نویسند: بن هوبارد
تنها چند هفته پیش، رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه به مخالفت خود با پیوستن فنلاند و سوئدن به ناتو پایان داد؛ اقدامی که خشم ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه را برانگیخت. اکنون او به ایران رفته تا با حضور ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور ایران با همان پوتین (خشمگین) گفت‌وگو کند.
این سفر، حکومت‌داری پیچیده و اغلب به ظاهر متناقض آقای اردوغان را برجسته می‌کند. ترکیه به‌عنوان یکی از اعضای ناتو ظاهرا متحد اوکراینِ طرف‌دار اروپا است و شرکت پیش‌رَو در تولید هواپیماهای بدون سرنشینِ آن نیز با افتخار هواپیماهای بدون سرنشینی را به اوکراین می‌فروشد که نیروهای اوکراینی از آن‌ها برای منفجر کردن تانک‌های روسیه استفاده کرده‌اند.
اما با این حال، آقای اردوغان در سال‌های اخیر به پوتین نزدیک‌تر شده و خطوط ارتباطی با رهبر روسیه را باز نگه‌داشته است. او به‌عنوان میانجی بین پوتین و زلنسکی عمل می‌کند و تلاش دارد تا از طریق مذاکره برای عبور غلات از اوکراینِ تحت محاصره روسیه و کاهش کمبود غذا در جهان راهی بیابد.
آقای اردوغان در طول دوران تصدی خود در رأس دولت ترکیه، از شبکه پیچیده‌ی روابط با چندین کشور استفاده کرده تا ترکیه را به بازیگری در منطقه تبدیل کند؛ از به عهده گرفتن نقش میانجی برای کشورهای درگیر در مناقشه گرفته تا سود بردن از روبه‌روی هم قرار دادن دشمنانش علیه یک‌دیگر.
با وجود این‌که سایر اعضای ناتو ترکیه را به چشم یکی از اعضای گاه مشکل‌ساز این ائتلاف می‌بینند، عضویت آن در این ائتلاف به این کشور در مواجهه با کشورهایی مانند روسیه و ایران جایگاه مهمی می‌‌دهد. کارابکیر آکویونلو، مدرس سیاست خاورمیانه در دانشکده مطالعات شرقی و افریقایی در دانشگاه لندن میگوید که آقای اردوغان از مجموعه‌ی وسیعی از روابط خارجی خود به‌عنوان اهرم فشار علیه ناتو استفاده می‌کند.
آقای آکویونلو گفت: «این [سیاست]، تعادل نیمه، تمهیدگرایی و بازی دوگانه است. می‌توان چرخش مثبت یا منفی در آن ایجاد کرد؛ اما این رویکرد به نوعی برند سیاست خارجی اردوغان است.»
علی‌رغم اختلاف ترکیه با روسیه بر سر اوکراین، این دو کشور موضوعات دیگری نیز برای گفت‌وگو دارند.
به نظر می‌رسد مسأله سوریه که هر سه کشور در آن فعالیت نظامی دارند، البته در جبهه‌های مختلف نیز یکی از موضوعات در دستور کار این دیدار باشد.
روسیه و ایران هر دو به کمک بشار اسد، رئیس‌جمهور این کشور آمدند، در حالی که ترکیه از شورشیان مخالف وی حمایت کرد و اکنون بخش وسیعی از خاک سوریه را در امتداد مرز ترکیه کنترل می‌کند و می‌خواهد مناطق بیشتری را تصاحب کند.
آقای اردوغان ماه‌هاست که درباره‌ی آغاز یک تهاجم نظامی جدید به شمال‌شرق سوریه برای بیرون راندن شبه‌نظامیان کُرد که ترکیه آن‌ها را تروریست می‌داند صحبت کرده است. اما روسیه نیز در این منطقه نیروهای نظامی دارد. بنابراین بعید است که عملیات ادامه یابد، مگر این‌که ترکیه بتواند این مسأله را با روسیه حل کند.
ترکیه روابط خود با ایران را نیز حفظ کرده حتا با وجود این‌که یکی از اعضای ناتو است؛ ائتلافی تحت رهبری ایالات متحده که ایران با آن مخالف است. این دیدار به آن معناست که با وجود تلاش ایالات متحده برای یافتن شرکایی که در بازدارندگی ایران در خاورمیانه به آن کمک کنند، آقای اردوغان ]اما[ در پذیرفتن مهمان‌نوازی این کشور ]ایران[ تردیدی ندارد.
آقای پوتین اولین کسی نیست که اخیرا از روسیه به ایران سفر کرده است. به گزارش کاخ سفید، روسیه به‌دنبال صدها هواپیمای بدون سرنشین نظارتی مسلح و غیرمسلح ایران برای استفاده در جنگ اوکراین است و یک هیأت روسی حداقل دو بار در پنج هفته‌ی گذشته از یک میدان هوایی در ایران برای بررسی قابلیت تسلیح‌پذیری هواپیماهای بدون سرنشین آن بازدید کرده است.
آلپر کوسکون، دیپلمات سابق ترکیه و یکی از اعضای ارشد بنیاد کارنگی برای صلح بین‌المللی، میگوید موقعیت جغرافیایی ترکیه به صورتی است که «مجبور است به‌عنوان یک کشور در منطقه تعادل را حفظ کند.»
وی با بیان این‌که برخی کشورهای غربی این تماس‌ها را نگران‌کننده می‌دانند، گفت: «این طبیعی و درست است که ترکیه برای حفظ منافع ملی و همچنین انجام وظایف مربوط به عضویت در ناتو، روابط نزدیک خود را با روسیه و ایران حفظ کند.»
وی گفت: «از آن‌جایی که متحدان غربی ما، به‌ویژه ایالات متحده نگرانی‌هایی در مورد این مسأله دارند که آیا ترکیه در منافع جمعی شریک است یا خیر، این تماس‌های دوجانبه ممکن است باعث ایجاد نگرانی شود.»