افغانستان همچنان مسلخ غیرنظامیان

افغانستان همچنان مسلخ غیرنظامیان

در تازه‌ترین رویداد دو شب پیش در هرات انفجاری بزرگی این شهر را لرزاند. در نتیجه انفجار یک موتربمب در منطقه حوزه چهاردهم پولیس دست‌کم هشت نفر کشته و بیش از ۵۰ نفر دیگر زخمی شدند. قربانیان رویداد بیشتر غیرنظامیان و افراد ملکی‌اند؛ به‌شمول زنان و کودکان. براساس اعلام نهادهای مسئول صحی در هرات وضعیت شماری از زخمیان این رویداد وخیم است. بسیاری از خانه‌ها بر اثر این انفجار نیرومند فرو ریخته است. نیروهای امدادی پس از وقوع حادثه موفق شدند دو کودک را از زیر آوار نجات دهند. انفجار به حدی قوی بوده که به گزارش رسانه‌ها صدای آن در سراسر شهر هرات شنیده شده است. این رویداد یک فاجعه تمام‌عیار امنیتی بوده است.

انفجار دو شب پیش هرات نمونه‌ای از گستردگی دامن جنگ و خشونت در افغانستان است. هر روزه خبرهای از رویدادهای مرگبار امنیتی ذهن و ضمیر شهروندان را نگران‌تر می‌کند. روزانه چه در میدان جنگ و یا بیرون از ساحه جنگی ده‌ها تن جان‌شان را از دست می‌دهند. آمارهای رسمی نشان می‌دهد در حال حاضر روزانه در افغانستان تا مرز ۷۵ نفر به‌شمول نظامیان و غیرنظامیان کشته می‌شوند. در شرایطی که هنوز فصل جنگ در افغانستان شروع نشده، این میزان بالایی از خشونت نگران‌کننده است. افغانستان همچنان مسلخ غیرنظامیان است. شواهد و گستردگی جنگ نشان می‌دهد بهار خونین در افغانستان کلید خورده است.

این روزها دوباره تلاش برای از سرگیری گفت‌وگوهای صلح شدت بیشتری گرفته است. دولت جدید امریکا در تلاش است رویکرد بهتری برای به نتیجه‌رساندن روند صلح افغانستان اختیار کند. نماینده ویژه امریکا این روزها به‌شدت سرگرم رفت‌وآمد میان کابل و دوحه و کشورهای دخیل در روند صلح افغانستان است. هدف اساسی این تلاش‌ها راه‌افتادن قطار نیمه‌راه صلح است. اما تا زمانی که برای کاهش خشونت‌ها راه حل سنجیده نشود، این تلاش‌ها بارها مثل گذشته شکست خواهد خورد. یک دلیل اصلی که روند مذاکرات دوحه تا کنون نتیجه تداشته برمی‌گردد به خشونتی که همزمان با مذاکرات ادامه داشته است.

در تلاش تازه امریکا یک مسأله‌ی مهم به چشم می‌خورد؛ طرحی برای کاهش ۹۰ روزه خشونت‌ها در آستانه عملیات بهاری طالبان. ظاهرا این طرح ساخته شده است. برای تطبیق این طرح نباید هیچ فرصتی از دست برود. لزوم آغاز کاهش خشونت‌ها فوریت دارد. هرچه دامن خشونت‌ها گسترده‌تر شود، جمع‌کردن طرح جدید به همان اندازه دشوارتر می‌شود. طالبان برای حملات بهاری‌شان آمادگی می‌گیرند. دولت افغانستان نیز برای جنگ آماده می‌شوند، پیش از این‌که دولت افغانستان و طالبان در بهار در میدان خونین جنگ به مصاف هم بروند، برای کاهش خشونت‌ها چاره‌سنجی و همه طرف‌ها به خویشتن‌داری دعوت شوند.

طرف دیگر ماجرا حکومت افغانستان است. اگر طالبان قادر شوند ناامنی و حملات انفجاری را در شهرها ادامه دهند، کار برای نیروهای امنیتی سخت‌‌تر خواهد شد. ضعف حکومت در جلوگیری از حملات انفجاری در شهرها نگران‌کننده است. طالبان می‌خواهند با راه‌اندازی موجی از حملات انفجاری در درون شهرها، افغانستان را از پا بیندازند. اما در مقابل نهادهای امنیتی در کشور به ناتوان‌ترین نهادها در افغانستان بدل شده‌اند. رویداد دو شب پیش هرات اگر از یک طرف نتیجه‌ی جنگ‌طلبی دشمن است، از طرف دیگر پیامد ضعف نهادهای کشفی و امنیتی در هرات نیز است. ناکامی‌های کشفی و استخباراتی نهاد‌های امنیتی مردم را خسته کرده است. پرسش بسیاری از شهروندان از حکومت افغانستان این است که چه آمادگی برای شدت جنگ دارد. آیا با همین نابه‌سامانی استخباراتی و مدیریت آشفته‌ی جنگ پیروزی بر طالبان ممکن است. آیا افغانستان به سمت سناریویی می‌رود که طالبان بتوانند مناطق بیشتری را به تصرف خود درآورند؟ پیروزی در جنگ به برنامه و مدیریت نیاز دارد، نه به خطابه آتشین سیاسی از پشت تربیون.

در نامه وزیر خارجه امریکا به رییس‌جمهور غنی از بدترشدن وضعیت امنیتی و حتا سقوط افغانستان در کام یک هرج‌ومرج سیاسی هشدار داده شده است. پیام سیاسی لحن تند نامه وزارت خارجه امریکا به حکومت افغانستان این است که در صورت مخالفت با طرح جدید امریکا حکومت کنونی را به حال خودش خواهد گذاشت. اکنون که رییس‌جمهور غنی و معاون اول او این طرح را کاغذپاره و سند ننگین خوانده‌اند سینه‌ی چه کسی در معرض هزار زخم دشمن است. شهروندان هر روز در خون غرق‌اند یا مقام‌های پشت موانع بزرگ کانکریتی در ارگ و صدارت؟