کمیسیون انتخابات دیروز تدابیر پیش‌گیری از تقلب در انتخابات ریاست‌جمهوری را ارایه کرد. برای اطمینان از سلامت انتخابات، قرار است در روز رأی‌دهی دو انگشت هر رأی‌دهنده با تصویر چهره‌‌ی فرد در دستگاه‌های انگشت‌نگاری ثبت و در کنار این مشخصات، عکس شناس‌نامه و برچسب رأیدهندگان نیز در دستگاه‌های انگشت‌نگاری ثبت شود. کمیسیون اعلام کرد تمام محلات رأی‌دهی مجهر به دستگاه‌های انگشت‌نگاری است. همزمان سازوکارهای تازه‌ی برای اعتبار برگه‌های رأی‌دهی، چگونگی ابطال و اعتبار آن سنجیده است. این اقدام کمیسیون خبر خوشی است برای مردم؛ اما به معنای پایان نگرانی از تقلب نیست. به عبارت دیگر، تدابیر سنجیده‌شده پاسخ‌گوی مشکلات بزرگ بر سر راه برگزاری انتخابات سالم نیست. این‌که کمیسیون انتخابات تا کجا موفق خواهد شد این طرح را عملی کند، پرسشی بسیار جدی است. متاسفانه کمیسیون توضیح نداد چقدر برای این کار آمادگی گرفته شده است. در انتخابات پارلمانی سال گذشته نیز از دستگاه انگشت‌نگاری استفاده شد. کمیسیون پیش از برگزاری اعلام کرده بود که تمامی آمادگی‌ها برای این کار گرفته شده؛ اما در عمل کمیسیون ناکام ماند. استفاده از دستگاه انگشت‌نگاری نه تنها کمکی به شفافیت انتخابات نکرد که روند انتخابات را به چالش جدی کشاند. از این‌رو کمیسیون انتخابات از همین حالا باید استفاده‌ی درست از این دستگاه را جدی بگیرد. آموزش‌های لازم استفاده از این دستگاه، اطمینان از درست کارکردن دستگاه‌ها و امنیت دستگاه موضوعاتی است که نباید دست‌کم گرفته شود. هرچند دیروز کمیسیون اعلام کرد روند آموزش کارمندان جریان دارد و برای استفاده از دستگاه‌ها سازوکارهای ویژه در نظر گرفته شده؛ اما مدیریت درست این تدابیر، برنامه‌ریزی‌ها و بروز مشکلات تخنیکی از نگرانی اصلی مردم است.
بیش‌تر از یک ماه دیگر تا ششم میزان، روز برگزاری انتخابات زمان باقی مانده است. کارهای کمیسیون هنوز آن‌گونه که باید روبه‌راه نیست. به‌نظر می‌رسد کمیسیون انتخابات از برنامه‌های خود عقب است. فهرست رأیدهندگان، آموزش استفاده از دستگاه ثبت انگشت، استخدام کارمندان کمیسیون، توافق بر سر محلات رأی‌دهی، تأمین امنیت انتخابات و شیوه‌های اطمینان از شفافیت در انتخابات هیچ کدام نهایی نیست یا دست‌کم با انتقاد و کاستی مواجه است.
دیروز کمیسیون اعلام کرد که فهرست رأیدهندگان تصحیح شده است. اما چگونگی تصحیح فهرست رأیدهندگان با انتقادهای جدی مواجه است. کارشیوه‌ی آن روشن نیست. رسانه‌ها چندی قبل گزارش دادند که کار تصفیه‌ی تذکره‌های «تزویری» و «اصلی» رأیدهندگان در غیاب ناظران صورت گرفته است. حتا در این روند به ناظران اجاره حضور داده نشده است. این کار انتقاد جدی نهادهای ناظر و نگرانی شماری از نامزدان را باعث شده است. در سوی دیگر، هنوز حتا روند استخدام کارمندان کمیسیون نهایی نشده است.
در این دور از انتخابات ریاست‌جمهوری، رأیدهندگان در ۳۰ هزار محل رأی‌دهی در پنج‌هزار و ۳۷۳ مرکز در سراسر کشور پای صندوق‌های رأی خواهند رفت. تأمین امنیت این تعداد مراکز نگرانی دیگر مردم است. هرچند تأمین امنیت وظیفه‌ی نیروهای امنیتی است؛ اما کمیسیون وظیفه دارد به‌صورت جدی این موضوع را پی‌گیری کند و باید سرنوشت آن روشن باشد. طالبان امسال به‌صورت ویژه برگزاری انتخابات افغانستان را تهدید امنیتی کرده است. چندی قبل گروه طالبان از مردم خواست در انتخابات شرکت نکنند.
نگرانی از سلامت انتخابات هم در میان مردم وجود دارد و هم در میان نامزدان انتخابات. هرازگاهی نامزدان انتخابات از احتمال تقلب گسترده در انتخابات ریاست‌جمهوری پیش‌رو هشدار می‌دهند. در تازه‌ترین مورد عبدالله عبدالله رییس اجرایی حکومت وحدت ملی و یکی از نامزدان مطرح در انتخابات از هوادارانش خواست که برای جلوگیری از تقلب در انتخابات ششم میزان تدابیر و آمادگی داشته باشند. معنای روشن این خواست نگرانی از سلامت انتخابات است.
نظر ما این است که کمیسیون انتخابات در فرصت پیش‌رو دست‌کم دو سه موضوع را جدی بگیرد: اول، مسئولان کمیسیون باید از دخالت حکومت و افراد زورمند، به‌صورت جدی جلوگیری کند. دخالت حکومت در کارهای کمیسیون برای هیچ‌کسی قابل پذیرش نیست. نه‌تنها قابل پذیرش که همین مشکل تمام روند انتخابات و پساانتخابات را سبوتاژ خواهد کرد. دوم، کمیسیون باید با برنامه و نقشه راه حرکت کند. نقشه راه باید برای مردم افغانستان روشن و واضح باشد. از این‌رو اعلام تدابیر غیرعملی و کلی‌گویی کمکی به سلامت انتخابات پیش‌رو نخواهد کرد. با کمی سهل‌انگاری این خطر جدی است که دوباره افغانستان را تا مرز فروپاشی و خطر یک بحران پیش ببرد.