داخلي بې ځایه شوې کورنۍ دغه راز نیوکه کوي، چې د پخواني جمهوري حکومت او د طالبانو د اوسني رژیم پرمهال ورسره د کورونو د جوړولو لپاره مکررې ژمنې شوي، چې په خبره یې د کلونو په تېرېدو لاهم په دغه برخه کې عملي ګام نه دی پورته شوی.
له پاکستانه یو شمېر راستانه شوي افغانان، چې په خپلو سیمو کې د استوګنې لپاره ځایونه لري، خو وايي، د سرپناه او نورو امکاناتو د نشتوالي له امله نه شي کولی خپلو سړو سیمو کې روان سوړ ژمی تېر کړي، دوی د طالبانو له شته رژیم غوښتنه کوي، چې په ننګرهار کې دې ورته د استوګنې او د ژوند امکانات برابر کړي.
په برمل ولسوالۍ کې یوې ځايي سرچینې د نوم نه یادولو په شرط اطلاعات روز ته وویل، چې د ژمي له پېل تر اوسه په برمل کې شاوخوا ۱۲ ماشومان مړه شوي او لسګونه نور په بېلابېلو ناروغیو اخته شوي دي.
بلخوا د کونړ روغتون یو ډاکټر مولاداد وایي، چې تراوسه په یاد روغتون کې د سینه بغل له امله ۱۳ ماشومانو ژوند له لاسه ورکړی او ۵۰ نور بستر او تر درملنې لاندې دي.
د کندهار ولايت لپاره د طالبانو د مالدارۍ امر محمد حميد وايي، په دې ولايت کې شاوخوا ۱۵۰زره نور بېلابېل ډوله اهلي څاروي د خلکو په کورونو کې د مرګ له ګواښ سره مخ دي.
د لغمان اوسیدونکی سراج الدین وایي، د پخوا په پرتله د خلکو اقتصادي وضعیت کمزوری شوی او مجبور دي، چې د خپلې کورنۍ لپاره لیلامي لباسونه وپېري ځکه دلته د یوې جوړې مغازهیي جامو په پيسو څو جوړې ليلامي جامې اخیستی شي.
تازه راستنې شوې کورنۍ سوړ موسم ته په کتو د خپلو ماشومانو ژوند ته اندېښمن دي او وايي، که د ژوند تېرولو لپاره ورته مناسب چاپيريال برابر نه شي، خېمو کې به يې ماشومان په بېلابېلو ناروغيو اخته شي.
نموړی زیاتوي، سږکال په نورستان کې د واورو سره-سره هوا هم زیاته سړه شوې چې له امله یې په دغه ولایت کې زیات شمیر څاروي هم تلف شوي دي.
په تېر يوه کال کې، د کابل او ولايتونو په کوڅو کې د کاريګرو ماشومانو شمېر په بې مخينې توګه پر ډيرېدو دی. په افغانستان کې د ماشومانو ورځنی کار د کثافاتو ټولونه، بوټ رنګونه او فقر کول دي.
سرچينې زياتوي، چې يو اووه کلن هلک مړ شوی او د دې کورنۍ پنځه نور غړي په بد حالت کې د غور ولايتي روغتون ته وړل شوي دي.