منبع: وب‌سایت «فرغانه»- صفحه‌ی افغانستان
مهدی زرتشت
بخش آخر
الکساندر کناوالوف– کارشناس مسایل امنیتی و رییس انستیتوت مطالعات استراتژیک. وی به این باور است:
خطر داعش، بیش از همه‌چیز جدی است. امروزه، این یک خطر جنگی اساسی برای روسیه است و در مقایسه با آن، نه ناتو، نه آمریکا و نه هیچ جناح دیگر، برای روسیه تهدیدی به حساب نمی‌آید. زیرا که آن‌ها در سطح وسیع، رویای برپایی خلافت اسلامی را دارند. آن‌ها اکنون در آسیای مرکزی و بخش‌هایی از خاک روسیه، نفوذ کرده‌اند. به این خاطر، شکی نیست که افراد بیش‌تری از همین مناطق جغرافیایی، به داعش می‌پیوندند. برای آن‌ها مرزی به نام کشور وجود ندارد و علاوه بر آن، آن‌ها مشکلات مالی هم ندارند. برای مثال، در عراق داعش چندین پایگاه استخراج نفت را تصرف کرد و به‌خوبی از عاید فروش آن، مستفید شد. [داعش] در واقع ثروت‌مندترین سازمان تروریستی است.
کشورهای آسیای مرکزی بدون حمایت‌های روسیه یا آمریکا، نمی‌توانند با خطرات این سازمان مقابله کنند. اما آمریکا به لحاظ جغرافیایی، خیلی دور‌افتاده است. بلی، آن‌ها تنها به پرتاب محدود موشک‌های‌شان مبادرت می‌ورزند، نه این‌که نظامیان خود را در صف جنگ، پیاده کنند. بدون عملیات زمینی و بسنده کردن به پرتاب چند راکت، طرف مقابل داعش برنده‌ی جنگ نخواهد بود. از سوی دیگر، روسیه به لحاظ جغرافیایی، به کشورهای آسیای مرکزی خیلی نزدیک‌تر است و همین طور دهه‌های طولانی همه و همه در یک کشور به نام اتحاد شوروی، به سر بردند. به همین خاطر، ارائه‌ی کمک‌های روسیه برای مقابله با خطر داعش، حتمی است. گرچه واقعاً تا‌به‌حال خطر داعش و گسترش جنگ در خاک روسیه، وجود ندارد.
در مورد یک نوع همکاری مشترک میان روسیه و آمریکا در جنگ علیه داعش، واقعاً تعریف مشخصی نمی‌توان کرد. در این ارتباط، آمریکا خود را در یک شرایط دشوار قرار داده است. روسیه تجهیزات جنگی کمی دارد که بتواند از طرف خود اقدام کند؟ از طریق کدام پایگاه‌های جنگی؟ بلی، روسیه می‌تواند. فکر می‌کنم، برای این کار، تنها به همکاری دو کشور از کشورهای آسیای مرکزی نیاز است. اما در شرایط حال، من واقعاً زمینه‌ی چنین همکاری را نمی‌بینم. علاوتاً، بحران و تنش‌هایی پیش آمده در اوکرا‌ین، بسیاری از مسایل را به حاشیه برده است.
***
آرکادی دوب نوف– روزنامه‌نگار و کارشناس مسایل آسیای مرکزی. او به این باور است:
عوامل اصلی تهدیدها برای بی‌ثباتی کشورهای آسیای مرکزی، در اساس عوامل درون‌کشوری است. این عوامل عبارت اند از فساد، فقر، بیکاری، مدیریت ناکام، نیپوتیزم [خویشتن‌پرستی] و سمت… و اگر نظریه‌پردازان دولت اسلامی قادر به ارائه‌ی یک نوع معرفت خاص برای مسلمانان مناطق آسیای مرکزی باشند، همانا رسیدن به آن از طریق خلافت اسلامی است؛ اما تصویر خیره و ترسناک داعش آن است که دیگران را به عنوان کافر- از آمریکا تا روسیه- می‌شناسند و با چنین دیدگاهی، هر‌نوع فاجعه‌ای می‌تواند رخ بدهد. تهدیدی که متوجه روسیه است، می‌بینیم که عوامل افراط‌گرایی و داعش در قالب اعمال فردی تروریسم در‌آمده‌اند که به تازگی می‌توان نمونه‌های آن‌ها را در چچن مشاهده کرد.
پیوستن عده‌ای از شهروندان کشورهای آسیای مرکزی و همین‌طور روسیه به صف جنگ‌جویان داعش، خیلی وقت است که اتفاق افتاده است. صدها تن از فراریان از کشورهای آسیای مرکزی و روسیه‌ی شمالی (قفقاز) در صف داعش می‌جنگند و عدد آن‌ها، بیش از آنچه تصور می‌شود، افزایش خواهد یافت. در ماه آگست سال گذشته از طریق پاکستان به افغانستان و سپس از طریق افغانستان (ولایت قندوز که با تاجیکستان هم‌سرحد است)، عوامل داعش متشکل از دو گروه که در مجموع حدود 120 نفر می‌شدند، به این‌سو منتقل شدند. گفته می‌شود که بیش‌تر این جنگ‌جویان اعراب و بومی‌های قفقاز شمالی بوده است. تلاش آن‌ها برای احیا و قبولاندن شریعت اسلامی است که در ولایت قندوز افغانستان، این گروه با مجاهدین محلی مجبور به جنگ شدند و در نهایت، این منطقه را ترک کردند.
البته مسلم است که کشورهای آسیای مرکزی نیازمند کمک‌های روسیه‌اند. برخی از مقام‌های این کشورها، اگر نه با صدای بلند، با اشاره تقاضای‌شان را به گوش روسیه می‌رسانند. به عنوان مثال، در آخرین اجلاس سران کشورهای مستقل مشترک‌المنافع [СНГ] که در مینسک برگزار شد، بردی محمد‌ف، رییس جمهور ترکمنستان اذعان کرد که توان بالایی برای حفظ امنیت منطقه‌ی کشورهای مستقل مشترک‌المنافع ضرورت است. عشق‌آباد هم اکنون با خطرهایی از سوی مرز افغانستان مواجه شده است که در زمان حاضر، مشغول تقویت این نقطه‌ی مرزی از خاک خود است. در این میان، تاجیکستان که بیش‌ترین مرز مشترک با افغانستان را دارد، به کمک‌های اضافی بیش‌تری نیازمند است. […]
هم اکنون روسیه با استفاده از نیروهای مسلح خود برای مقابله با داعش آماده است و می‌خواهد هر‌طور شده از مناطقی که به منافع ملی‌اش وابسته است، مراقبت کند. اما در ارتباط به ایجاد زمینه‌ی همکاری میان روسیه و آمریکا، تمام احتمالات بعید به نظر می‌رسند و تا زمانی که باراک اوباما در کاخ سفید است، زمینه‌ی هر‌نوع همکاری میان دو کشور در راستای مبارزه علیه داعش، خیلی محدود است. برای همین است که مسکو تحت هرگونه شرایط خاص از حق وتوی خود در شورای امنیت سازمان ملل استفاده می‌کند.