خبریال: احسانالله ولسمل
د هلمند ولایت یو شمېر خبریالان د سختو اقتصادي ستونزو څخه شکایت کوي او وایي چې نه حکومت او نه هم ورسره نورو بنسټونو په داسې سختو اقتصادي حالاتو کې مرسته کړې ده.
وحیدالله وحدت چې د تیرو څوکلونو راهیسې په دغه ولایت کې خبریال دی، اوس اړ شوی چې ورځ مزدورې شروع کړي او له دې لارې د خپلې کورنۍ لپاره ډوډۍ پیداکړي.
ښاغلي وحدت چې په هلمند کې د باختر ټلویزون سره یې د خبریال په توګه کار کوو، اطلاعات روز ته وویل له تیرو څو میاشتو راهیسې یې معاش نه دی ترلاسه کړی ځکه اړ شو چې د ځان لپاره یو بل کار روزګار ولټوي.
وحیدالله وحدت اطلاعات روز ته وویل: «معلومه خبره ده چي اقتصادي ستونزې لرم، زه یوې کورنۍ ته نفقې پيدا کولو مسوولیت لرم، که دا کار ونه کړم اولادونه او د کورنۍ نور غړي مې د لوږې مري، خو کاش روزمزدوري هم په اسان پیدا سي اوس دا هم سخته پیدا کیږي.»
په هلمند کې د کلید راډيو یو بل سیمه ييز خبریال حضرت محمد روحاني وایي، د خپل یوه بله وروره عبدالصمد روحاني چې کلونه مخکې د بي بي سي سره خبریال وه او ووژل شو د هغه د کورنۍ د غړو په ګډون د خپلې کورنۍ مسوولیت ورغاړې دی او په ډیر بد اقتصادي وضعیت کې ژوند کوي.
هغه وویل: «اوس په داسې بد وضیعت سره مخ یم، د کلید راډيو هم دونه معاش نه دی چې د کور ټولې اړتیاوي مې پوره کړي. نه حکومت او نه هم خیریه بنسټونه راسره هیڅ ډول مرسته نه ده کړې کور مې د کرایي دی، باور وکړه چې دغه اوس د خپلې کورنۍ لپاره حیران یمه چې څنګ به یې د ژمې په رارسیدو سره ساتنه او پالنه کومه.»
په هلمند کې د باختر اژانس خبریال ګل محمد غورځنګ وایي، چې له تیرو دو میاشتو راهیسې یې معاش نه دی ترلاسه کړی.
هغه وایي چې که یې معلوم نه شي اړ کیږي چې دنده پریږدي او روزانې ته مخه کړي.
هغه وایي: «که چیري زموږ د معاش غم ونه خوړل شي موږ اړکیږو چې دندې پریږدو، تاسو ته معلومه ده چې ډیری خلک دا دی د کار په لټون نورو ګاوندیو هیوادنو ته ځي ځکه د دوی تګ د مجبورۍ له امله دی موږ هم اړ یو چې مناسب کار پیداکړو.»
د سکون په نوم د یو سېمه ییزې راډيو نشراتي مدیر حافظ الله نصرت وایي چې په دې وروستیو کې نه یوازې خبریالان د سختو اقتصادي ستونزو سره لاس او ګریوان دي، بلکې په دغه ولایت کې ډیری سېمه ییزو راډیوګانو د مالي ستونزو له امله خپل فعالیت درولی دی .
هغه وایي: «تاسو ته بهتره معلومه ده د دغه اوسني نظام په راتګ سره په هلمند کې ډیری سېمه ییزو رسنیو خپل فعالیت درولی دی که چیرې حالت هم دغسې دوام وکړي، نه یوازې په دې ولایت کې به ټولې رسنۍ خپل فعالیت ودروي، بلکې په نړیواله کچه لویې رسنۍ به هم بندې شي.»
د هلمند د اطلاعاتو او فرهنګ ریاست مرستیال مولوي محمد قاسم ریاض بیا دامني چې خبریالان او رسنۍ د سختو اقتصادي ستونزو سره مخ دي .
هغه وایي که نړیوال د افغانستان ګنګل شوې پیسې خلاصې کړي، د رسنیو او خبریالانو ستونزې به حل شي. نوموړي زیاته کړه: «د خبریالانواو رسنیو ستونزې پر ځای دي، ټول هېواد د دغسې ستونزو سره مخ دی خصوصا د رسنیو پرفعالیت یې منفي اغیزې کړي دي نو کله چې زموږ کنګل شوې پیسې راخلاصې شي او اداري سيستم فعاله شې ټول هیواد به د دغه ستونزو څخه خلاص شي.»
په هلمند کې څو ورځې مخکې هم د بست راډيو په نوم یوې خصوصي راډیو د اقتصادي ستونزو له امله خپلې خپرونې بندې کړې.
خبریالان په افغانستان کې له هغو بنسټونو څخه هم په شکایت دي چې چې د خبریالانو ملاتړ او مرسته کوي.
تازه پر ټولنیزو رسنیو یو لیست خپور شوی دی چې په کې ښکار چې ۱۰۴ تنو خبریالانو نومونه د مرستې په هدف لیکل شوي خو خبریالان ادعا کوي چې یاد لیست خیالي جوړ شوی او ډیر وخت د خبریالانو په نوم نور خلک مرستې او امتیازات ترلاسه کوي.
څو ورځې مخکې یو شمیر رسنیو راپور نشر کړی و چې د یو شمیر رسنیو مسوولینو د خبریالانو په نوم خپل خپلوان بهر ته انتقال کړي دي.
خبریالان د مرستندویه ارګانو غواړي چې د مرستې پر وخت دې شفافیت ته پام وکړي او هغه کسان دې په نښه کړي چې خبریال وي.