ربابه رضایی
باشنده ها و مسئولان بامیان از ادامه‌ی ناامنی‌ها نگران هستند و می‌گویند در سال جاری، ناامنی و شیوع موج دوم و سوم کرونا باعث شد مردم بامیان آسیب‌های جدی اقتصادی را متحمل شوند و در سال جاری کمترین توریست و گردشگر داخلی و خارجی از بامیان دیدن کنند.
غلام‌سخی راننده‌ای است که در مسیر یکه‌ولنگ و مرکز بامیان کار می‌کند. او به اطلاعات روز گفت: «در سال‌های ۱۳۹۷ و ۱۳۹۸ کار ما بسیار خوب بود. خصوصا بعد از ماه جوزا مردمان زیادی از گوشه و کنار افغانستان برای میله به بامیان می‌آمدند و آن‌ها را به بندامیر و دیگر ساحات دیدنی بامیان چکر می‌بردیم اما در سال گذشته و در سال جاری به‌خاطر کرونا و ناامنی مردم نمی‌توانند به بامیان برای چکر بیایند. کار ما هم رونق ندارد.»
در همین حال اسحاق موحد، رییس اطلاعات و فرهنگ بامیان نیز از کاهش صنعت گردشگری در سال ۱۴۰۰ ابراز نگرانی کرده گفت: «در سال های ۱۳۹۹ و ۱۴۰۰ بر اثر شیوع ویروس کرونا و ناامنی‌های که در مناطق مرکزی و از جمله در بامیان تحمیل شد آمار سیاحان و توریست‌های داخلی و خارجی در بامیان نسبت به سال های قبل کاهش یافت و چرخ توریزم بامیان در سال جاری خوب نچرخید. بیش از ۷ ماه است که شرکت‌های هوای داخلی مانند کام‌ایر و صافی نیز در بامیان پرواز ندارد.»
او افزود: «آماری که ما تا قبل از عید قربان به‌دست داریم ۲۵۰ نفر توریست خارجی از بند امیر و ۱۵۰ نفر توریست خارجی از ساحات باستانی و تاریخی مثل پیکره‌های بودا، شهر غلغله و شهر ضحاک و ۴۰۰۰ هزار نفر سیاحین داخلی از بند امیر و ساحات طبیعی بامیان دیدن کردند که نسبت به سال ۱۳۹۹ افزایش اندک را نشان می‌دهد اما نسبت به سال های ۱۳۹۸ و۱۳۹۷ متأسفانه بیشترین کاهش را نشان می‌دهد. در سال‌های ذکرشده بیشتر از ۱۵ هزار گردشگر داخلی و بیش از ۳ هزار گردشگر خارجی از بامیان دیدن کرده‌اند.»
ناامنی‌های اخیر نه‌تنها باعث کمرنگ‌شدن صنعت گردشگری در بامیان شده، بلکه به وضعیت اقتصادی مردم این ولایت نیز آسیب جدی وارد کرده است. خصوصا ناامنی های اخیر و سقوط دو ولسوالی این ولایت به‌دست طالبان باعث شد اکثر مردم بامیان به دامنه‌های کوه‌های بابا و یا در ولایات کابل و هرات بیجا شوند. این وضعیت ضربه‌ی شدید به چرخه اقتصادی مردم بامیان زد.
جعفر یکی از ساکنان بامیان است که فامیلش را در دامنه‌های کوه بابا برده است. او می‌گوید: «بعد از آن‌که ناامنی‌ها در ولسوالی‌های شیبر، کهمرد و سیغان اوج گرفت، من فامیلم را در دامنه‌های کوه‌های بابا در یکی از دره‌های دوردست بامیان انتقال دادم. من یک کارگر روزمزدم و سرپرستی ۷ نفر را به دوش دارم. پول برای کرایه موتر نداشتیم. از یکی از همسایه‌هایم پنج‌هزار قرض گرفتم تا موتر کرایه کنم و بعضی مواد خوراکی ابتدای برای فامیل خویش انتقال دهم. مدت ۱۰ روز در آن‌جا گذراندیم. بعد دو فرزند خردم مریض شد و دوباره برگشتیم به خانه خود در مرکز بامیان. من در این گیرودارها حدود ده‌هزار افغانی قرضدار شدم و حالا کار هم ندارم. حیرانم با کدام پول قرض خود را خلاص کنم.»
خانواده‌هایی که راهی کابل و بعضی ولایات دیگر مانند هرات شدند، بیش از ۳۰ هزار افغانی را مصرف کرده‌اند و حتا بعضی از این خانواده‌‌ها پول ندارند تا دوباره به خانه‌های‌شان برگردند.
نجیبه معصومی، مسئول اداره عودت و مهاجرین بامیان به اطلاعات روز گفت: «متأسفانه در ناامنی‌های اخیر که دامن‌گیر ولایت بامیان شد و بعد از سقوط دو ولسوالی سیغان و کهمرد به‌دست طالبان، می‌توانم بگویم که ۹۹ درصد مردم مرکز و ولسوالی‌های ناامن این ولایت خانه‌های‌شان را ترک کرده به ولسوالی‌های دوردست بامیان، دامنه‌های کوه‌های بابا پناه بردند. آمار بیجاشده‌های داخل ولایت بامیان به ۱۲ هزار و ۷۱۲ فامیل می‌رسد که این آمار از چهار ولسوالی و مرکز بامیان است، از سیغان ۵۰۹ فامیل بیجا شده و از کهمرد ما هنوز آمار در دست نداریم. همکاران ما در ساحه رفتند که به‌زودترین فرصت آمار بیجاشده‌ها از آن ولسوالی نیز به‌دست ما خواهد رسید و بعضی فامیل‌ها به ولایات همجوار رفتند که از آن نیز در دفتر ما آمار دقیق در دست نیست.»
بانو معصومی ابراز کرد که آمار رسمی از تلفات این بیجاشده‌ها به‌دلیل سردی هوا و یا هر عامل دیگر در دست نیست، اما غیررسمی گفته میشود که حدود ۷ طفل در دامنه کوه‌های بابا در دره فولادی به‌دلیل سردی هوا تلف شده که هنوز این آمار ثبت و تأیید نشده است او همچنان افزود برای خانواده‌‌های بی‌جاشده آمریت عودت و مهاجرین با موسسات همکارشان مانند wfp و مؤسسات دیگر مواد غذای و بعضی کمک‌های دیگر در نظر گرفته شده که به‌زودترین فرصت برای خانواده‌‌های بی‌جاشده توزیع میشود.
این در حالی است که ناامنی‌های اخیر نه‌تنها در بامیان بلکه در سطح کشور باعث افزایش فقر و بیجا شدن هزاران خانواده در سطح کشور شده است.