ظهر یک روز تابستانی سال 1388 گوشی خاتول زنگ خورد. از آنسوی خط مردی با صدای ناآشنا و خشن، بیآنکه به رسم معمول سلامی بکند او را تهدید به مرگ کرد: «اگر فوتبال را ادامه بدهی خانهات را منفجر میکنم.» با این تهدید خاتول از ترس بهخود میلرزید و فورا جریان را با خانواده در میان گذاشت. در مشورت با خانواده او شش ماه از مستطیل سبز دور ماند. او خوشبخت بود که خانوادهاش با بازی فوتبال دخترشان مشکلی نداشت. سرانجام خاتول پس از شش ماه دوری، بار دیگر به مستطیل سبز پا گذاشت و راهش را ادامه داد. او اکنون مسوول تیم ملی فوتبال بانوان افغانستان است و در ساختمان یک طبقهیی در محوطهی فدراسیون فوتبال افغانستان پشت میزی نشسته در دفتر کارش، تیم ملی فوتبال زنان کشور را رهبری میکند.
در سال 2004 اولینبار در اتاقی که پردههای آن کشیده شده بود تا کسی متوجه نشود، عبدالصبور ولیزاده و خانم شمسی به تعدادی از دختران قواعد و قوانین فوتبال را آموزش میدادند؛ جایی که از آن بهعنوان خاستگاه تیم ملی فوتبال زنان افغانستان یاد میشود.
از آن پس تیم ملی سیر صعودی خود را آغاز کرد تا در نهایت در سال 2009 آقای کلاوس، مربی آلمانی تیم ملی بانوان افغانستان با راهاندازی مسابقاتی در سطح مکاتب، 22 بازیکن را به تیم ملی دعوت کرد.
به گفتهی خانم شهزاد، در آن ایام برای گزینش بانوان در تیم ملی معیارهای سفت و سختی وجود نداشت. برای اینکه یک دختر در تیم ملی فوتبال جذب شود کافی بود که او سرعت و قدرت خوبی میداشت.
تیم ملی بانوان افغانستان برای نخستینبار در سال 2009 در تورنمنت داخلی پاکستان اشتراک کرد که از آن بهعنوان اولین بازی برونمرزی تیم بانوان افغانستان یاد میشود. تیم ملی بانوان افغانستان در آن تورنمنت توانست مقام نخست را کسب کند.
خانم شهزاد میگوید اکنون تیم ملی فوبتال بانوان با سرمربیگری هیلی و کیلی دو خانم امریکایی با 24 بازیکن فعالیت دارد. از این میان 13 تن آنان در داخل افغانستان زندگی میکنند و 12 تن دیگر افغانهای مقیم کشورهای خارج هستند.
حقوقی که برای بازیکنان بزرگسال تیم ملی در نظر گرفته شده، 100 دالر امریکایی، عصرانه و لباسی است که بازیکنان هر سه ماه آن را دریافت میکنند و به بازیکنان با ردهی سنی پایین 50 دالر بهعنوان مزد ماهانه پرداخت میشود.
تیم ملی زنان از ابتدا تا حالا به رقابتهای خارجی زیادی رفته است. به گفتهی خانم شهزاد فدراسیون فوتبال افغانستان هر چند وقت یک اردوی تمرینی برگزار میکند. بهعنوان نمونه، او از اردویی که یک هفته قبل در کشور اردن برگزار شده بود یاد میکند.
بانوان کشور در اردوی تمرینی اردن یک بازی دوستانه با تیم ملی فوتبال بانوان آن کشور انجام دادند که 6-0 به سود کشور میزبان به پایان رسید. هرچند این بازی بهصورت مستقیم از تلویزیون پخش نشد، اما عکسهای منتشر شده در صفحات اجتماعی نشان میدهد که برخی بازیکنان تیم ملی افغانستان با لباس آزاد بازی میکردند، بازیکنانی که اغلب بازیکنان افغان مقیم خارج بودند. پس از انتشار عکس تیمی و جریان بازی تیمهای افغانستان و اردن در صفحات اجتماعی، پوشش بازیکنان تیم باعث واکنشهای تندی شد.
از مقامهای ارشد ورزشی تا شهروندان عادی به این عکس واکنش نشان دادند. در یکی از جنجالیترین واکنشها تاج ملک اعلم، مربی پیشین تیم ملی کریکت و مشاور برحال کریکتبورد افغانستان، در اظهار نظری جنجالی در صفحهی فیسبوکش، ضمن فرستادن لعنت به بازیکنان و حامیان تیم ملی فوتبال بانوان افغانستان و عکسی خطخطیشده از این تیم، مخالفت علنی خود را با حضور زنان در میدان فوتبال اعلام کرد؛ موضوعی که البته در میان کاربران فعال افغان در فیسبوک نیز باعث ایجاد سروصدا شد.
برخیها با آقای اعلم همنظر بودند و پوشش تیم ملی زنان را توهین و بیحرمتی به عقاید اسلامی مردم افغانستان عنوان و این عمل را سخت نکوهش کردند.
کاربری در پای پست آقای اعلم نوشته بود: «تاج ملک صاحب، این مردم شرم ندارند، افغان نیستند و در مسلمان بودنشان هم شک است. خداوند در قرآن گفته است که حجاب را رعایت کنید و این افراد در تقابل با قرآن قرار گرفتهاند و خلاف قرآن عمل کردن کفر است.»
در میان حامیان تیم ملی فوتبال بانوان افغانستان میتوان به واکنش رسمی علی عسکر لعلی کمکمربی سابق و مدیر عمومی تیم ملی فوتبال مردان افغانستان اشاره کرد.
هر چند در سایت و فیسبوک فدراسیون فوتبال افغانستان بهطور رسمی چیزی دربارهی موضع کرامالدین کرام، رییس این نهاد منتشر نشده، اما او در مصاحبه با بیبیسی از پوشش غیراسلامی بازیکنان تیم بانوان عذرخواهی کرده است.
خالده پوپلزی که پس از آقای کریم مسوولیت تیم ملی فوتبال زنان افغانستان را برعهده دارد، طی چند روز گذشته در صحبت با رسانهها، واکنشهای تندی به موضوع انتقادات از پوشش بازیکنان تیم ملی داشته است. او در مصاحبه با تلویزیون عصر گفتههای مشاور کریکتبورد افغانستان را طالبانی خطاب کرد و گفت ذهنیت طالبانی هنوز در میان مردم و دستگاه حکومتی افغانستان وجود دارد.
در همین حال خانم شهزاد مسوول تیم بانوان معتقد است که پوشش تیم ملی فوتبال زنان افغانستان در مسابقه در برابر اردن، هیچ توهینی به عقاید اسلامی نبوده است و شرکت هوملز سازندهی لباس تیم ملی فوتبال افغانستان را سبب مشکلات بهوجود آمده در این اردو خواند.
به گفتهی خانم شهزاد، تیم ملی زنان در تمامی رقابتها لباسهای مخصوص خود را دارد و بازیکنان تیم نیز باید طبق قواعد و اصول فدراسیون فوتبال و تیم ملی، لباسهای روز مسابقه را بر تن کنند. بنا بر گفتههای وی، پوشش زیر لباسهای اصلی تیم که باعث میشود حجاب در روند پوشش بازیکنان تیم در نظر گرفته شود، در این اردو با کمکاری شرکت هوملز در اختیار آنان قرار نگرفته است و آنان با توجه به زمان کمی که داشتند مجبور به استفاده از این پوشش در برابر اردن شدند.
خانم شهزاد اضافه میکند که از شروع کار تا حالا تیم ملی فوتبال زنان افغانستان با مشکلات فرهنگی، امنیتی و اقتصادی بیشماری مواجه بوده است: «هنوز هم ذهنیتهایی در کشور خود داریم که ورزش بانوان را ننگ میپندارند و مانع ورزش آنان میشوند. در حالیکه ورزش ضامن سلامتی است و شخصیت فرد را پرورش میهد.»
او از دخترانی یاد میکند که در تیم ملی فوتبال افغانستان بازی میکردند و بیخبر از قوم و خویش به مسابقات برونمرزی میرفتند: «دخترانی در تیم ملی بودند که سعی میکردند از خویش و قومشان کسی نفهمند که آنان فوتبال میکنند و به مسابقات برونمرزی میروند. مثلا خانوادهی آنان به خویش و قومشان میگفتند که آنان خانهی خاله یا کاکایشان رفتهاند.»
وی میافزاید که در تیم ملی فوتبال زنان، دخترانی هم هستند که اجازه ندارند عکسهایشان در صفحات اجتماعی و در سایت فدراسیون فوتبال افغانستان نشر شود؛ میترسند که مردم آنان را در پردهی تلویزیون یا صفحات اجتماعی ببینند.
با اینحال، فدارسیون فوتبال، دو بار در یک ماه با خانوادههای بازیکنان تیم ملی جلسه میگیرد و در این جلسات به خانوادهها اطمینان میدهد که دخترانشان در فضای خیلی سالم و امنی فوتبال و برای کشورشان افتخار کسب میکنند. هدف دیگر این جلسات این است که خانوادههای دیگر تشویق و ترغیب شوند تا دخترانشان را اجازه دهند که ورزش کنند.
شایگان آزادی، دختری که از 14 سالگی به ورزش فوتبال روی آرود و اکنون عضو تیم ملی 17 سال بانوان است، میگوید هنوز در فامیل جز مادرش کسی خبر ندارد که او فوتبال بازی میکند و تنها حامیاش نیز مادرش است: «فامیلم رضایت ندارد که من فوتبال بازی کنم. آنان میگویند که در قوم ما رواج نیست که دختری فوتبال بازی کند. آنان ورزش را برای دختران ننگ میپندارند.»
شایگان آروز دارد که روزی شبیه نادیه ندیم، فوتبالیستی که شهروند افغانیالاصل دنمارک است و در تیم ملی دنمارک و باشگاه منچسترسیتی فوتبال حرفهیی بازی میکند، فوتبال بازی کند.
هنوز مردم افغانستان از باورهای بدوی و سنت حاکم مردسالاری بر جامعه که ورزش بانوان در آن ننگ پنداشته میشود، رهایی نیافتهاند. بهرغم تمام این چالشها، بر اساس آمار فدراسیون فوتبال افغانستان، هماکنون در کشور افزون بر دیگر رشتههای ورزشی، نزدیک به 3 هزار دختر در سراسر افغانستان فوتبال بازی میکنند.