ده روز پیش رییسجمهور اشرف غنی اعضای جدید کابینه و رییسان ادارات مستقل را به مجلس نمایندگان برای بهدستآوردن رای اعتماد معرفی کرد. مجلس در حال حاضر مشغول بررسی اسناد تحصیلی، تابعیت و سوابق این افراد هستند. براساس طرزالعمل کاری مجلس نمایندگان، قرار است در روزهای آینده نامزدوزیران با حضور در مجلس نمایندگان برنامههای کاریشان را ارائه کنند و در آخر برای رایدهی به تمام این افراد، صندوق گذاشته شود. در روز معرفی نامزدوزیران و رییسان ادارات مستقل برای رای اعتماد، مجلس گفته بود که در ظرف یک هفته، بررسی اسناد تحصیلی، تابعیت و سوابق افراد را تمام میکند. با گذشت بیش از یک هفته هنوز روشن نیست که بررسی اسناد تحصیلی، تابعیت و سوابق نامزدوزیران به کجا رسیده و چه زمان برای رای اعتماد صندوق گذاشته خواهد شد.
برنامه کاری مجلس نمایندگان باید روشن باشد. هرنوع ابهام و تأخیر به نگرانیهای شهروندان مبنی بر معاملات پشتپردهی اعضای مجلس با نامزدوزیران میافزاید. همچنین بیبرنامگی در روند رای اعتماد، احتمال کشیدگی میان حکومت و مجلس را بیشتر میکند که نتیجهی آن عبور دشوار از گردونهی رای اعتماد است؛ اتفاقی که در حکومت وحدت ملی رخ داد. در آن زمان حکومت و مجلس نمایندگان بر سر رای اعتماد به نامزدوزیران، هفتهها با هم رویارویی کرد. مناسبات نهچندان مطلوب دو طرف باعث شد سالها وزارتخانههای کشور با سرپرستها مدیریت شود. حتا سرپرستی در حکومت وحدت ملی به فرهنگ تبدیل شد و بسیاری به حکومت وحدت ملی لقب حکومت سرپرستها را دادند. این چالش از بیبرنامگی شروع شد و تا پایان حکومت وحدت ملی بزرگ و بزرگتر شد و در نهایت حکومت وحدت ملی تلخترین تجربه حکومتداری برای شهروندان شد.
نگرانی بزرگتر شهروندان از معاملات پشتپردهی اعضای مجلس نمایندگان با نامزدوزیران است. این روزها دید و بازدید طرفها گرم است. تصاویر زیادی از دیدار و مهمانیهای نامزدوزیران جدید با نمایندگان مجلس در شبکههای اجتماعی منتشر شده است. نگرانی از معامله بر سر رای اعتماد در برابر پول یا رأی در برابر پست دولتی جدی است. این مشکل در حکومتهای گذشته به حدی جدی بوده که برخی از اعضای مجلس نیز نتوانستهاند در برابر آن سکوت کنند و ادعای معاملات برخی اعضای مجلس با نامزدوزیران را در نشستهای علنی مجلس گفتند. بنابراین، هرچه روند رای اعتماد مجلس به کابینه جدید حکومت نابهسامان و بیبرنامه باشد، به همان میزان نگرانی از اینکه سرنوشت کابینه جدید در راهروهای مجلس یا در مهمانیها رقم بخورد بیشتر است. از اینرو، گردونهی رای اعتماد براساس شایستگی دشوار بهنظر میرسد.
افغانستان در شرایط دشواری قرار دارد. ارائه خدمات حکومتی در حال حاضر در بدترین وضعیت خود نسبت به تمام سالها و حکومتهای گذشته قرار دارد. جنگ فراگیر شده، ناامنی در شهرها بیداد میکند، فقر و بیکاری سر به آسمان کشیده، فساد به اوج خود رسیده و هیچ نقطهی روشنی که نشاندهنده یک قدم پیشرفت در عرصهی حکومتداری باشد، وجود ندارد. از اینرو، پارلمان باید به کسانی رای اعتماد دهند که بتوانند افغانستان را از این گردونه دشوار عبور دهند. مهم است که وزیران بهعنوان بازوی اجرایی حکومت از توانایی، تخصص، پاکنفسی، گذشتهی روشن و تعهد به کشور برخوردار باشند. معیار رای اعتماد باید همین شاخصها باشد. رفتار غیر از این خیانت است.
برخورد سلیقهای، سیاسی، تیمی و غیرمسئولانهی پارلمان با وزیران پیشنهادی حکومت میتواند فاتحه افغانستان را بخواند. نابهسامانیهای کنونی هرچند نه بهطور کل، اما بهطور نسبی محصول همین امر است. وزیرانی که درگذشته رای اعتماد گرفتهاند بهطور مطلق هیچ رابطهای میان تحصیلات، تجارب کاری آنها و وزارتخانهها وجود نداشته است. برعکس وزیران نیکنام و تحصیلکرده رای اعتماد نگرفتند. پرونده کابینه کنونی که روی میز پارلمان است، مثل دور حکومت وحدت ملی یک کابینه سیاسی و نتیجهی یک توافق سیاسی است. واضح است که چهرههای خوشنام نیز در میان فهرست وزیران پیشنهادی به چشم میخورد، اما چهرههای برآمده از بازیهای تیمی و سیاسی دوران انتخابات و تقسیم سیاسی وزارتخانهها نیز یک واقعیت انکارناپذیر است که این وضعیت بدون شک کار و مسئولیت نمایندگان مجلس را دشوارتر میکند.