده‌اند در حالی که این رقم در سال ۱۳۹۶خورشیدی به ۹ هزار و ۴۱۳ نفر می‌رسید.
او این آمار را نگران‌کننده خوانده، تصریح کرد که از این مجموع، سه هزار و ۳۲ نفر کشته و هشت هزار و ۱۸۰ نفر دیگرشان زخمی شده‌اند.