فرنگیس سوگند/ شاعر افغانستانی مقیم آلمان
پنجمین جشنواره‌ی شعر بین‌‌المللی صلصال با عنوان شعر فارسی در اروپا از سوی اتحادیه صلصال در شهر اوپسالای سویدن، روز (شنبه، ۲۱ جوزا) برگزار شد. در این جشنواره بیست شاعر فارسی‌زبان افغانستانی، ایرانی و تاجیکستانی و دو شاعر سویدنی حضور داشته و شعرهای خود را خواندند. استقبال گسترده‌ی علاقمندان شعر فارسی در یک کشور اروپایی از این برنامه قابل توجه بود.
علی رضایی، مدیر اتحادیه صلصال در مراسم افتتاحیه‌ی این جشنواره، هدف از برگزاری آن را انعکاس زیبایی‌های فرهنگ و زبان فارسی و هم‌چنین بیان آمال و آرزوهای مردم این جغرافیا دانست و گفت: «شعر امروز فارسی، به‌خصوص شعر افغانستان بیشتر از هر زمانی [با] بازتاب خواسته‌های دموکراتیک، آزادی‌های فردی، برابری حقوق زن و مرد و تساوی اقوام و ملت‌ها همراه است.» او افزود: «این جشنواره جایی برای انعکاس صدای مردان رنج‌دیده از مصائب افغانستان و فرصتی برای زنان شاعر افغانستان است تا حرف‌ها و اعتراضات‌شان را نسبت به حقوقی که سال‌ها در جامعه از آن‌ها تلف شده، با آواز بلند بخوانند.»
پس از این‌که افغانستان در ۱۵ آگوست به‌دست طالبان سقوط کرد، بسیاری از شاعران، نویسندگان و فعالین مدنی و حقوق زن، افغانستان را ترک کرده و به کشورهای دیگر پناهنده شدند. پنجمین جشنواره‌ی شعر صلصال، میزبان تعدادی از این شاعران نیز بود که در شعرهای‌شان تازه‌ترین حال‌وهوای امروز افغانستان انعکاس داشت. اگرچه به گفته‌ی ضیا قاسمی، دبیر این جشنواره، بعضی از این شاعران که به جشنواره دعوت شده بودند، به دلیل مشکلات اقامتی که هنوز دچار آن اند، نتوانستند شرکت کنند.
ضیا قاسمی، درباره‌ی هدف این جشنواره می‌گوید: «برگزاری چنین جشنواره‌ای به ما کمک می‌کند که در محیط مهاجرت، میراث فرهنگی و ادبی و زبان بومی‌مان را زنده نگه داشته و آن را به فرزندان‌مان منتقل کنیم تا در جهان امروز که هویت‌ها در معرض بحران است، گذشته‌های خود را بشناسند و بدانند که ریشه در فرهنگی بسیار غنی دارند. هم‌چنین این جشنواره فرصتی فراهم می‌کند برای ما شاعرانی که در تبعید به سر می‌بریم تا در دوری از محیط طبیعی زبان‌مان، دور هم جمع شویم و تجربیات هم را ببینیم و جهان شاعرانه‌ی‌مان را از دست ندهیم.»
هدیه ارمغان، شاعر مهمان جشنواره که به‌تازگی از افغانستان به آلمان مهاجر شده، درباره‌ی حضور زنان شاعر در این جشنواره می‌گوید: «حضور زنان شاعر در این جشنواره از اهمیت خاصی برخوردار است. به این دلیل که این شاعران در جامعه‌ی آزادی مثل سویدن بدون دغدغه از قضاوت‌ها و بدون سانسوری که خواسته و ناخواسته در جامعه‌ی مثل افغانستان دچارش هستند، حرف‌ها و اعتراضات‌شان را در قالب شعر بیان می‌کنند.»
عکس: ارسالی به اطلاعات روز
علی عبداللهی، شاعر و مترجم صاحب‌نام ایرانیِ ساکن آلمان که در این جشنواره حضور داشت، می‌گوید: «گستره‌ی گویش‌وران زبان فارسی، دهه‌هاست که در چنگ بنیادگرایی، تبعیض، بی‌تدبیری و تلاطم‌های مختلف به سر می‌برد. شاعران و پدیدآورندگان این گستره، با آثارشان می‌توانند اندکی موج‌های ویرانگر را پس برانند و با خلق زیبایی و روشنگری، جان تازه‌ای به آن بدمند. همان رسالتی که از رودکی تاکنون بر دوش سخنوران این حوزه بوده و توانسته‌اند با آفرینش آثار بی‌مثال، لطافت و انسان‌گرایی را بگسترند. چنین جشنواره‌هایی از این دیدگاه بسیار مهم‌اند و می‌توانند زبان گویای مردمان این جغرافیا در سرزمین‌های دیگر باشند.»
محمدشریف سعیدی، شاعر نام‌آشنای افغانستانی در صحبت‌هایش در بخش پایانی جشنواره، گفت: «یکی از اهداف جشنواره‌ی شعر صلصال این است که ما جهان را به سوی شاعرانگی حرکت بدهیم.» او افزود: «جامعه‌ی امروز بیش از همیشه به آرامش، صلح، تحمل و مدارا نیاز دارد و مدارا و تحمل زبان شعر است. و چنین جشنواره‌هایی حرکت به سمت مدارا، شکیبایی، همگرایی و صلح است.»
در پنجمین جشنواره‌ی شعر صلصال، شاعران افغانستانی بیشتر از هر چیزی، از سقوط و شکست افغانستان و دنیای از دست‌رفته‌ی مردم در افغانستان سخن گفتند و آن فضا را به تصویر کشیدند. شاعران ایرانی هم به مسایل و دردهای اجتماعی پرداخته بوند درحالی‌که شاعران سویدنی، با تصاویر و جهانی پر از آرامش به طبیعت و مفاهیم انسان‌شناختی پرداخته بودند.
این جشنواره با نواختن دمبوره و خواندن آهنگ از سوی هنرمند خوب افغانستانی، حمید سخی‌زاده به پایان رسید. هم‌چنین اتحادیه صلصال در روز (یک‌شنبه، ۲۲ جوزا) نخستین جشنواره‌ی دمبوره را نیز در شهر اوپسالا برگزار کرد.