محمد حیدری
پس از حادثه یازدهم سپتمبر افغانستان در محراق توجه جهان قرار گرفت. امریکا با همکاری پیمان نظامی ناتو وارد کشور شد و حدود ۱۴۰هزار نیروی خارجی در افغانستان مستقر گردید. جهان پول‌های هنگفت را به افغانستان کمک کرد اما متأسفانه به اساس سیاست‌های نادرست حکومت وقت و مداخلات بیش از حد همکاران بین‌المللی افغانستان توسعه و پیشرفت لازم را در بخش‌های امنیتی، اقتصادی و حکومت‌داری نداشت و فرصت بزرگ را از دست داد. پس از ۲۰۱۴ اکثریت قریب به اتفاق نیروهای ناتو و امریکا از افغانستان خارج شدند. در آن زمان اکثریت تحلیل‌گران داخلی و خارجی براین عقیده بود که افغانستان پسا ۲۰۱۴ در مدت کمتر از شش ماه سقوط خواهد کرد. در همین زمان دکتر محمداشرف غنی رییس‌جمهور افغانستان شد. تمام جهان نظاره‌گر بود که او روایت سقوط را چگونه به روایت پیروزی تبدیل می‌کند!
اولین اقدامات ریاست‌جمهوری دوران محمداشرف غنی
حکومت‌داری:
اول، اعتماد به قوای دفاعی و امنیتی: رییس‌جمهور به قوای دفاعی و امنیتی افغانستان اعتماد را برگرداند و حیثیت آن نیروها دوباره اعاده گردید. اصلاحات در درون ساختار قوای دفاعی و امنیتی آغاز شد و برای‌شان امکانات و تجهیزات فراهم نمود و انگیزه‌ی دفاع از کشور و وطن بار دیگر در بین نیروهای امنیتی زنده گردید.
دوم، مبارزه علیه فساد: دومین اقدام رییس‌جمهور مبارزه علیه فساد بود که به‌صورت کم‌سابقه در این راستا تلاش کرد، مثل تعقیب جدی پرونده کابل‌بانک و کشانیدن پای ده‌ها مقام بلندرتبه حکومتی برای پاسخ‌گویی به محاکم و ادارات عدلی و قضایی و ایجاد کمیسیون مبارزه با فساد. این در حالی بود که کمک‌های جامعه جهانی مثل سال‌های قبل بی‌حساب و کتاب نبودند بلکه تمام کمک‌ها مشروط به مبارزه با فساد و تأمین شفافیت شدند. در چنین شرایط رییس‌جمهور علیه فسادپیشه‌گان بزرگ و کوچک دست به اقدام زد. البته در این راستا پیشرفت‌های خوبی هم داشت، اما طبیعتا موانع بسیار جدی نیز پیش روی داشت. اکنون افغانستان هر روز در مسیر بهتری قرار می‌گیرد و چندین پله در امر مبارزه با فساد صعود کرده است.
سوم، جوان‌سازی اداره: دکتر محمداشرف غنی از اولین رؤسای جمهور افغانستان است که بیشترین تمرکز خود را روی جوان‌سازی ادارات گماشت و تلاش کرد که اداره از چنگال مافیای اداری و اشراف‌زادگان و اربابان قدرت بیرون شود و برای بار اول جوانان متخصص، مسلکی و بدون واسطه توانست در ادارات افغانستان جذب شود.
چهارم، اصلاحات در اداره افغانستان: قبلا هیچ نظم و دسپلین برای جذب کارمندان دولتی وجود نداشت اما با ایجاد کمیسیون اصلاحات اداری و جذب کارمندان دولتی براساس رقابت آزاد زمینه تحول بزرگ در ادارات افغانستان فراهم شد. از یک‌طرف عدالت تأمین گردید و از طرف دیگر کار به اهل آن سپرده شد و امروز افغانستان در بخش ملکی صاحب یک اداره مسلکی، متخصص، متعهد و جوان است.
برنامه‌های اقتصادی
اول، مدیریت آب: افغانستان از جمله کشورهایی است که صاحب بیشترین آب شیرین در منطقه است اما سال‌ها بود این آب به پاکستان و ایران بدون کدام حساب و کتاب سرازیر می‌شد و افغانستان از این آب‌ها نمی‌توانست کم‌ترین بهره را ببرد. اما اکنون کشور ما در حال مهارکردن آب‌های خود است و بزرگترین پروژه‌ها را در این زمینه عملی کرده است و این پروژه‌ها عبارتند از بند سلما (بند دوستی افغانستان و هند)، بند کمال خان، بند شاه و عروس – در حال کار – و بند مچلغو. برعلاوه، امروز ده‌ها پروژه خورد و بزرگ بندسازی در ۳۴ ولایت افغانستان جریان دارد تا آب‌های کشور را مهار کند.
دوم، گسترش بندرهای تجارتی : افغانستان قبلا از لحاظ تجارتی تک‌بندر بود و اگر پاکستان بندرهای خود را به روی افغانستان می‌بست تمام بازارهای کشور با رکود مواجه می‌شد و تورم اقتصادی به وجود می‌آمد. اما اکنون افغانستان بر علاوه‌ی بندر تورخم و تورغندی در جنوب، بندر چابهار در غرب و بندر آقنه در شمال کشور را دارد. همین‌طور، خط آهن افغانستان اکنون به ترکیه وصل است. و ده‌ها پروژه دیگر در این زمینه یا تکمیل شده و یا هم در حال کار است.
سوم، دیجیتال‌سازی حکومت: سیستم کهنه‌ی اداری و بروکرواتیک پیچیده قرن نوزدهم بر اداره افغانستان حاکم بود اما امروزها گام‌های مهم در راستای دیجیتال‌سازی حکومت برداشته شده است، از تذکره الکترونیکی شروع تا دیتابیس‌سازی برای ادارات، خدمات و صنایع دیجیتالی، آگاهی عامه و مصونیت دیتابیس و کنفرانس‌های دیجیتلی.
حوزه سیاست: پس از انتخابات ۲۰۱۴ تمام باورها بر این بود که دیگر در افغانستان انتخاباتی برگزار نخواهد شد اما رییس‌جمهور انتخابات پارلمانی و ریاست‌جمهوری هردو را برگزار کرد. برخلاف باورهای که در بیرون مبنی بر عدم انعطاف‌پذیری رییس‌جمهور در مقابل رقیبان سیاسی‌اش وجود داشت اما وی با جدی‌ترین منتقد خود (امرالله صالح) تکت مشترک انتخاباتی را ایجاد نمود و از اقشار مختلف اجتماعی و سیاسی، به‌خصوص زنان و جوانان، در محوریت تیم دولت‌ساز یک‌جا شد. پس از پیروزی اما رییس‌جمهور در روز تحلیف اعلام کرد که اکنون او رییس‌جمهور افغانستان است، نه رییس تکت انتخاباتی دولت‌ساز. تمام اعضای کابینه خود را از چهره‌های سیاسی برگزید و با رقبای انتخاباتی خود کابینه مشترک ایجاد کرد. رییس‌جمهور دروازه ارگ ریاست‌جمهوری را به روی رفیق و رقیب باز گذاشت. همه‌ی چهره‌های سیاسی و حزبی را به مشوره فرا خواند. استاد محمد محقق را که یکی از جدی‌ترین رقبای انتخاباتی‌اش بود به عنوان مشاور خود در امور سیاست و امنیت گماشت. امروز ارگ ریاست‌جمهوری به معنای دقیق کلمه خانه‌ی مردم افغانستان است و به‌خصوص توده‌های مردم، زنان و جوانان بیشترین دسترسی را به شحص رییس‌جمهور و نهاد ریاست‌جمهوری دارد. رهبری شورای عالی مصالحه را از بین تمام اقشار اجتماعی و قومی برگزید تا از همه مردم افغانستان نمایندگی کند. هیأت مذاکره‌کننده حکومت افغانستان متشکل از تمام اقوام، مذاهب و جریان‌های سیاسی ایجاد و به قطر فرستاده شد. رییس‌جمهور اکنون در محور پارادایم کلان جمهوریت و ارزش‌های نوین قرار دارد که از طیف‌های وسیع این کشور نمایندگی می‌کند و همه دنباله‌رو همین داعیه است.
در گردهمایی‌هایی که در این اواخر در کابل و جای‌جای افغانستان به حمایت از جمهوریت برگزار می‌شود بیان‌گر این موضوع است که رییس‌جمهور همچنان از مقبولیت و مشروعیت بالایی برخوردار است.
جمع بندی:
افغانستان تحت رهبری دکتر محمداشرف غنی از هر جهت در مسیر بهتری قرار گرفته است. از لحاظ سیاسی افغانستان اکنون صاحب نظام سیاسی پویا، دموکراتیک و مردمی است، قوای سه‌گانه مجریه، مقننه و قضائیه وجود دارد. نهادهای تعلیمی و تحصیلی سالانه میلیون‌ها جوان و نوجوان این وطن را فارغ می‌دهد، نهادهای صحی در اکثریت نقاط افغانستان عرضه خدمات دارد. جامعه مدنی از اعمال حکومت نظارت می‌کند، مطبوعات و رسانه‌های آزاد در گردش است، جوانان اعم از پسر و دختر به مکتب و دانشگاه می‌رود و زنان در تمام پروسه‌های حکومت‌داری نقش‌آفرینی می‌کنند. زیر سیستم‌های توسعه اقتصادی افغانستان در حال آبادشدن است، بندهای آبگردان و پروژه‌های کلان اقتصادی و انتقال انرژی از کشور در حال کار است. نیروهای امنیتی افغانستان به مراتب نسبت به ۲۰۱۴ مجهزتر، تعلیم یافته‌تر و منسجم‌تر شده اند. پسنگران نباشید، زیرا اگر افغانستان در ۲۰۱۴، که بیش از ۱۴۰هزار نیروی خارجی از آن بیرون شد، سقوط نکرد با خروج سه هزار نیروی امریکایی هرگز سقوط نمی‌کند. مثل گذشته همه بخش‌های حکومت‌داری به‌صورت جدی فعال است و به شهروندان کشور خدمات عرضه خواهند نمود.