تصور میکردیم انتخابات ریاست جمهوری برگزار میشود و بعد یکی دیگر میآید به جای کرزی و تنها تفاوتش با کرزی، لحن و صدای متفاوت در سخن گفتن خواهد بود و رفتارش با تأنی یا شتاب بیشتر. چندتا والی را جابهجا خواهد کرد و چندتا وزیر را. همین. انتظار معجزه داشتیم؟ نداشتیم. خدا شاهد است، ما توقع نداشتیم عبدالله یا اشرف بیاید و در یک دورهی پنج ساله، این مشکلات را حل کند:
- شرایط متوازن توسعهی اقتصادی را برای همه مهیا کند. هم آنهایی که از قوم برترند و در همواریها زندگی میکنند و رودخانهها همانسو جاری اند و راهها از همان مناطق گذشته و هم آنهایی که در کوهپایه، چون تبعیدیان پناه بردهاند؛
- شرایط متوازن توسعهی فرهنگی را برای همه مهیا کند. به این چند «روشنفکر» پشتون بگوید که «مهاجر» خواندن اقوام غیرپشتون افغانستان و راندنشان به «ستان»های دیگر جرم است و اینها همه مانند تو، نه کمتر از تو، صاحبان این سرزمین اند و تو هیچ امتیاز و برتریای نسبت به آنها نداری؛
- شرایط متوازن توسعهی اجتماعی را مهیا کند. هم به آنهایی که علاقهمندند تمام عمرشان را به عبادت در کنج مسجد یا خانقاه یا تکیهخانه سپری کنند و هم به آنهایی که میخواهند عمرشان را در کتابخانه سپری کنند و هم آنهایی که میخواهند آخر هفتهها به پغمان و صیاد و استالف و سالنگ و جلالآباد و کنر بروند و موسیقی بشنوند و اول هفتهها با نیروی تازه شده سر کارشان برگردند؛
- بخشی از «روشنفکران» را که پشت یک مادهی جعلی قانون اساسی سنگر گرفتهاند و به دیگران تعیین تکلیف میکنند که به زبان مادری خود چگونه گپ بزنند، سرجایشان بنشاند و آن بخش دیگر را که هموطنان خود را از سر فرعون منشی متهم میکنند به بیفرهنگی و بدفرهنگی، ادب برخورد با آنانی را که شبیه او نیستند، بیاموزد؛
- توقع نداشتیم در برابر ایرانیها احتجاج کند که شما حق ندارید در کتابهای آموزشی مکاتب کودکانتان نفرت از افغانها را پخش کنید و هجوم نادر افشار را به افغانستان، منقاد ساختن سرزمینهای خاوری ایران تلقی کنید و هجوم اشرف و محمود هوتک را «فتنهی افاغنه»؛
- توقع نداشتیم احتجاح کند و از پاکستانیها بخواهد که نام شاهان غوری را از بمبهای اتمیشان بردارند؛
- توقع نداشتیم، در همین پنج ساله حیثیت آسیب دیدهی چهل سالهی ما را مرمت کند و…
تمام خواست ما این بود که به آرامی یکی دیگر به جای کرزی بنشیند. همانی که رای گرفته. همانی که رای واقعی مردم را دارد. ما بهخوبی میدانیم که تفاوت چندانی میان شما دو نفر نیست. میان کسانی که دور و برتان اند، نیز تفاوت چندانی نیست. اما یک تفاوت دارید: یکی از شما رای گرفته و دومی از شیوههای چاق کردن گوسفند استفاده کرده. نمیتوانید به چشم مردم خاک بپاشید. توقع اندکی از شما دو نفر بود. شما این را برآورده نتوانستید. در برابر تاریخ هردویتان مسئولید. به یاد ما هست و در حافظهی تاریخ این کشور درج است مستندات تقلبی که با تکذیب پاک نمیشوند؛ چون شما صداقت اعتماد بر تکذیب را رسوا کردهاید.