منبع: دیلی بیست
برگردان: حمید مهدوی
یک وزیر دولت افغانستان به سپردهگذاری یک میلیون دالر از کمکهای انکشافی به حساب شخصیاش متهم است. زمانی که آقای کرزی در سال 2002 بعد از انتخاب شدنش به حیث رییس جمهور، وزیران دولتش را تعیین کرد، سید مخدوم رهین نظر به سایر وزیران و مشاوران آقای کرزی با طراوتتر و متفاوتتر به نظر میرسید.
در میان وزیران آقای کرزی، سید مخدوم رهین از معدود وزیرانی بود که جنگسالار نبود. تاریخ نقض حقوق بشر را با خود نداشت، زمینهای دولتی را غضب نکرده بود و سرانجام آوازهی فساد او را کسی نشنیده بود. وی همچنین با کدام شخص قدرتمند یا کدام گروه ملیشهای بدنام در زمان جنگ علیه شوروی سابق یا جنگهای داخلی نیز ارتباط نداشت.
برعکس، وی یک شخص شهری، سخنور، تحصیل کرده و حامی دموکراسی و حقوق زن بود. وی که دکترای زبان و ادبیات از ایران دارد، استاد دانشگاه کابل بود. قبلا وی رادیویی را که از حمایت سی.آی.ای برخوردار بود (رادیوی افغانستان آزاد)، اداره میکرد. با این وجود، وی برای مقام وزیر اطلاعات و فرهنگ کاملا مناسب به نظر میرسید. اما کار وی زیاد هم مطابق به انتظارها پیش نرفت.
یک وزیر پیشین دولت افغانستان که نخواسته از او نامی برده شود، گفته است: «وی که با وزیران جنگسالار و فاسد مخالفت میکرد، خودش هم یک وزیر محترم و فاسد از آب درآمد». رهین کارش را خوب شروع کرد و قراردادی را در سال با یک بشردوست ثروتمند هندی و یک فرستادهی رسمی ادارهی یونسکو (مدانجیب سینگ) به امضا رساند.
سینگ و یونسکو 1 میلیون دالر به وزارت اطلاعات و فرهنگ تعهد کردند تا از آن در بهبود مرکز میراثهای فرهنگی کابل که در جریان جنگها خسارت دیده است، استفاده شود و به افغانها در زمینهی این که چگونه از آثار عتیقه و آثار دستساختهی قدیمی هراست کنند، آموزش داده شود. بسیاری از این آثار در زمان حکومت طالبان دزدی یا تخریب شدهاند (بودای بامیان).
نظر به گفتههای سه مقام ارشد وزارت اطلاعات و فرهنگ که زیر دست مخدوم رهین هم کار کردهاند، وی به جای این که از پولهای اهدا شده برای تعمیر یا حفاظت از این میراثهای فرهنگی استفاده کند، تمام و قسمت زیاد آن را اختلاس کرده است.
این مقامهای پیشین وزارت اطلاعات و فرهنگ به روزنامهی دیلی بیست گفتهاند که کسی در این وزارت حتا ده سنت این کمکها را هم ندیده است. آنها میگویند که هیچکسی در وزارت مالیه یا در وزارت اطلاعات و فرهنگ به جز از سید مخدوم رهین نمیداند که این پولها کجا شدند. آنها ادعا میکنند که رهین این پولها را مستقیما به حساب شخصی خودش در بانک ملی در سال 2003 اضافه کرده است. آنها سید مخدوم رهین را به مصرف این پول برای مقاصد شخصی، نه مطابق پروژه متهم میکنند.
عبدالواسع فیروزی، رییس قبلی مرکز میراثهای فرهنگی، مقام ارشد پیشین در وزارت اطلاعات و فرهنگ و عضو کمیتهای که برای پیگیری دوسیهی رهین گماشته شده است، میگوید: «برخلاف قوانین افغانستان، وی پول به حساب شخصی خود انتقال داده و این پول را در امور شخصی خود به مصرف رسانده است».
سید مخدوم رهین با تأیید این که وی این پول را در حساب شخصی خود واریز کرده است، سو استفاده از این پول را بهشدت رد کرده و آن را ادعاهایی از سوی همکارانش که وی آنها را اخراج کرده و اکنون آنها به دنبال انتقام هستند، میداند. سید مخدوم رهین در یک ایمیل به روزنامهی دیلی بیست گفته است: «همکاران سابق من ناراضاند؛ به خاطری که من آنها را به دلیل اشتباهاتشان از وزارت اخراج کردم و حالا آنها به دنبال انتقام از من هستند. آنها به دنبال تخریب شهرت نیک من هستند». وی در ادامه گفته است که برخی از افراد فاسد عملیات تخریبی بزرگی را علیه من راهاندازی کردهاند.
مقامهای پیشین این وزارت گفتهاند که سید مخدوم رهین در سال 2006 به دلیل فساد، قوم و خویشگرایی، سو مدیریت و حمایت از علایق فرهنگی ایران در افغانستان، از پارلمان رای عدم اعتماد گرفت. وی مجبور شد تا وزارت را ترک کند و درنتیجهی تحقیقات در سال 2007 کشف شده که وی حساب شخصی در بانک ملی داشته و از آن پیوسته استفاده کرده است.
ظاهرا به جای وارسی دوسیهی سید مخدوم رهین، آقای کرزی این دوست نزدیکش را بعد از ترک وزارت اطلاعات و فرهنگ، به حیث سفیر خودش در هند مقرر کرد. یک وزیر پیشین کابینه میگوید: «این مسئله نشان میدهد که آقای کرزی در برابر اشخاص فاسدی که دورادورش را گرفتهاند، چقدر صبور است. دولت در فساد غرق است».
همین که ادعا در مورد سوء استفاده از این یک میلیون دالر بالا میگیرد، این وزارت در سال 2007 کمیتهای را به منظور بررسی این پرونده تشکیل میدهد، درست زمانی که سید مخدوم رهین در هند بود. این کمیته در جریان تحقیقاتش یک سند دوصفحهای از صورت حساب شخصی آقای رهین که گفته میشود در میان اسناد وی در وزارت جا مانده بود، به دست میآورد. روزنامهی دیلی بیست این صورت حساب را که مربوط سال 2004 است مرور کرده است و این صورت حساب فعالیت بانکی را در حساب 0/48620 که به نام سید مخدوم رهین ثبت است، نشان میدهد.
این صورت حساب برداشتهای زیادی رااز این حساب نشان میدهد که از مبالغ کوچک 500 دالری گرفته تامبالغ زیاد 60000 دالر و 80000 دالر. فیروزی ادعا میکند که سید مخدوم رهین از این حساب که در آن پولهای سینگ را پسانداز کرده بود، حتا بعد از خلع شدنش از وزارت در سال 2006 توسط پارلمان استفاده میکرده است.
مقامهای این وزارت میگویند که وی بعد از خلع شدنش از مقام وزارت به جانشین خودش در مورد موجودیت چنین حسابی چیزی نگفته است.
سید مخدوم در دفاع از خودش در ایمیلی که به روزنامهی دیلی بیست فرستاده است میگوید: «من پاکترین فرد را برای مدیریت شعبهی کابل مؤسسهی خیریه جنوب آسیا گماشتم و به وی اجازه دادم تا از این حساب استفاده کند». حسابی که وی میپذیرد که پول مؤسسهی خیریهی جنوب آسیا را در آن سپردهگذاری کرده بود. وی در ایمیل خود نوشته است که وی هرگز مبلغ 1 میلیون را به یکبارگی دریافت نکرده است، بلکه آن را در مبالغ کوچک مطابق به ضرورت دریافت کرده است».
فیروزی میگوید، کمیتهی تعیین شده در سال 2007 از بانک ملی افغانستان خواست تا صورت حساب سید مخدوم رهین مربوط به چهار سال گذشته را به این کمیته تسلیم کند؛ اما بانک از واگذاری صورت حساب به دلیل این که نمیتواند جزئیات حساب شخصی کسی را همگانی بسازد، خودداری کرد. نظر به قوانین افغانستان، هیچکسی اجازه ندارد تا پول عامه را در حساب شخصی خود پسانداز کند. تمام پولهای کمکی از طریق وزارت مالیه اجرا میشود. نظر به گفتههای مقامهای پیشین وزارت اطلاعات و فرهنگ، این پول هیچگاه در اختیار وزارت مالیه و وزارت اطلاعات و فرهنگ قرار نگرفت، بلکه در حساب شخصی سید مخدوم رهین انداخته شد.
سید مخدوم رهین در ایمیلش گفته است که وی بهزودی طی یک کنفرانس در کابل تشریح خواهد کرد که چرا برای پول سینگ یک حساب جدید افتتاح نکرده یا نتوانسته است. او ادعاها در مورد اختلاس یک میلیون دالر را احمقانه میخواند. وی در ادامهی ایمیل خود نوشته است: «بگذارید به شما بگویم که یک سنت این پول هم بیجا مصرف نشده است و من این را بهآسانی ثابت خواهم کرد. تمام پولهایی را که سینگ فرستاده است، در راه درست به مصرف رسیده و من برای مصرف هر سِنت آن سند دارم».
فیروزی که عضو کمیتهی تعیین شده است میگوید که این کمیته دریافته است که تمام پولهایی که برای بازسازی مرکز میراثهای فرهنگی به مصرف رسیده است، از بودجهی وزارت بوده است، نه از کمکهای سینگ که در حساب شخصی رهین انداخته شده بود. وی در ادامه میگوید که کار بازسازی این مرکز هم درست نبوده و مواد استفاده شده همه غیراستاندارد هستند.
نظر به گفتههای فیروزی، در قرارداد بازسازی این مرکز، مصرف بازسازی آن 152000 دالر بوده که نظر به پیشرفت کار در چهار قسط پرداخت شده است. فیروزی گفته است که ارزش بازسازی این مرکز 100000 دالر است؛ اما مخدوم رهین 250000 دالر از بودجهی وزارت را در آن به مصرف رسانده است. برکسی پوشیده نیست که فساد حتا در میان مقامهای بلندرتبه و پایینرتبهی دولت و حتا در بخش خصوصی شایع است. شفافیت بینالملل در ردهبندی فاسدترین کشورهای جهان، افغانستان را بعد از سومالیا و کوریای شمالی در ردهی سوم قرار داده است.
ضیا بومیا، یک مقام پیشین وزارت اطلاعات و فرهنگ میگوید: «وقتی رهین که خود را آدم اکادمیک و باسواد میداند، از پولهای کمک شده سو استفاده میکند، تصور کنید از آنهایی که با جنگسالارها و قاچاقبران مواد مخدر در حکومت کرزی ارتباط دارند چه انتظاری میتوان داشت؟»
ادارهی جرایم و مواد مخدر سازمان ملل متحد در گزارشی در ماه دسامبر نوشته بود که افغانها در سال 2012 حدود 3.9 میلیارد دالر را به عنوان رشوت به کارمندان بخش عمومی (دولتی) پرداختهاند. نظر به تحقیقات در سال گذشته، کابل بانک حدود 800 میلیون دالر را به 12 شخص و 7 شرکت قرضه داده بود که از امنیت خوبی برخوردار نبود. این تحقیقات همچنین دریافته است که در طی چندسال گذشته حدود 5 میلیارد دالر به شکل غیرقانونی از کشور خارج شده که از آن جمله 400 میلیون دالر آن مربوط کابل بانک است.
رهین زمانی از هند برگشت که کرزی برای دومینبار در نتیجهی یک انتخابات جنجالی در سمت خود باقی ماند (2009). برخلاف تصور، کرزی وی را برای بار دوم در سمت وزیر اطلاعات و فرهنگ انتخاب کرد. منابع از داخل ریاست جمهوری به روزنامهی دیلی بیست گفتهاند که کرزی نسبت به انتخاب مجدد سید مخدوم رهین تمایل چندانی نداشت؛ اما معاون اول رییس جمهور (محمد قسیم فهیم) کرزی را وادار کرد تا وی را دوباره در این سمت بگمارد.