دیپلمات – آستین بودِتی
توانمندسازی نیروهای متحد که بتوانند به خودی‌خود با شورشیان مقابله کنند، تبدیل به سنگ‌بنای رویکرد امریکا برای مبارزه با تروریسم شده است. اما این استراتژی با یک نقص همراه است: این نیروها اغلب تجهیزاتی را که از سوی غرب برای شان فراهم می‌شود، به سازمان‌های تروریستی می‌بازند.
در سال 2014 دولت اسلامی گروه داعش، تسلیحاتی را از گروه‌های شورشی در سوریه به دست آورد که از سوی ایالات متحده برای آنها [شورشیان سوری] فراهم شده بود. در سال 2015 «کتائب حزب‌الله»، گروه شبه‌نظامی عراقی تحت حمایت ایران، چندین تانک M1 Abrams را که به نیروهای امنیتی عراق توسط ایالات متحده فروخته شده بود، به دست آوردند. این مشکل اکنون به افغانستان گسترش یافته است، جایی که بخش عمده‌ی ابزارهای جنگی طالبان، از تجهیزات امریکایی که به ارتش و پولیس افغانستان داده می‌شوند، می‌آیند.
زرادخانه‌ی غربی طالبان شامل لیزر و عینک‌‌های دید در شب است که توسط سربازان افغان و امریکایی رها شده و شورشیان آنها را از بازار سیاه خریداری کرده‌اند؛ امری که به موجب آن تعداد حملات شبانه‌ی طالبان دو برابر و میزان تلفات نیروهای افغان بین سال‌های 2014 تا 2017 سه برابر شده است.
در سال 2015 شورشیان طالبان در جریان جنگ کندز ویدئوهایی از خود، سوار بر هاموی‌ها و تانک‌های امریکایی در شبکه‌های اجتماعی به اشتراک گذاشتند و در سال 2016 آن ها از هاموی‌ها برای انجام حمله‌ی انتحاری بر یک ایست بازرسی نیروهای افغان در ولایت جنوبی هلمند استفاده کردند. سال گذشته (2017) گروه طالبان ویدئوهای تبلیغاتی را به منظور نشان‌دادن تفنگ‌های تهاجمی و مخابره‌های امریکایی که جنگ‌جویان این گروه در جریان عملیاتی در کندهار به دست آورده بودند، پخش کردند.
طالبان در اوایل ماه دسامبر سال 2013 مدت‌ها قبل از اینکه وسعت این مشکل آشکار شود، در مورد سگ نظامی امریکایی جار زدند که جنگ‌جویان این گروه آن را به عنوان یک زندانی جنگ گرفته بودند.
این تحولات امریکا را بر سر دو راهی قرار داده است: از یک طرف ارتش و پولیس ملی افغانستان اغلب در برابر شورشیان به برتری تکنولوژیکی خود متکی اند و واشنگتن با محدودکردن یا محروم‌کردن نیروهای امنیتی -که قبل‌ازقبل در میدان جنگ به تقلا افتاده‌اند- از تجهیزات امریکایی این برتری را در معرض خطر قرار می‌دهد و از سوی دیگر، هرگونه تجهیزاتی که ایالات متحده برای متحدان افغان خود فراهم می‌کند، ممکن است به دست طالبان افتاده و علیه سربازان افغان و مشاوران امریکایی آن ها به کار گرفته شوند.
بیل رزیو کارمند ارشد بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها و از دبیران The Long War Journal میگوید: «طالبان از طریق حملات‌شان به بیشتر تجهیزات نظامی به ویژه وسایل نقلیه دست می‌یابند، اما گزارش‌هایی هم مبنی بر فروش این تسلیحات از سوی نیروهای افغان [به شورشیان] وجود دارد. شورشیان از این تجهیزات به صورت تاکتیکی – مانند جازدن خود به عنوان سربازان افغان و غربی- استفاده می‌کنند. با توجه به دفعات استفاده از این تجهیزات از سوی شورشیان، آنها باید راهی را نیز برای حفظ وسایل نقلیه و این تسلیحات پیدا کرده باشند».
سایر شورشیان در افغانستان نیز تاکتیک‌های مشابهی را روی دست گرفته‌اند. در اواخر ماه گذشته جنگ‌جویان دولت اسلامی گروه داعش با استفاده از موترهایی که از ماموریت حمایت قاطع به سرقت رفته بود، به مقر اصلی وزارت داخله افغانستان حمله کردند. (اما بعدا دفتر روابط عمومی ماموریت حمایت قاطع تصریح کرد که گزارش‌های اولیه در مورد وسایل نقلیه که در این حمله استفاده شده نادرست بوده و این موترها از ماموریت حمایت قاطع به سرقت نرفته‌اند).
برخلاف جنگ‌جویان طالبان که به نظر می‌رسد اکثر تجهیزات غربی خود را از سربازان افغان در میدان جنگ یا بازار سیاه به دست می‌آورند، در مورد جنگ‌جویان دولت اسلامی گفته می‌شود که کارشان حتی به جایی رسیده که تسلیحات خود را از کوماندوهای امریکایی به دست آورده‌اند. نیروهای عملیات ویژه امریکا در نبردی در سال 2016 در ولایت ننگرهار یک مسلسل و یک راکت‌انداز را به شورشیان باخته‌اند.
ایالات متحده تلاش کرده است تا ببیند برای تجهیزات امریکایی چه اتفاقی پس از اینکه در اختیار سربازان افغان قرار می‌گیرند، رخ می‌دهد. این در حالی است که مهارت دولت اسلامی و طالبان در به دست آوردن و استفاده از این تجهیزات روزبه‌روز افزایش می‌یابد. وزارت دفاع و وزارت امور خارجه ایالات متحده فروش تسلیحات امریکایی را به متحدانش نظارت می‌کنند، اما در مورد افغانستان آنها با چالش‌های منحصر به فردی مواجه اند.
سفارت ایالات متحده در کابل پرسش‌ها در این خصوص را به اداره‌ی امور آسیای جنوبی و آسیای مرکزی – نهاد فرعی وزارت امور خارجه ایالات متحده در رابطه به مسائل مرتبط به افغانستان کشورهای همسایه- ارجاع داد.
یک سخن‌گوی وزارت امور خارجه گفت: «از دست‌رفتن این تجهیزات عامل نگرانی دولت ایالات متحده از جمله وزارت امور خارجه و وزارت دفاع است. وزارت امور خارجه آگاه است که ضایعات تجهیزات جنگی می‌تواند در جریان عملیات‌های نظامی رخ دهد.» وی سوالات دیگر را به وزارت دفاع که بازرسان آن گاهی اوقات این ضایعات را ثبت می‌کنند، ارجاع داد.
وزارت دفاع ایالات متحده این وظیفه –ثبت ضایعات- را در افغانستان از طریق سیگار (بازرس ویژه امریکا برای بازسازی افغانستان) انجام می‌دهد. سیگار چگونگی مصرف و موثریت بودجه‌های اختصاص‌یافته از سوی کنگره برای ماموریت افغانستان، توسط وزارت دفاع، وزارت خارجه و اداره انکشاف بین‌المللی ایالات متحده را ارزیابی می‌کند.
یک سخن‌گوی سیگار به دیپلمات گفت که این نهاد هیچ اطلاعاتی در مورد اینکه نیروهای امنیتی افغانستان چه مقدار از تسلیحات امریکایی را در مقابل شورشیان از دست داده‌اند، دریافت نکرده است. او افزود که سیگار در مورد چگونگی از دست‌رفتن این تسلیحات نیز جزئیاتی در دست ندارد. او سایر پرسش‌ها را به حمایت قاطع ارجاع داد.
سخن‌گوی حمایت قاطع به دیپلمات گفت: «با اینکه ماموریت حمایت قاطع شامل آموزش، مشاوره و همکاری به وزارت دفاع و وزارت داخله کشور در مورد آمادگی و تدارکات نظامی می‌شود، اما هیچ میکانیزمی برای نظارت و پیگیری تجهیزات و مهمات امریکایی که ارتش و پولیس افغانستان به طالبان می‌بازند، وجود ندارد.» وی پرسش‌ها را در مورد اینکه آیا وزارت دفاع و داخله افغانستان به این مشکل پرداخته‌اند یا خیر، به خود این نهادها ارجاع داد.
شورای امنیت ملی افغانستان، نهاد درون سازمانی که وزارت دفاع و داخله افغانستان را در بر می‌گیرد، به درخواست‌های مکرر ما برای ابراز نظر در این مورد پاسخ نداد.
با این‌حال سخن‌گوی حمایت قاطع به دیپلمات گفت: «تمامی کشورهای دریافت‌کننده به شمول افغانستان، توافق‌نامه‌هایی را مبنی بر محافظت و کنترل اقلام عرضه‌شده با دولت ایالات متحده امضا می‌کنند. برای مثال، تسلیحات سبک بر مبنای این توافق‌نامه تحت سه لایه امنیتی حفاظت می‌شوند: تسلیحات درون محفظه‌های قفل‌دار در داخل ساختمان‌های قفل‌شده در تاسیسات نظامی و با نگهبانان 24 ساعته نگهداری می‌شوند.»
هرچند تدابیر امنیتی که توسط سربازان امریکایی و همتایان افغان شان روی دست گرفته می‌شود، اغلب موثر تمام شده اما آن‌چنان که باید خالی از خطا و شکست نیست. سال گذشته طالبان یک حمله انتحاری را در داخل میدان‌هوایی بگرام، یکی از مهم‌ترین پایگاه‌های نظامی امریکا در افغانستان، انجام دادند. پیش از این نیز شورشیان چندین بار توانایی شان را در نفوذ به ارتش و پولیس افغانستان نشان داده‌اند.
سخن‌گوی حمایت قاطع گفت: «با این حال، در صورتی که تجهیزات ارتش افغانستان به سرقت رود، نیروهای دفاع و امنیت ملی افغانستان به سرعت برای بازپس‌گرفتن این تجهیزات یا نابودی کامل آن در میدان جنگ وارد عمل می‌شوند تا اجازه ندهند دشمن از آن مستفید شود. برای مثال از اول جنوری 2015 تا کنون، جنگنده‌های نیروی هوایی ایالات متحده در افغانستان از طریق راه‌اندازی حملات هوایی با نیروهای افغان در تخریب حدود 40 هاموی که از سوی طالبان به سرقت رفته بود، همکاری کرده است.»
روزنامه یواس‌ای تودی در 6 جون گزارشی مبنی بر نابودی این هاموی‌ها نشر کرد. ایالات متحده سال گذشته در جریان یک حمله ناگوار در یمن، مجبور به استفاده از همین تاکتیک برای تخریب یک هواپیما شد.
این استراتژی اما اشاره‌یی است به نشانه‌های یک مشکل گسترده‌تر: فساد سیستماتیک؛ امری که شورشیان افغان را قادر به خرید تجهیزات امریکایی از نظامیانی می‌سازد که در تئوری مخالفان شان دانسته می‌شوند. این پدیده، هرچند مستندکردن آن دشوار است، اما احتمالا حداقل از سال 2009 به این سو وجود داشته است.
سخن‌گوی حمایت قاطع گفت: «ما نمی‌توانیم در مورد ابزار تامیناتی طالبان صحبت کنیم.»
شورشیان اما در این رابطه بی‌پاسخ نیستند.
ذبیح‌الله مجاهد سخن‌گوی طالبان به دیپملات گفت: «ما از طریق روش‌ها متعددی تسلیحات امریکایی را دریافت می‌کنیم و همچنین آن ها را از سربازان دولتی در کابل به چنگ می‌آوریم. همچنین ما آنها را از طریق ارتباطات شخصی دریافت می‌کنیم و نمی‌خواهیم جزئیات بیشتری در این مورد ارائه کنیم.»
تا زمانی که ایالات متحده به مسلح‌کردن ارتش و پولیس افغانستان بدون اجرای تدابیر موثرتر نظارتی- امنیتی ادامه دهد، سیاست‌گذاران امریکایی احتمالا باید این احتمال را بپذیرند که بسیاری از آن تسلیحات سر از زرادخانه‌های دولت اسلامی و گروه طالبان در خواهند آورد.
بیل رزیو میگوید: «اگر، آن‌طور که به نظر می‌رسد، مالیه‌دهندگان امریکایی به طور غیرمستقیم این‌گونه در حال مسلح‌کردن طالبان هستند، ایالات متحده باید استراتژی‌اش در افغانستان را بازنگری کند – امری که از مدت‌ها قبل پیداست.»