سطح آبهای زیرزمینی در بادغیس بهشدت کاهش یافته است و در حال حاضر باشندگان این ولایت مجبور اند تا آب را از مخزنهای آب به قیمت گزاف خریداری نمایند. بهگفتهی مسئولان محلی طالبان در این ولایت، سطح آب در برخی از نقاط بادغیس تا پنج متر کاهش یافته است و این امر سبب بهوجود آمدن بحران کمآبی در این ولایت شده است.
ولسوالیهای جوند، بالامرغاب، دره بام، آبکمری و قادس از ولسوالیهای اند که بهشدت دچار بحران کمآبی اند. باشندگان این ولسوالیها، بهویژه روستانشینها مجبور اند که برای دریافت چند بشکه آب در بدل پول همهروزه به صفهای طولانی ایستاده شوند تا از دبهها (مخزنها) آب آشامیدنی دریافت کنند. این باشندگان بادغیس در گفتوگو با اطلاعات رزو از بحران کمآبی شاکی اند و از مسئولان میخواهند که برای رفع این چالش اقدام کنند.
سمیعالله نوری، یکی از باشندگان ولسوالی قادس به اطلاعات روز میگوید که بحران کمآبی در این ولسوالی سبب شده است که اکثر باشندگان روستاهای این ولسوالی به فکر ترک مناطق شان باشند. بهگفتهی وی، خریداری آب هزینهبر و زمانگیر است و همین امر موجب شده است تا مردم، روستا و خانههایشان را ترک کنند. وی افزود: «از خانهی ما تا سر گذر (محل مخزن آب) ده دقیقه راه است و من یا برادرم مجبوریم هر روز، سه بار و هر بار دو-دو بشکهی آب را ببریم و آب بخریم.»
بصیراحمد لامانی، یکی دیگر از باشندگان بادغیس میگوید که بحران کمآبی در این ولایت جدی است و در صورت بیتوجهی مسئولان عمق این بحران وسیعتر خواهد شد. وی از نهادهای خارجی میخواهد که از ولسوالیهای مختلف بادغیس بازدید کنند و میزان پایینرفتن آب در این ولسوالیها را بهگونهی دقیق بررسی و برای رفع این چالش اقدام عملی کنند. وی افزود: «مؤسسات خارجی به مسألهی آب بادغیس بیتوجه اند. ما آب خوردن نداریم ولی متأسفانه مؤسسات خارجی به دادن یک کیسه برنج یا یک بشکه روغن دل مردم را خوش میکنند. دولت نیز به فکر مردم بیچاره نیست. قیمت یک بشکه آب مساوی است به یک عدد نان.»
چارهی مسئولان چیست؟
مسئولان ریاست آبرسانی در بادغیس میگویند که چالش کمآبی، بحران عمومی در سطح کشور است و حل این چالش از توان این ریاست خارج است و نیاز به یک برنامهی کلان و عمومی در سطح کشور دارد. مولوی عبدالرحیم ذاهد، رییس ادارهی آبرسانی طالبان در بادغیس خشکسالیهای پیدرپی در این ولایت را عامل وضعیت کنونی میداند. بهگفتهی وی، در برخی از ولسوالیهای این ولایت سطح آب از چهار تا هشت متر کاهش یافته است. ذاهد میگوید که ریاست آبرسانی بادغیس در قسمت هماهنگی و رساندن آب به مخزنهای آب در ولسوالیهایی که به آب آشامیدنی صحی دسترسی ندارند نقش داشته است.
وی از مؤسسات و نهادهای خارجی میخواهد که در قسمت تهیهی آب صحی آشامیدنی به ولسوالیهای دوردست و صعبالعبور مردم را همکاری کنند. وی همچنین از جلوگیری از حفر بیرویهی چاههای عمیق توسط کشاورزان خبر میدهد. بهگفتهی او، ریاست آبرسانی در همکاری با ادارهی شهرداری و ریاست زراعت این ولایت روی طرح نیازسنجی چاههای عمیق در این ولایت کار میکند.
در همین حال برخی از کارشناسان محیط زیست در صحبت با اطلاعات روز میگویند که بحران کمآبی معضل جدی و بزرگ جهانی است که دامن تمامی بخشهای افغانستان را نیز گرفته است. بهگفتهی کارشناسان، خشکسالیهای پیدرپی و استفادهی بیرویه از آب برای استفاده در کشت و زراعت از عوامل عمدهی کاهش آبهای زیرزمینی و پایین رفتن آب است.
محمد یاسینی، کارشناس محیط زیست به روزنامه اطلاعات روز میگوید که در نتیجهی تغییرات اقلیمی و گرمایش بیش از حد زمین در سالهای اخیر، نزدیک به ۱۵ درصد از یخچالهای طبیعی افغانستان آب شده و خشکسالی نسبت به اواخر قرن بیستم در افغانستان دو برابر شده است. بهگفتهی وی، سطح آبهای زیرزمینی در افغانستان سالانه بین دو تا سه متر کاهش پیدا میکند و در صورتی که این وضعیت مدیریت نگردد، مشکلات فزایندهای بهوجود خواهد آمد.
وی میگوید که مسئولان طالبان در قسمت حل چالش کمآبی در افغانستان ناتوان اند و نهادهای جهانی باید در این زمینه اقدام کنند. بهگفتهی وی، بادغیس یکی از ولایتهای پر باران و برف است و خشکسالی سبب بهمیان آمدن این چالش شده است. وی معتقد است که بحران کمآبی و پایینرفتن آب در سایر ولایتهای افغانستان نسبت به بادغیس بیشتر و جدیتر است.
به اساس آمارهای سازمان ملل متحد، افغانستان یکی از کشورهای آسیبپذیر در جهان است. این سازمان افغانستان را در ردهی چهارم کشورهای آسیبپذیر از رهگذر تغییرات اقلیمی در جهان معرفی کرده است. به اساس دادههای منتشرشدهی این سازمان، برای حل بحران کمآبی در افغانستان به حدود ۵۰۰ میلیون دالر نیاز است.