یک سال از سقوط حکومت افغانستان و دوباره به قدرت رسیدن طالبان می‌گذرد اما دروازه مکاتب تاهنوز به‌روی دختران دانش‌آموز دوره‌های متوسطه و لیسه باز نشده‌اند. گرچند با آغاز سال تعلیمی ۱۴۰۱ خورشیدی دروازه مکاتب به‌روی تمام دانش‌آموزان باز شد اما یک ساعت از حضور پرشور و اشتیاق دختران دانش‌آموز به درس و مکتب نگذشته بود که اعلامیه وزارت معارف مبنی بر بستن مکاتب به‌روی دختران دانش‌آموز بالاتر از صنف ششم از رسانه‌ها به نشر رسید. دختران دانش‌آموز با چشم گریان به خانه بازگشتند. خبرنگاران این خبر ظالمانه را با بغضی در گلو و اشکی در چشم خواندند. به جز طالبان، اکثر شهروندان افغانستان از این خبر غمگین و ناامید شدند.
طالبان می‌گویند محرومیت این دختران دانش‌آموز از آموزش موقتی است. سخن‌گویان حکومت سرپرست طالبان می‌گویند که با رفع برخی از مشکلاتی که در نظام آموزشی کشور وجود دارد، دختران دانش‌آموز به مکتب فراخوانده خواهند شد. اما هیچ دلیل منطقی در مورد این مشکلات از سوی طالبان اقامه نشده است. اخیرا نورالله منیر، سرپرست وزارت معارف در یک کنفرانس خبری در ارزگان گفته است که شرایط برای آموزش دخترانِ بالاتر از شانزده سال مساعد نیست. او اضافه کرده است که اولیای این دانش‌آموزان اجازه نمی‌دهند دختران‌شان در این شرایط به مکتب بروند.
این در حالی است که طی هفته‌های اخیر در اثر فشار شهروندان پکتیا دروازه مکاتب به‌روی دانش‌آموزان دختر در این ولایت باز شده بودند اما طالبان دوباره دروازه این مکاتب را بستند که موجب شد صدها دانش‌آموز دختر در این ولایت دست به اعتراض بزنند. طی بیست سال گذشته نیز دختران دانش‌آموز به مکتب می‌رفتند، اول‌نمره عمومی کانکور می‌شدند، طبیب و مهندس و معلم و حقوقدان و… می‌شدند.
واقعیت این است که اختلاف میان رهبران طالبان در مورد آموزش دختران، سه میلیون انسان را از حق آموزش محروم کرده است. سه میلیون استعداد را زندانی کرده است. گرچه سخن‌گویان طالبان سعی می‌کنند این اختلاف را با بهانه‌های مختلف بپوشانند اما یکی از اعضای گروه طالبان به‌نام جنرال مبین اخیرا در رشته‌توییتی فاش کرده است که او به‌خاطر حمایت از آموزش دختران از سوی مقامات طالبان تهدید به مرگ شده است.
شهروندان افغانستان و جامعه بین‌المللی مدام بر سیاست محروم‌سازی دختران از آموزش اعتراض می‌کنند اما حکومت سرپرست طالبان نه تنها تاهنوز به این اعتراض‌ها گردن ننهاده‌اند بلکه زنان و خبرنگاران معترض را سرکوب کرده‌اند. در تازه‌ترین مورد، طالبان چهار خبرنگار را که برای گزارش از اعتراض داختران دانش‌آموز ولایت پکتیا به ساحه رفته بودند، بازداشت کرده‌اند. به همین‌سان، هر بار که جنبش خودجوش زنان افغانستان برای بازگشایی مکاتب به‌روی دختران دانش‌آموز پا به خیابان گذاشته، از سوی طالبان سرکوب شده‌اند.
برخی از شهروندان افغانستان در اعتراض به محروم‌سازی دختران از آموزش راه‌های دیگری را در پیش گرفته‌اند. برخی‌ها صنف‌های مخفیانه برای جبران محرومیت دختران از آموزش برگزار کرده‌اند. برخی دیگر، درس‌های روش آموزش از راه دور را به‌کار بسته‌اند.
«دسترسی دختران به آموزش/Afghan Girls Access to Education» برنامه‌ای است که از سوی «سازمان پل آموزش برای افغانستان/ Education Bridge for Afghanistan» راه‌اندازی شده است. سازمان پل آموزش در پی مسأله ناهماهنگی تحصیل و شغل در افغانستان شکل گرفت.
محمدعلی کاوه، یکی از کارگذاران این سازمان می‌گوید: «افغانستان از نظر منابع طبیعی یکی از ثروتمندترین کشورهای جهان است که دارای منابع متعدد طبیعی و معدنی میباشد. از جانب دیگر، افغانستان یکی از جوان‌ترین جوامع جهان محسوب می‌شود. یعنی، از نظر سرمایه انسانی، افغانستان دارای سرمایه انسانی جوان است. با این همه، اما افغانستان یکی از فقیرترین کشورهای جهان نیز است. چرا؟ یکی از مهم‌ترین دلایل این است که افغانستان با وجود داشتن سرمایه انسانی جوان، دچار کمبود سرمایه انسانی ماهر است که نتوانسته است از این منابع سرشار طبیعی به نفع رشد اقتصادی و رفاه اجتماعی بهره‌برداری نماید. به عبارت دیگر، سیستم آموزشی افغانستان در تربیه و پرورش سرمایه انسانی ماهر موفق نبوده است.»
از این رو بنیانگذاران سازمان پل آموزش برای افغانستان (EBA) از دیر زمانی به این‌سو در مورد سیستم آموزشی و کیفیت آموزش در افغانستان دل‌مشغولی‌هایی داشتند، از جمله این‌که آیا نظام آموزشی افغانستان با اقتضاآت بازار کار و نیازمندی‌های سکتور دولتی و خصوصی انطباق و سازگاری دارد یا خیر. آقای کاوه توضیح می‌دهد: «این مسأله از جایی بیشتر قوت گرفت که طلوع‌نیوز گزارشی را به نقل از مقامات وزارت کار و امور اجتماعی به نشر رساندند که به تعداد پنجاه هزار کارمند خارجی در افغانستان کار می‌نمایند؛ در حالی که میزان بیکاری جوانان تحصیل‌کرده افغانستان بسیار بالا بود. مسئولین در این مورد توضیح می‌دادند که این تعداد کارمندان خارجی کسانی هستند که تخصص ویژه دارند و جوانان افغانستان نمی‌توانند این وظایف را انجام دهند.
مسأله مزبور، پرسشی دیگری به این ترتیب خلق کرد که با وجود ده‌ها دانشگاه در کشور و با موجودیت هزاران بورسیه که سالانه کشورهای جهان برای افغانستان تخصیص می‌دهند، چرا وزارت تحصیلات عالی، وزارت معارف، کمیسیون اصلاحات اداری و وزارت کار و امور اجتماعی نتوانسته‌اند، برنامه‌ای را طرح کنند تا از یک طرف، خلاهای فنی بازار کار هم در سکتور خصوصی و هم دولتی پر شود و هم هزاران جوانی که تحصیل می‌کنند، به‌صورت هدفمند درس بخوانند و بعد از فراغت خلایی را پر نموده و صاحب شغل گردند.»
بنابرهمین ضرورت، سازمان پل آموزش برای افغانستان تأسیس گردیده است تا در رفع این معضل بزرگ تلاش نماید. با به قدرت رسیدن طالبان که موجب محروم شدن سه میلیون دانش‌آموز دختر از آموزش گردید، این سازمان برای جبران نسبی این محرومیت برنامه دسترسی دختران به آموزش را طراحی کرد که جدیدا به منصه اجرا گذاشته شده است.
در این برنامه درس‌های مضامین مکتب توسط آموزگاران ضبط و در انترنت بارگذاری می‌شود تا دانش‌آموزان بتوانند به مقتضای نیاز از آن استفاده نمایند. آقای کاوه در معرفی این برنامه توضیح می‌دهد: «این برنامه به‌صورت عموم یک پلتفرم جامع آنلاین است که خدمات آموزشی را به شکل غیرحضوری برای دانش‌آموزان ارائه می‌نماید. زیرساخت این برنامه قرار ذیل است:
- وبسایت؛
- دیتابیس (پروفایل دانش‌آموز، پروفایل استاد، فایل مواد آموزشی، امکان ارتباط میان دانش‌آموز و استاد، بحث گروهی دانش‌آموزان و سیستم مدیریتی)؛
- اپلیکیشن موبایل. به این دلیل که اکثریت خانواده‌ها، کمپیوتر ندارند ولی در اکثریت خانواده‌ها، حداقل یک موبایل هوشمند وجود دارد. از جانب دیگر، دانش‌آموزان از طریق موبایل حتا در داخل موتر هنگام مسافرت، سر کار و هرجای دیگر می‌توانند به درس‌ها دسترسی داشته باشند. (قابل یادآوری می‌دانم که سال‌های بعد برنامه گسترش پیدا می‌کند و شاگردان پسر شاغل را نیز تحت پوشش قرار می‌دهد. آموزش آنلاین و اپلیکیشن موبایل به دانش‌آموزان شاغل این امکان را می‌دهد که از لحظه لحظه اوقات فراغت شان در محیط کار، برای یادگیری استفاده نمایند؛
- گوگل کلاس‌روم؛
- واتساپ و تلگرام برای برقراری ارتباط دوجانبه و دوامدار با آموزگاران.
در این برنامه تاکنون نزدیک به ۴۰۰ دانش‌آموز ثبت نام کرده‌اند. خدمات آموزشی که طی این برنامه ارائه می‌شود، رایگان است. ثبت نام در این برنامه آموزشی جریان دارد. (لینک ثبت نام در برنامه دسترسی دختران به آموزش: http://www.eba.ac/admission). از ۴۰ آموزگاری که این برنامه را به پیش می‌برند، ۲۰ تن آن‌ها به‌صورت رضاکارانه خدمت می‌کنند. این شیوه‌های مبارزه با محروم‌سازی دختران افغانستان در حالی از سوی شهروندان به‌کار بسته می‌شود که هیچ امیدی از باز شدن دروازه مکاتب به‌روی این دختران محروم از سوی طالبان وجود ندارد. طالبان نه به خواست شهروندان تن می‌دهند و نه به اعتراض جامعه جهانی در این خصوص، وقعی می‌گذارند.