اطلاعات روز: د ملګرو ملتونو پراختيايي دفتر (يو اين ډي پي) وايي، اټکل کېږي چې پر ښځو د طالبانو لګېدلو بنديزونو له ۶۰۰ څخه تر يو ميليارد ډالرو پورې اقتصادي زيان اړولی دی.
د ملګرو ملتونو د عمومي منشي مرستيالې او په اسيا – اقيانوسيه کې د دې سازمان د پرمختيايي دفتر سيمهييزې مديرې کاني ویګناراجا يوې المانۍ ټولنې ته ويلي، چې واک ته د طالبانو رسېدل د افغانستان لپاره د عطف نقطه وه.
هغه ويلي، چې افغان وګړي له سختو ستونزو سره لاس او ګرېوان دي او نږدې ٨٥ سلنه يې د ورځې له يو ډالر څخه په کمو پيسو ژوند تیروي. د بې وزلۍ د کرښې نړیوال معیار په ورځ کې ۱.۹ ډالره دی، او د دې څخه ښکته عاید غربت ګڼل کېږي.
د ملګرو ملتونو د دې چارواکي په وينا، د ۲۰۲۱ کال تر اګست وروسته وضعيت په پام وړ توګه بدتر شوی او په ځانګړې توګه د ښځو لپاره چې اوس له سختو بنديزونو سره مخ دي او له زده کړو او کار څخه بندې شوې دي.
کاني ويګناراجا زياته کړې، چې د ملګرو ملتونو پرمختيايي دفتر له دې وضعيت سره سازګار شوی او د «ابادۍ» تر نوم لاندې يې په محلي کچه د پرمختيا هڅې پېل کړې دي.
دې ويلي: «موږ د ښځو تر مالکيت لاندې د دندو پر مستقيم ملاتړ، د دندو پر رامنځته کولو، بنسټيزو ټولنيزو خدماتو، تجديد منونکنو انرژيو او د ريسک پر مديريت تمرکز کوو تر څو محلي اقتصادونه فعال وساتو او خوراکي امنيت او انرژۍ تضمين کړو، د خلکو د ژوند وضعيت ښه کړو او د افاتو په وړاندې يې خونديتوب وکړو.»
د ملګرو ملتونو دې چارواکې زياته کړې، چې د ملګرو ملتونو د پرمختيايي دفتر تازه څيړنې ښيي چې د افغانستان ناخالص واقعي داخلي توليد له ۲۰۲۰ کال څخه تر اوسه ۲۹ سلنه کم شوی او نزولي بهير يې روان دی.
دې ويلي، اټکل کېږي چې يوازې د ښځو پر حقونو بنديزونو د ۶۰۰ ميليون څخه تر يو ميليارد ډالرو پورې اقتصادي زيان اړولی دی.
د ملګرو ملتونو د پرمختيايي برنامې مديرې په هرات کې وروستۍ زلزلې ته په اشارې سره ويلي، چې شاوخوا يو زر او ۴۰۰ تنه په کې مړه شوي چې ډېری يې ښځې او ماشومان وو او له همدې کبله ۱۵۰ زره نور زيانمن شوي دي.
دې زياته کړې، چې «که هر ځای وګرزئ، تاسو به پراخه ويجاړي ووينئ.» د دې په وينا، د ښوونځيو، لارو، کلينيکونو او د اوبو د تأمين سيسټمونو په څېر بنسټيز جوړښتونه سخت زيانمن شوي دي.
د ملګرو ملتونو دې چارواکې زياته کړې، چې دې زلزلې په افغانستان کې خوراکي ناامني نوره هم سخته کړې.