په دې ليکنه کې د تېر يوه کال پر مهال د افغانستان اقتصادي وضعيت د بېلابېلو اقتصادي شاخصونو له اړخه ارزول شوی دی، لکه اقتصادي وده، صادرات او واردات، کلنی سړي سر عايد، پاړسوب، داخلي عوايد...
طالب چارواکي وایي، افغانستان کې جګړو، بېوزلي او نورو ستونزو ګڼ ماشومان بې سرپرسته کړي چې ډېری یې د ښارونو په لارو کوڅو کې په خیرات ټولولو او یا درنو کارونو بوخت دي.
د احصایي ملي ادارې له خوا چې پرون (دوشنبه، ۳۰ د وري) دا ارقام، شاخصونه او احصاییوي مالومات خپاره شول، د هېواد د اقتصادي او ټولنيزو سکټورونو اړوند د نفوسو، کرنې، پوهنې، روغتيا، ملي محاسباتو، د بيو شاخص، صنعت، ودانیو، کانونو، برېښنا، خدمتونو، بهرنۍ سوداګرۍ، د دولت د پولي احصایيو او بهرنیو مرستو په برخه کې ارقام په بر کې نیسي.
د دې راپور شميرې ښيي چې د روان ميلادي کال د اپريل مياشتې پر مهال ۵۱.۹ سلنه کورنۍ د کاري فرصتونو د بايللو او ۲۱.۸ سلنه کورنۍ د خوراک د کمښت په اړه انديښمنې وې.
یو شمیر ځوانان چې د قانوني لارو نه موندلو له امله یې په قاچاقي لارو تګ ته زړه ښه کړی، وایي هیواد کې فقر، بې کاري او د طالبانو محدودیتونو اړ ویستي چې په مرګونو لارو بهرنیو هیوادونو ته ولاړ شي.
تېرو جګړو د سویل د نورو ولایتونو ترڅنګ ارزګان کې هم له ډیرو کورنیو سرپناه اخیستې، چې دا مهال د اوسیدو ځای نه لري او د کمرزوي اقتصاد له کبله حیران دي چې سرپناه څنګه برابره کړي.
بصیره وايي، چې د ژمې سړې شپې او ورځې يې د ژوند له ډېرو ابتدايي امکاناتو پرته تېرې کړې دي او د ژوند ټوله پانګه يې دوه – درې بالښتونه او يوه څيرې – څيرې خيمه ده.
د ارزګان د مرکز ترینکوټ او ولسوالیو اوسیدونکي وايي، چې د کاري بوختیا نشتون او وچکالۍ له امله اړ شوي چي له هیواده کډ وکړي. بل خوا خلک ویره لري که حالت همداسی دوام وکړي نو د مهاجرت روانه لړۍ به پراخه او ډیری خلک به هیواد پریږدي.
مرستندویه ادارو څو وارې په افغانستان کې د بشري وضعیت د سختېدو او د بې وزلۍ د زیاتیدو خبرداری ورکړی دی.
د دوی په وینا، د افغانستان ۹۷ سلنه خلک د فقر تر کرښې لاندې ژوند کوی.
په تېر يوه کال کې، د کابل او ولايتونو په کوڅو کې د کاريګرو ماشومانو شمېر په بې مخينې توګه پر ډيرېدو دی. په افغانستان کې د ماشومانو ورځنی کار د کثافاتو ټولونه، بوټ رنګونه او فقر کول دي.