نزدیک به دو ماه از اعتراض صدها آموزگار در ولایت هرات در غرب کشور می‌گذرد. آنان همزمان با آغاز سال تعلیمی، در سوم ماه حمل اعتراض‌شان را در پیوند به آنچه «بی‌عدالتی در برابر آموزگاران» می‌خواندند، رقم زدند. در ۲۶ ثور این اعتراض‌ها وارد فاز جدیدی شد؛ از هشدار به ادامه‌‌ی اعتراض‌ها و از نشر قطع‌نامه به اعتصاب درسی. این اعتصاب از سه روز پیش (پنج‌شنبه، ۲۶ ثور) در هرات آغاز شد.
حقوق ناکافی، غصب مسکن‌های ویژه‌ی آموزگاران از سوی شماری از زورمندان محلی و عدم توجه حکومت به آن‌ها و نادیده‌گرفتن خواست‌های عمده‌ی آموزگاران از دلایل جدی اعتراض‌شان است. این آموزگاران که اعتراض‌شان را «مجمع دادخواهان آموزگاران افغانستان» نام گذاشته‌اند، به‌تازگی در کارزارشان گفته‌اند: «آموزگاران ما خیرات و صدقات نمی‌خواهند.»
هم‌اکنون همه‌ی آموزگاران در سطح شهر هرات و ولسوالی‌های آن دست به اعتصاب درسی زده‌اند. این اعتصاب طوری است که آموزگاران حاضری‌شان را امضا می‌کنند و دانش‌آموزان هم همه‌روزه به صورت منظم در کلاس‌های درسی حاضر می‌شوند، اما آموزگاران از درس‌دادن به آنان خودداری می‌کنند. رییس معارف هرات اما میگوید که تعداد آموزگاران معترض اندک است و تأثیری در روند پیش‌برد برنامه‌های درسی مکاتب هرات ندارد.
این اعتراض‌ها در حال گسترش است. آموزگاران در ولایت غور روز (شنبه، ۲۸ ثور) همگام با آموزگاران ولایت هرات دست به اعتصاب درسی زدند و از رفتن به کلاس‌های درسی خودداری کردند. همچنان آموزگارانی در ۱۳ ولایت از اعتراض مجمع دادخواهان آموزگاران افغانستان اعلام حمایت کرده‌اند. این ولایت‌ها شامل ولایت‌های فراه، نیمروز، بادغیس، هلمند، غزنی، پکتیا، پکتیکا، بامیان، بلخ، غور، دایکندی، قندهار و کابل می‌شود.
همچنان در کارزار اعتراضی که خطاب به محمداشرف غنی، رییس‌جمهوری و عبدالله عبدالله، رییس اجرایی کشور راه‌اندازی شده، آمده است: «باید به ما [آموزگاران] جایگاه واقعی ما داده شود. از شما تقاضامندیم که هرچه زوتر به این خواست ما توجه کرده، به قناعت ما بپردازید تا میلیون‌ها فرزند کشور از بی‌سرنوشتی نجات یابند.»
«من بعد از ۱۰ سال آموزگاری فقط ده‌‌و‌نیم هزار افغانی معاش می‌گیرم»
پروین صوفیا امیری، یکی از آموزگاران در شهر هرات به روزنامه اطلاعات روز میگوید که او پس از ده سال معلمی، حقوقش از پنج هزار و ۳۰۰ افغانی در سال ۱۳۸۷ خورشیدی به ۱۰ هزار و ۵۰۰ افغانی در سال ۱۳۹۸ افزایش یافته است.
او می‌افزاید که این مبلغ، کفاف زندگی‌اش را نمی‌کند: «نحوه‌ی زندگی با ده سال پیش تغییر کرده، قیمت‌ها بالا رفته، ناامنی اوج گرفته و بی‌کاری‌ها افزایش یافته، اما معاش ما در مقابل کاری که انجام می‌دهیم افزایش مناسب نداشته است و نمی‌شود با آن زندگی خود را به‌صورت عادی گذراند.»
همچنان محمدجان یسنا، یکی از استادان دیگر در شهر هرات نیز در گروه تلگرامی اعتراض مجمع دادخواهان آموزگاران افغانستان مقدار حقوق استادان دانشگاه و مکاتب و ساعات کاری آنان را به مقایسه گرفته است. نظر به مقایسه‌ی آقای یسنا، یک استادی که در دانشگاه در هفته‌ی دو ساعت تدریس می‌کند، حقوقش ۲۵ تا ۷۰ هزار افغانی است، اما یک آموزگار که روزانه شش ساعت درسی را در مکاتب تدریس می‌کند، از شش تا ۱۰ هزار حقوق دریافت می‌کند. او در نتیجه‌گیری این مقایسه پرسیده است که «آیا واقعا این تفاوت کار و معاش ستم بر آموزگاران نمی‌باشد؟»
کافی‌نبودن حقوق آموزگاران، پایین‌بودن کیفیت درسی، کمبود کتاب‌های درسی، مواد آموزشی، ساختمان و کلاس درس در مکاتب از مشکلات اساسی آموزش و پرورش در کشور خوانده می‌شود.
صفی‌الله عظیمی، از مسئولان اعتراض آموزگاران در شهر هرات میگوید که آموزگاران در این شهر از نخستین روز سال جدید تعلیمی به این چالش‌ها اعتراض کرده‌اند.
روح‌الله ازهد، رییس معارف ولایت هرات اما میگوید که خواسته‌های معترضان صرفا افزایش حقوق آموزگاران بوده است و مواردی دیگری هم اگر در اعتراض‌های آنان مطرح می‌شود، مسئولان در جریان نیست و به هدف جذب معترضان بیش‌تر به رسانه‌ها مطرح می‌شود. او کافی‌نبودن حقوق آموزگاران را یک مشکل «عام در سطح افغانستان» خوانده، می‌افزاید که این موضوع مربوط به وزارت معارف و سایر وزارت‌های مرتبط می‌شود، نه ریاست معارف ولایت هرات و مقام این ولایت.
در همین حال، نوریه نزهت، سخن‌گوی وزارت معارف افغانستان تأیید می‌کند که طرح افزیش حقوق آموزگاران مکاتب در کشور زیر کار است و به‌زودی به کابینه‌ی حکومت جهت تصویب فرستاده می‌شود. او جزئیاتی در مورد این طرح ارایه نکرد. همچنان به گفته‌ی خانم نزهت، تلاش‌ها برای پایان‌دادن به اعتراض‌های آموزگاران نیز از سوی وزارت معارف در ولایت هرات در جریان است.
در این ولایت حدود یک هزار و ۳۰ مکتب دولتی فعال میباشد که در مجموع حدود ۲۲ هزار آموزگار در آن مصروف آموزشند. براساس آمار ریاست معارف شهر هرات، حقوق هر آموزگار به طور اوسط حدود هشت هزار افغانی میباشد.
از وعده‌های ریاست‌جمهوری تا افزایش اعتراض‌ها
رییس‌جمهوری کشور دو روز پس از آغاز سال جاری تحصیلی (۵ حمل) با نواختن زنگ مکتب گفت که بررسی حقوق آموزگاران، یکی از جدی‌ترین موضوعات برنامه‌ی کاری امسالش است. آقای غنی افزوده بود که در پنج سال آینده به اساس هماهنگی و تفاهم وزارت‌های تحصیلات عالی و معارف، حدود ۱۰۰ هزار آموزگار از درجه‌‌ی فوق بکلوریا به لیسانس و حدود ۵۷ هزار از سطح بکلوریا به فوق بکلوریا ارتقا خواهد یافت. آقای غنی همچنان با اشاره به مشکلات مسکن آموزگاران گفته بود که تا سه ماه آینده برای حل این مشکل تصمیم نهایی گرفته خواهد شد.
اما صفی‌الله عظیمی میگوید که آنان هم‌اکنون در پیوند به تحقق‌نیافتن این وعده‌ها معترضند. آقای عظیمی می‌افزاید: «مشکل ما با وعده و طرحی که به آن جنبه‌ی عملی داده نمی‌شود، حل شده نمی‌تواند، بلکه باید برای حل مشکل ما اقدام‌های عملی شود.»
در همین حال صفی‌الله عظیمی میگوید که در صورت برآورده‌نشدن خواسته‌های‌شان از سوی حکومت مرکزی و محلی در ولایت هرات، آنان اعتصاب‌شان را گسترش خواهند داد.