مقامات دولت بایدن روز جمعه فاش کردند که به باور آنها، پس از استقرار گسترده نیروهای زمینی و دریایی روسیه که در پاییز آغاز شد، روسیه احتمالا پیش از پایان بازی‌های المپیک، علیه اوکراین دست به اقدام نظامی خواهد زد.
متعاقبا، کاخ سفید دستور خروج دیپلمات‌ها و ۱۵۰ تن از مربیان نظامی امریکایی در اوکراین را صادر کرد و به متحدانش اطلاع داد که حمله ممکن است از چهارشنبه آغاز شود.
از آن‌جایی که برخی از ارزیابی‌های کاخ سفید مبتنی بر اطلاعات منابع سری از جمله رهگیری سیگنال بود، مقامات دولت از ترس افشای ابزار مورد استفاده از ارائه شواهد پشتیبانی خودداری کردند.
اگرچه بایدن به صراحت اعلام کرده که برای دفاع از اوکراین هیچ سربازی نمی‌فرستد، برخی احتمالا با به یاد آوردن این‌که چگونه سازمان‌های اطلاعاتی ایالات متحده اطلاعات نادرستی درباره برنامه فرضی سلاح‌های کشتار جمعی عراق در اوایل دهه ۲۰۰۰ ارائه کردند که منجر به تهاجم فاجعه‌بار به عراق شد، نسبت به پیش‌بینی‌های واشنگتن بی‌اعتماد هستند.
با این حال، بین ویدئوهای ارسال شده در رسانه‌های اجتماعی و تصاویر ماهواره‌ای قابل دسترس، شواهد بیش از حد زیادی وجود دارد که نشان می‌دهد روسیه به زودی حمله خواهد کرد.
آیا این بدان معناست که جنگ کاملا قطعی است؟ نه. پوتین هنوز هم می‌تواند نیروهای خود را قبل از شروع خصومت‌ها عقب بکشد و سپس ادعا کند که پیش‌بینی‌های واشنگتن بر اساس توهم بوده است.
اما تقریبا تمام تحولات سال ۲۰۲۲ نشان می‌دهد که ارتش روسیه طوری عمل می‌کند که گویی واقعا برای حمله به اوکراین آماده می‌شود. و تا اواسط فبروری، به نظر می‌رسد که تجمیع نیروها تقریبا کامل شده و عناصر عملیاتی که در مراحل اولیه حذف شده بودند، به جای خود باز می‌گردند.
در ادامه نگاهی به دوازده شاخصی انداخته‌ایم که برمبنای آن تحلیل‌گران امنیتی چشم‌انداز بدی را برای هفته‌های آینده پیش‌بینی کرده‌اند.
۱. تعامل دیپلماتیک مدام با شکست مواجه می‌شود
متأسفانه، تعاملات دیپلماتیک متعدد از جنوری تاکنون هیچ پیشرفتی نداشته است. در ظاهرا مثبت‌ترین مذاکرات، تضمین‌هایی که ظاهرا پوتین در دیدار با ماکرون، رییس‌جمهور فرانسه داده بود، روز بعد از سوی کرملین لغو شد.
ناتو مایل است به طور مشترک اقدامات کنترل تسلیحاتی را بر روی موشک‌های میان برد اجرا کند، گشت‌زنی‌ها و تمرین‌های نظامی در نزدیکی اوکراین را کاهش دهد و شفافیت و ارتباطات را بهبود بخشد. اما این‌ها خواسته‌های اصلی پوتین را برآورده نمی‌کند:
• نه تنها عضویت در ناتو، بلکه هرگونه کمک ناتو به اوکراین یا سایر اعضای غیر ناتو را برای همیشه متوقف کند.
• ممنوعیت دائمی گسترش بیشتر ناتو و ممنوعیت حضور نیروهای بین‌المللی در کشورهای عضو اروپای شرقی ناتو.
• وادار کردن کیف به مشروعیت بخشیدن به نهادهای جدایی‌طلب مورد حمایت روسیه در شرق اوکراین.
دو ماده اول به قدری برای ناتو غیرقابل پذیرش است که برخی معتقدند عمدا برای عدم توافق مطرح شده است.
تصمیم‌گیری درباره‌ی سومین خواسته به عهده‌ی کیف است، اما به گفته رسانه‌های روسی، مسکو شاید فکر کرده باشد که واشنگتن زلنسکی، رییس‌جمهور اوکراین را وادار به پیروی از چنین سیاستی خواهد کرد. این نادرست بود، و در مذاکرات اخیر نرماندی، مقامات اوکراینی از ملاقات حضوری با جدایی‌طلبان (که دست‌نشانده مسکو به حساب می‌آیند) خودداری کردند.
تماس تلفنی بایدن و پوتین در روز شنبه نیز پیشرفتی به دنبال نداشته است. بنابراین، نشانه چندانی دال بر این‌که تلاش‌های دیپلماتیک به نتیجه خواهد رسید وجود ندارد، یا مهم‌تر این‌که کرملین واقعا همین را می‌خواهد.
۲. دومای روسیه به به رسمیت شناختن جدایی‌طلبان طرفدار روسیه در خاک اوکراین رأی می‌دهد
علی‌رغم ادامه جنگ بین نیروهای دولتی اوکراین و جدایی‌طلبان طرفدار روسیه در شرق اوکراین، ارتش اوکراین مراقب بوده تنش‌ها را در ماه‌های اخیر کنترل کند تا از حوادثی که می‌تواند بهانه‌ای به روسیه برای آغاز حمله دهد جلوگیری کند. ظاهرا این اقدام آنقدر ناامید کننده بوده که گفته می‌شود مسکو تلاش کرده برای توجیه جنگ از یک حمله ساختگی فیلم‌برداری کند، تنها به این خاطر که واشنگتن اطلاعات خود را در مورد این طرح‌ها به طور علنی در موارد متعدد افشا کند.
با این حال، برنامه‌هایی برای برگزاری رأی‌گیری در دوما برای به رسمیت شناختن رسمی جمهوری‌های جدایی‌طلب خودخوانده لوهانسک و دونتسک (LPR & DPR) روز سه‌شنبه، می‌تواند برای ایجاد یک مبنای قانونی جدید برای مداخله مسکو در اوکراین در «دعوت» از این نهادها استفاده شود.
۳. مسکو در حال تخلیه اکثر کارمندان سفارت خود در کیف است
مسکو مدام مدعی شده که قصد تهاجم ندارد، اما عمل گاهی گویاتر از کلمات است. روسیه به اکثر کارکنان سفارت خود در کیف توصیه کرده که این کشور را ترک کنند. به گفته‌ی ماریا زاخارووا، سخنگوی وزارت امور خارجه روسیه: «بنابر واهمه از تحریکات احتمالی، ما تصمیم گرفتیم کارکنان مأموریت‌های خارجی روسیه در اوکراین را به حداقل برسانیم.»
۴. بیش از نیمی از قدرت رزمی روسیه در اطراف اوکراین مستقر است
مسکو مناطق نظامی در سراسر روسیه را تخلیه کرده تا واحدهای مکانیزه‌ای به نام گروههای تاکتیکی گردان ((BTG را از طریق راه‌آهن به بلاروس منتقل کند و نیروهای روسی مستقر در اطراف اوکراین را تقویت کند.
کنراد موزیکا، تحلیل‌گر مسائل نظامی، اخیرا ارزیابی کرده که روسیه ۹۰ تا ۹۵ واحد از ۱۷۰ واحد BTG خود را در نزدیکی اوکراین مستقر کرده، رقمی که احتمالا از آن زمان افزایش یافته است.
با گزارش‌هایی مبنی بر ورود یگان‌هایی از ارتش تسلیحات ترکیبی دوم به یلنیا، اکنون تمام دوازده ارتش روسیه عناصر عملیاتی خود را در مرز روسیه و اوکراین یا بلاروس مستقر کرده‌اند.
BTGها به هیچ وجه تنها عناصر عملیاتی روسیه نیستند؛ روسیه توپ‌خانه‌های قدرتمند و تیپ‌های موشکی اسکندر و واحدهای پشتیبانی متعدد نیز مستقر کرده است.
۵. پرسنل برای هدایت تجهیزات با هواپیما انتقال داده می‌شوند
بیشتر اوقات، در جریان تجمیع تدارکات جنگ، ارتش روسیه بر حمل و نقل تجهیزات سنگین (که باید از طریق راه‌آهن انجام شود و گاهی بیش از یک هفته طول می‌کشد) تمرکز کرده است، بدون این‌که لزوما پرسنل لازم برای راه‌اندازی تجهیزات را به همراه داشته باشد. به هر حال، نیروها را می‌توان به سرعت به صورت هوایی به غرب روسیه یا بلاروس برد. و در غیر این صورت دلایل قانع کننده‌ای برای نگه‌داشتن پرسنل در پایگاه‌های داخلی تا زمانی که کاملا ضروری باشد وجود دارد. اما در اوایل فبروری، افزایش پرواز هواپیماهای باری حاکی از آن است که ارتش این کشور پرسنل را از سراسر روسیه انتقال داده است.
۶. ارتش‌های روسیه از پایگاه‌های «نزدیک» اوکراین به سمت مرز حرکت می‌کنند
تا همین اواخر، بخش قابل توجهی از نیروهای روسیه در نزدیکی اوکراین ده‌ها کیلومتر دورتر از مرز مستقر شده بودند. اما این وضعیت در ماه فبروری تغییر چشم‌گیری داشته است.
چهل و یکمین ارتش ترکیبی که از اکتبر در یلنیا، در ۲۴۰ کیلومتری شمال اوکراین، مستقر شده بود در حال حرکت به سمت جنوب برای پیوستن به سایر واحدهای روسی بسیار نزدیک‌تر به مرز در کلینتسی و نووزیبکوف مشاهده شده است، در موقعیت پیشروی به سوی کیف.
افزون بر این، به نظر می‌رسد عناصر عملیاتی ارتش تانک اول گارد مستقر در مسکو که در محدوده آموزشی پوگونوو در نزدیکی ورونژ (۲۰۰ کیلومتری شمال شرق اوکراین) مستقر می‌شوند، و همچنین ارتش ترکیبی ششم در نزدیکی کورسک، در حال حرکت به سمت جنوب به سمت بلگورود هستند که در ۵۶ کیلومتری شمال، خارکیف، دومین شهر بزرگ اوکراین قرار دارد.
این بدان معناست که این واحدهای روسی اردوگاه‌های قبلی را ترک می‌کنند تا به سمت مناطق مستقر در مرز حرکت کنند. در آن مناطق، آنها به احتمال زیاد در آرایش رزمی پراکنده برای محافظت در برابر آتش توپخانه مستقر خواهند شد.
۷. نیروهای هوابرد روسیه به موقعیت خود حرکت کرده‌اند
جدا از نیروی زمینی روسیه، مسکو دارای چهار لشکر ویژه هوابرد در یک شاخه جداگانه به نام VDV است که بر خلاف هوابردهای ایالات متحده یا بریتانیا، برای تحرک، حفاظت و قدرت آتش وسایل نقلیه جنگی زرهی چترباز خود را در اختیار دارند.
روسیه پیش از این در جریان تقویت نظامی از واحدهای VDV استفاده نکرده بود، شاید به این دلیل که می‌توان آنها را نسبتا سریع به صحنه منتقل کرد. اما در جنوری با استقرار حداکثر شش BTG از لشکرهای ۷۶، ۹۸، و ۱۰۶ هوابرد، به علاوه دو BTG دیگر از تیپ‌های هوابرد مستقل اوضاع تغییر کرد.
یکی دیگر از عناصر عملیاتی که در ابتدا در تقویت نظامی روسیه کمتر ارائه شد، واحدهای چرخ‌بال برای پشتیبانی هوایی و وارد کردن نیروها (به ویژه VDV یا نیروهای عملیات ویژه) بود. با این حال، در چند هفته گذشته، چرخ‌بال‌های رزمی متعددی برای پشتیبانی از تمرینات در بلاروس مستقر شده‌اند. یا نزدیک به مرز روسیه و اوکراین در بلگورود، از جمله چرخ‌بال‌های تهاجمی Mi-28N و Ka-52 سریع‌العمل، جنگنده‌های قدیمی Mi-24V Hind، و ترابری تهاجمی Mi-8.
۸. ناوگان دریای سیاه روسیه که حامل نیروهای امدادی است، بندر را به قصد «تمرین» ترک کرده است
ناوگان بالتیک، اقیانوس آرام و شمالی روسیه همگی ناوهای فرود و کشتی‌های جنگی را به دریای مدیترانه و دریای سیاه اعزام کرده‌اند.
مهم‌تر از همه، شش کشتی فرود تانک (LSTs) از ناوگان شمالی و بالتیک روسیه وارد دریای سیاه شده‌اند و حداقل یک BTG از تیپ پیاده نظام ۳۳۶ نیروی دریایی در کالینینگراد را با خود انتقال داده‌اند. این کشتی‌ها همراه با ۶ تا ۷ فروند کشتی در ناوگان دریای سیاه، امکان ترابری دریایی به اندازه یک تیپ را دارند.
روسیه در دریای مدیترانه دو رزمناو از سه رزمناو موشکی کلاس اسلاوا (واریاگ و مارشال اوستینوف)، دو ناوشکن ضد زیردریایی کلاس اودالوی، دو ناوچه و سه زیردریایی تهاجمی دیزلی-الکتریکی کلاس پیشرفته با موشک‌های کروز و همچنین هفت کشتی کوچکتر مستقر کرده است.
بقایای رزمناو اسلاوا روسیه، مسکوا، در دهم فبروری سواستوپل را با «بیش از ۳۰» کشتی دیگر از ناوگان دریای سیاه برای انجام «تمرینات» در دریای سیاه ترک کرده است.
۹. توپخانه پرقدرت روسیه در موقعیت شلیک قرار دارد
پنج منطقه نظامی روسیه هر کدام حداقل دو تیپ ویژه پشتیبانی آتش دارند.
تیپ‌های توپخانه موشکی سنگین دارای ۲۴ سامانه پرتاب موشک چندگانه پرقدرت اسمرچBM-30 با برد ۹۰ کیلومتر هستند. چندین واحد BM-30 در مرز بلاروس و روسیه با اوکراین مشاهده شده است.
سایر تیپ‌های توپخانه پرقدرت دو نوع مختلف سیستم خودکششی را به کار می‌گیرند: هویتزرهای ۲۰۳ میلی‌متری مالخا ۲S7 که می‌توانند اهدافی را در فاصله ۵۵ کیلومتری بمباران کنند و خمپاره‌های ۲۴۰ میلی‌متری ۲اس۴ تیولپان (تولیپ).
خمپاره‌های غول‌پیکر برد کوتاه‌تری دارند، اما برای از بین بردن ساختمان‌ها و استحکامات بزرگ کاملا مناسب هستند و در گذشته برای تسطیح بلوک‌های آپارتمانی در سوریه، لبنان و چچن و انهدام ترمینال میدان هوایی که توسط نیروهای اوکراینی در سال‌های ۲۰۱۴-۲۰۱۵ از آن دفاع می‌شد، استفاده شده‌اند.
انتقال این سلاح‌های کمیاب، سنگین و پرقدرت به بلاروس، کریمه و اطراف بلگورود روسیه بسیار شوم است.
۱۰. پولیس نظامی روسیه در حال حرکت است
روسگواردیا (گارد ملی) سپاه بیش از ۳۰۰ هزار نفری از نیروهای امنیتی داخلی روسیه است. آنها نیز در حال پیوستن به نیروهای دیگر در نزدیکی مرز اوکراین دیده شده‌اند. از آن‌جایی که روسگورادیا برای نظارت بر جمعیت غیرنظامی آموزش دیده، نسبت به نیروهای زمینی معمولی برای کنترل غیرنظامیان در مناطق تازه اشغال شده می‌توانند مناسب‌تر باشد و در نتیجه واحدهای رزمی می‌توانند آزادانه برای ماموریت‌های تهاجمی وارد عمل شوند.
۱۱. تدارکات برای یک جنگ واقعی در محل
تحلیل‌گران نظامی به سهولت تحت تأثیر نمایش لجستیک قرار می‌گیرند. بعد از این‌که تمام رژه‌های اسلحه‌ها و تانک‌های بزرگ برگزار شود که ممکن است صرفا برای قدرت‌نمایی باشد، بدون تدارکات سنگین اما ضروری، آن تانک‌ها و تفنگ‌ها نمی‌توانند جای دوری بروند یا برای مدت طولانی شلیک کنند.
متأسفانه، دقیقا به همین دلیل است که آماده‌سازی نظامی فعلی روسیه معتبرتر از آنچه در اوایل سال ۲۰۲۱ رخ داد، به نظر می‌رسد.آمادگی‌های لجستیکی مشاهده شده شامل امکانات پزشکی برای پذیرش صدها تلفات میدان جنگ، استقرار تیپ‌های فرماندهی و کنترل، و حرکت یگان‌های پل شناور است.
۱۲. نیروی هوایی روسیه به سمت غرب نفوذ می‌کند
برخلاف نیروی زمینی مسکو، نیروی هوافضای تاکتیکی آن (VKS) استقرار مجدد در مقیاس بزرگ را آغاز نکرده است، زیرا تمرکز در پایگاه‌های خط مقدم می‌تواند به سرعت انجام شود. با این حال، سه استقرار اخیر در خارج از کشور داستان‌های خاص خود را برای گفتن دارند.
روسیه برای همراهی با ۳۰ هزار سرباز مستقر در بلاروس، دو اسکادران را در آن‌جا مستقر کرده است: یکی از جنگنده‌هایSu-35S ، که توان‌مندترین سکوی هوا به هوا است، و یکی از پانزده هواپیمایSu-25 فراگ‌فوت که در مأموریت‌های حمله زمینی تخصص دارد.
افزون بر این، به نظر می‌رسد فیلم‌های ویدئویی هواپیمای فاکس‌هاوند MiG-31 را نشان می‌دهد که حامل موشک‌های بالستیک مافوق صوت کینژال در منطقه بالتیک روسیه در کالینینگراد فرود می‌آید.
گفته می‌شود در مجموع چهار یا پنج فروند MiG-31 احتمالا در آن‌جا فرود آمده باشند. این استقرار احتمالا با هدف جلوگیری از مداخله ناتو از جانب اوکراین انجام می‌شود، زیرا برد کینژال در صورت پرتاب از حریم هوایی کالینینگراد برای حمله به اکثر پایتخت‌های اروپایی در ۱۰ دقیقه یا کمتر کافی است. پروازهای اخیر بر فراز بلاروس توسط بمب‌افکن‌های مافوق صوت Tu-22M روسیه با موشک‌های کروز دوربردش احتمالا قصد مشابهی دارند.
محدودیت‌های زمانی در اقدام نظامی
با توجه به مخاطرات و هزینه‌های قابل‌توجهی که جنگ با اوکراین به دنبال دارد و فقدان علتی معتبر برای جنگ، برخی تحلیل‌گران بر این باورند که پوتین ممکن است نیروهای خود را برای حفظ فشار بر اوکراین و/یا در کمین حادثه‌ای (ساختگی یا غیره) برای توجیه جنگ با اوکراین به مدتی نامحدود [در منقطه] حفظ کند.
با این حال، عوامل متعددی امکان‌پذیری این اقدام عملی را محدود می‌کند. اول، رزمایش در بلاروس که بهانه‌ای برای توجیه استقرار روسیه در آن‌جا است ، قرار است در ۲۰ فبروری پایان یابد و مسکو را مجبور به ارائه بهانه‌های جدید کند. نگه داشتن سربازان خارج از منطقه در چادرها در طول هوای نامطلوب زمستانی برای روحیه و حتا سلامتی مضر است و گفته می‌شود شیوع کووید در میان سربازان روسی بیداد می‌کند.
افزون بر این، پایان دوره یک ساله سربازی برای سربازان وظیفه روسیه فرا می‌رسد و لازم است سربازان جدید برای آموزش به پایگاه اعزام شوند. پوتین البته می‌تواند دوره خدمت گروه فعلی را تمدید کند، اما چنین اقدامی در داخل کشور محبوبیتی ندارد و انجام آن بدون وقوع جنگ واقعی دشوار است. اگرچه سربازان وظیفه امروزه اقلیت بزرگی از ارتش روسیه را تشکیل می‌دهند و عموما از نبردهای خط مقدم دور نگه داشته می‌شوند، اما همچنان نقش مهمی در تأمین نیروی انسانی دارند.
در نهایت، به تعویق انداختن یک حمله به معنای مدیریت چالش‌های ناشی از راسپوتیتسا، شرایط گل‌آلود به‌ویژه در روسیه و اوکراین، است که می‌تواند مانع از امکان تردد در حین تغییرات بین فصلی شود. با وجود این‌که در مورد اهمیت عامل گل احتمالا در برخی از تفاسیر اغراق شده، باز هم ممکن است فبروری برای آغاز حمله بیش از اپریل مناسب باشد.
شواهد ارائه شده توسط تصاویر ماهواره‌ای، ویدئوهای تیک‌تاک از کاربران رسانه‌های اجتماعی روسی، و بیانیه‌های دولت، همگی همین نتیجه را تأیید می‌کند: پوتین ماشین جنگی گسترده‌ای را در اطراف اوکراین مستقر کرده، ماشینی که اکنون به نظر می‌رسد در حال حرکت به موقعیت نهایی برای عملیات رزمی است.
اگر چنین مسیر فاجعه‌باری دنبال شود، این جنگ که پوتین خواهان آن است احتمالا منجر به هزاران کشته، بحران جدید پناهندگان، و پیامدها و آسیب‌های گسترده خواهد شد که مستقیما بر اوکراینی‌ها و روس‌ها تأثیر می‌گذارد، اما برای چندین سال آینده تأثیرات منفی بیشتری در سراسر جهان خواهد داشت.
منبع: سباستین رابلین، Forbs