پیروزی بایدن برای طالبان خلاف انتظار بود. طالبان میدانستند جو بایدن نمیخواهد مثل رییسجمهور پیشین امریکا روند صلح را به مسیری هدایت کند که عمدتا ماجرا به نفع طالبان تمام شود. ترمپ از آغاز تا کنون روند صلح را طوری مدیریت کرد که توازن را در سطح سیاسی و نظامی به نفع طالبان تغییر داد. تا کنون دولت ترمپ امتیازات زیادی را بهصورت یکجانبه به طالبان داده است، آنهم بدون اینکه از طالبان امتیازات قابل ملاحظهای بهدست آورده باشد. اکنون انتظار شهروندان افغانستان این است که دوران حاتمبخشیهای ترمپ به طالبان به سر رسیده باشد تا طالبان با حسن نیت وارد مذاکرات شوند. طالبان منتظر سیاست تازه دولت بایدن در مورد مذاکرات صلح است. برخلاف انتظار طالبان و بر وفق مراد شهروندان افغانستان خبر خوب این است که دولت جدید امریکا توافقنامه صلح با طالبان را بررسی میکند. از دسترفتن امتیازهای گسترده طالبان را نگران کرده است. ساز مخالفت طالبان با پالیسی جدید دولت امریکا مبنی بر بازنگری توافقنامهی صلح دو طرف ریشه در همین نگرانی دارد.
مسألهی اصلی در بازنگری توافقنامهی صلح امریکا و طالبان بررسی تعهدات این گروه است. ناظران میگویند طالبان در تعهدات خود را پابند نبودهاند؛ از جمله قطع رابطهی طالبان با القاعده. چندی قبل سازمان ملل گزارش داد که طالبان با جنگجویان القاعده در ارتباط هستند. از طرف دیگر، هرچند در توافقنامه صراحت ندارد، اما انتظار همه این بود که با توافق امریکا و طالبان و شروع مذاکرات بینالافغانی طالبان خشونت را کمتر کند. مایک پومپئو، وزیر خارجه امریکا در روز امضای توافقنامه خطاب به طالبان گفته بود: «به قولهای خودتان پابند باشید و به جنگ با داعش ادامه بدهید. همه شهروندان افغانستان از کاهش خشونت بهرهمند خواهند شد. افزایش خشونت باعث خواهد شد تا این توافقنامه نقض شود و شکست بخورد.» اما این گروه پیوسته پس از این توافق سطح خشونتها را افزایش داده است. طوری در یک سال گذشته سطح حملات این گروه به نیروهای امنیتی، انفجار ماینهای مغناطیسی در شهرها و ترورهای هدفمند پیشینه نداشته است.
طالبان نگران بازنگری توافق صلح از سوی امریکا هستند. ممکن است واکنش این گروه دستزدن به خشونتهای بیشتر باشد. افغانستان باید آمادگی برای وضعیتهای بدتری را از همینحالا روی دست بگیرند. به عبارت دیگر، برای جنگ و مذاکره آماده باشیم؛ حتا آمادگی بیشتر برای جنگ. چون مذاکرات ممکن است به یک بنبست طولانی برود. سه هفته است که دور دوم مذاکرات در قطر پیشرفتی نداشته است. اعضای هیأت دولت جمهوری افغانستان میگویند طالبان در پی وقتکشی است و دلگرمی چندانی به مذاکرات ندارند. همچنان برای رییسجمهور جو بایدن رسیدگی به جنگ افغانستان با وجود اینکه سربازان امریکایی در این کشور همچنان حضور دارند و جنگ هنوز ادامه دارد، فوریت چندانی ندارد. بنابراین، اگر طالبان به مذاکرات پشت کنند، شدیدترشدن جنگ و خشونت در افغانستان قطعی است. بهار سال آینده طالبان، حملات تهاجمی شدیدی به راه خواهند انداخت و از همین حالا باید برای آن آمادگیهای لازم وجود داشته باشد. در این وضعیت، غفلت اندک، عواقب جبرانناپذیر دارد.
طالبان در حال ضایعکردن فرصت بزرگی است. اصرار بر دوام جنگ هر نوع توافق را سخت و دشوار میکند. این گروه درحالیکه حاضر نیست حتا خشونت را کمتر کند انتظار دارد دوباره هفتهزار زندانیشان از بند دولت افغانستان رها یا نامشان از فهرست سیاه خارج شوند. مضاف بر این، گروه طالبان نتوانست به به تعهد خود که گفته بود زندانیان آزادشده به میدان جنگ برنمیگردند، عمل کند. بخش قابل توجهی از زندانیان آزادشده طالبان به میدان جنگ برگشتند. در چنین وضعیتی فقط از گروه طالبان این دیدهدرایی برمیآید که انتظار داشته باشد هفتهزار زندانی دیگر آزاد شوند.