زمستان در نیمکره شمالی به سرعت درحال نزدیکشدن است و محققان هشدار میدهند که شیوع کووید۱۹ در این فصل بهویژه در مناطقی که این ویروس تحت کنترل درنیامده، احتمالا بدتر خواهد شد.
دیوید رلمن، میکروبیولوژیست در دانشگاه استنفورد میگوید که روزهای اوج ویروس کرونا در راه است. او میگوید: «ماههای بسیار جدی و دشواری را پیش رو داریم.»
عفونتهای ناشی از بسیاری از ویروسهای تنفسی بهشمول آنفولانزا و برخی از ویروسهای خانواده کرونا، در زمستان افزایش و در تابستان کاهش مییابد. محققان میگویند که هنوز خیلی زود است که بگوییم آیا کووید۱۹ به بیماری فصلی تبدیل خواهد شد یا خیر، اما شواهد فزاینده براساس آنچه که در مورد نحوه انتشار این ویروس و رفتار مردم در ماههای سرد سال به دست آمده نشان میدهد که یک اثر فصلی کوچک احتمالا به شیوع بیشتر این ویروس در زمستان کمک خواهد کرد.
ماوریشیو سانتیلانا، ریاضیدان در دانشکده پزشکی هارواد که گسترش بیماریها را مدلسازی میکند، میگوید که در فصل زمستان مردم بیشتر در فضاهای سربسته نشست و برخاست میکنند و از آنجایی که این فضاها تهویه مناسب ندارد، خطر انتقال ویروس در فصل زمستان افزایش مییابد.
اما راچل بیکر، اِپیدمیولوژیست در دانشگاه پرینستون میگوید که جدا از یک اثر فصلی کوچک، عامل اصلی افزایش شیوع ویروس، رقم بزرگی از مردم است که هنوز مستعد آلودهشدن هستند. محققان میگویند که این یعنی ساکنان مناطقی که فصل تابستان را در پیش دارند نیز نباید بیاحتیاطی کنند.
بیکر میگوید: «بزرگترین عاملی که بر اندازه شیوع تأثیرگذار خواهد بود، اقدامات پیشگیرانه و کنترلی مانند فاصلهگذاری اجتماعی و ماسکپوشیدن است.»
شواهد
عوامل مختلف از جمله رفتار افراد و خواص ویروس بر روندهای فصلی عفونت ویروسی تأثیر میگذارد. بعضی ویروسها آبوهوای گرم و مرطوب را میپسندند و برخی دیگر برعکس.
آزمایشها نشان میدهد که ویروس جدید کرونا با آبوهوای سرد و خشک و سطوح خارج از تابش مستقیم نور آفتاب، سازگارتر است. برای مثال، اشعه ماورای بنفش مصنوعی بهویژه اگر دمای محیط حدود ۴۰ درجه سانتیگراد باشد، میتواند ذرات کرونا را بر روی سطوح و در «هواپخش» (یا ذرات گرد و غبار معلق در هوا) غیرفعال کند. ویروس عفونی همچنین روی سطوح در محیطهای گرمتر و مرطوبتر سریعتر از بین میرود. دیلن موریس، زیستشناس نظری در دانشگاه پرینستون میگوید که مردم تمایل دارند دمای خانههای خود را تا ۲۰ درجه سانتیگراد بالا ببرند. به باور او «دمای خانهها در زمستان برای ماندگاری ویروس کرونا بسیار مناسب است.»
محققان معمولا برای ارزیابی اینکه آیا عفونت ناشی از یک ویروس با تغییر فصل افزایش مییابد یا کاهش، گسترش آنرا در یک جغرافیای خاص و چندین بار در سال و طی چند سال مطالعه میکنند. اما کووید۱۹ مدت طولانی نمیشود که شیوع کرده است و بنابراین محققان تلاش کردهاند تأثیر تغییر فصل بر انتقال این ویروس را از طریق بررسی نرخ آلودگی به آن در مناطق مختلف جهان ارزیابی کنند.
در مطالعهای که در ۱۳ اکتبر منتشر شد، محققان رشد عفونتهای مرتبط با ویروس کرونا را در چهار ماه اول همهگیری، یعنی قبل از اینکه بیشتر کشورها تدابیر کنترلی را روی دست بگیرند، بررسی کردند. آنها دریافتند که نرخ آلودگی به این ویروس در مکانهایی که نور ماورای بنفش کمتری دارد، بالاتر است. آنها همچنین پیشبینی کردند که در نبود کدام تدابیر خاص، موارد آلودگی به ویروس کرونا در تابستان کاهش و در زمستان به اوج خود میرسد. کوری مرو، اکولوژیست در دانشگاه کانتیکت و یکی از نویسندگان این مطالعه میگوید که در زمستان «خطر افزایش مییابد اما شما هنوزهم میتوانید در سطح فردی با در پیش گرفتن رفتارهای محتاطانه، خطر را برای خودتان به طور چشمگیری کاهش دهید.»
اما فرانسوا کوهن، اقتصاددان محیطزیست در دانشگاه بارسلونا میگوید که آزمایش در اوایل همهگیری کاملا محدود بود و هنوز غیرقابل اعتماد است، بنابراین تعیین تأثیر آب و هوا و تغییر فصل بر شیوع این ویروس هنوز غیرممکن است.
بیکر تلاش کرده است با استفاده از دادههای مربوط به حساسیت به رطوبت یک ویروس دیگر از خانواده کرونا، تأثیر آبوهوا را بر الگوی فصلی موارد ابتلا به ویروس جدیدی کرونا در طی شیوع همهگیری کووید۱۹ تعیین کند. او و همکارانش افزایش و کاهش نرخ آلودگی به این ویروس مشابه را طی چندین سال در شهر نیویورک با و بدون تأثیر آبوهوا و با اقدامات کنترلی در سطوح مختلف، مدلسازی کردند. آنها دریافتند که اگر اقدامات کنترلی فقط برای مهار ویروس باشد، وقتی آبوهوا یا فصل تغییر کند، یک اثر فصلی کوچک میتواند شیوع را به صورت قابلتوجهی تشدید کند. این تیم نتایج مطالعه خود را در ۱۰ سپتامبر برروی سرور medRxiv قرار دادند. نویسندگان این مطالعه توصیه میکنند که در زمستان برای مهار شیوع، به اقدامات کنترلی سختگیرانهتری نیاز است.
آینده
کتلین اورایلی، اپیدمیولوژیست ریاضیاتی در دانشکده بهداشت و طب گرمسیری لندن میگوید که اگر ویروس جدید کرونا بتواند در آبوهوای سرد بهتر دوام بیاورد، بازهم تشخیص تأثیر این امر بر شیوع ویروس از تأثیر رفتار افراد بر شیوع ویروس دشوار است. او میگوید: «آنفولانزا صدها سال است که وجود دارد ولی ما هنوزهم دقیق نمیدانیم که چرا در فصل زمستان آنفولانزا اوج میگیرد.»
با اینحال با گذشت زمان اثرات فصلی میتواند نقش مهمی در روند عفونت داشته باشد، زیرا به مرور زمان بدن افراد بیشتری در مقابل این ویروس ایمنی پیدا میکنند. بیکر میگوید که دستیابی به ایمنی در سطح جهان ممکن از طریق عفونت طبیعی تا پنج سال و اگر مردم واکسن شوند کمتر از پنج سال طول بکشد.
اما اینکه آیا شیوع کووید۱۹ اصلا الگوی فصلی خواهد داشت یا خیر و اگر داشته باشد شکل ظاهری آن چگونه خواهد بود، به گفته زیستشناس کالین کارلسون که بیماریهای نوظهور را در دانشگاه جورج تاون مطالعه میکند، به عوامل بسیاری که هنوز ناشناخته هستند بستگی دارد، از جمله اینکه مصئونیت در برابر کرونا چه مدت دوام میآورد، بهبودی از این بیماری چه مدت طول میکشد و احتمال آلودهشدن دوباره افراد چقدر است.