ارزګان د هیواد یو له هغو ولایتونو څخه دی، چې په تېرو څو لسیزو کې دغلته په تعلیمي برخه کې هیڅ پرمختګ نه دی شوی او د لوړو زده کړو له همدې یوې موسېسې پرته چې هغه هم د کندهار پوهنتون پورې تړلې ده، بل هیڅ خصوصي او دولتي پوهنتون په کې نه دی موجود او نه هم تر اوسه د یادې موسېسې د پرمختګ لپاره کوم د پام وړ ګام اخیستل شوی دی.
د لوړو زده کړو په دې موسېسه کې چې د بېلابېلو ولایتونو شاوخوا ۱۲۰۰ محصلین په زده کړو بوخت دي، مسوولین او زده کړیالان یې وایي، د استادانو له جدي کمښت سره مخ دي چې له امله يې د محصلينو تدریسي چارې ټکنۍ شوي او شته استادان د زیات تدریس له کبله سخت ستړي او هغه ډول چې لازمه ده د زده کړو بهیر سم پرمخ نه ځي.
د ارزګان د لوړو زده کړو موسېسې لپاره د طالبانو ريیس مولوي رحمت الله رحماني وايي، چې دې موسېسه کې د استادانو د کمښت له کبله شته استادان په اونۍ کې د ۲۱ ساعتونو پر ځای ۴۶ ساعتونه تدريس کوي او ترڅنګ یې اړ دي چې اداري چارې هم مخته یوسي.
رحماني زیاتوي، که څه هم د دغې موسېسې د فعالیت یوولس کاله کېږي، خو تر اوسه د دوکتورا په کچه استاد نه لري او اوس دوی هڅې پېل کړي ترڅو شته استادان مسلکي وروزي او د دوکتورا تر کچې ورته د زده کړو زمینه برابره کړي.
نوموړي وویل: «اساسي موضوع دغه ده چې له يوې خوا څخه زموږ په خپله د لوړو زده کړو موسېسه کې د استادانو له کمښت سره مخامخ يو بل ستونزه دغه ده چې موږ په ټوله موسېسه کې د دوکتورا ترکچي دوکتورا استاد نه لرو دا يو پوهنتون دی دلته باید په لوړه کچه علمي کدرونه موجود وي زموږ يو استاد چې باید د ۱۷ څخه تر ۲۱ ساعته تدريس وکړي اوس مهال ۴۶ ساعتونه لري او ترڅنګ يې ادارې چاري هم ورسره مخې ته وړي.»
ورته مهال د یادې موسېسې محصلین هم د استادانو کمښت جدي ستونزه بولي او وایي، تدریسي چارې په شته استادانو زیاتې دي.
د دغه موسېسې يو تن محصل جاويد وايي، چې د استادانو د کمښت له امله په تفصلي ډول دوی ته مضامين نه تدريس کېږي او د طالب مسوولينو غوښتنه کوي، چې د دوی ستونزو ته دې پاملرنه وکړي.
جاويد وویل: «رشتيا هم زموږ په پوهنتون کې د استادانو کمښت زيات دی ډير استادان وي چې زياتي تدریسي چارې ترسره کوي هغوی ستړي کېږي نو هغه ډول چې اړتيا ده د يوې موضوع تفصيل نه ترسره کېږي موږ د حکومت څخه غواړو چې زموږ دغه ستونز حل کړي.»
د ارزګان د لوړو زده کړو موسېسې يو بل محصل محمد قاسم له ورته ستونزې شکایت کوي او وایي :«زموږ استادان ډير زيات زخمت کاږي ترڅو پر موږ باندې مضامين کريډيټ نه شي تر خپلې وسي زيات تدريس کوي استادان کم دي او ډير ساعتونه هغوی اخيستې وي موږ د حکومت څخه غواړو چې دغه ستونزه حل کړي.»
بلخوا ارزګان کې د طالبانو والي مولوي محمد علي ياد پوهنتون کې د استادانو د کمښت ستونزه پرځای ګڼي او وایي، چې اوس مهال د دې موسېسې نږدې ۱۹ تنه په هېواد کې دننه او له هېواده د باندې په زده کړو بوخت دي چې له امله يې د استادانو کمښت رامنځته شوی دی.
نوموړی زیاتوي، هڅه کوي چې د دې موسېسې بشري ځواک پیاوړی او ټول استادان یې مسلکي شي.
هغه وویل: «زموږ ۸ تنه استادان په داخل هېواد کې او ۱۱ تنه نور په بهرنيو هېوادونو کې د ماسټرۍ په زده کړو بوخت دي ترڅو مسلکي شي ترڅنګ د وزارت لخوا څخه زموږ پوهنتون ته ۵ بستونه تېر کال او ۵ نور بستونه په روان کال کې ورکول کېږي چې ورسره به د ښوونکو د کمښت ستونزه حل شي.»
ارزګان کې داسې مهال د لوړو زده کړو موسېسې مسوولين او محصلين د استادانو له کمښت څخه شکايت کوي، چې تر دې وړاندې د يادې موسېسې مسوولينو ادعا کوله چې دا موسېسه ودانۍ نه لري او تدریسي چارې يې کډې وډې شوې دي.