گزارش از: الیاس نواندیش
10 دسامبر، برابر با روز جهانی حقوق بشر است. صدها تن از بازماندگان قربانیان جنگ، فعالان مدنی، استادان دانشگاه و دانشجویان در یک گردهم‌آیی به روز پنج‌شنبه، 19 قوس، به پولیگون پلچرخی رفتند و از حکومت افغانستان خواستند تا عاملان نقض حقوق بشر را مجازات کند. در کنار این، بازماندگان قربانیان از سازمان ملل متحد نیز خواستند تا طرفین منازعه در افغانستان را مجبور به پذیرفتن قوانین بین‌المللی جنگ کند.
بازماندگان قربانیان در انتقاد از مسئولان عدلی و قضایی دولت در طی چهارده سال گذشته گفتند که آنان در قبال شناسایی قربانیان و ناپدیدشدگان و معرفی رسمی و محاکمه عاملان این جنایات کوچک‌ترین گامی را بر نداشته‌اند بلکه با تصویب قانون عفو و مصالحه ملی، عدم علاقه‌مندی در نشر گزارش ترسیم منازعه و رهایی بی‌قید و شرط زندانیان طالبان، تعهدات ملی و معاهدات بین‌المللی خود را نیز نقض و حقوق قربانیان را محدود ساخته است.
بازماندگانی که در گردهم‌آیی روز پنج‌شنبه در پولیگون پلچرخی جمع شده بودند، افزودند که نهادهای عدلی و قضایی با این عمل، زمینه جنایت‌های بشری بیشتری را در کشور فراهم ساخته و به‌جای مسئولیت‌پذیری و پاسخ‌گویی افراد مسئول، فرهنگ معافیت از مجازات را ترویج کرده است.
پرستو یاری، یکی از اعضای خانواده اکرم یاری در این گردهم‌آیی گفت که پولیگون پلچرخی منطقه ممنوعه نظامی است و ما مجبوریم برای آمدن به این‌جا از دولت اجازه بگیریم، لذا از دولت می‌خواهیم این منطقه را غیر نظامی اعلام کند.
ملکه قاسمی، از اعضای نهاد بازماندگان قربانیان افغانستان، که قطع‌نامه‌ی این نهاد را می‌خواند، گفت: «دولت باید محل دفن قربانیان در پولیگون پلچرخی را یک منطقه غیرنظامی و زیارتگاه عام اعلان کند» «دولت باید در گفت‌وگوهای صلح با گروه طالبان به شکل شفاف عمل کرده و عدالت، حقوق زنان و حقوق شهروندان را به‌عنوان خطوط سرخ گفت‌وگوهای صلح مطرح کند» «دولت باید قانون عفو مصالحه ملی را که توسط نمایندگان ولسی جرگه تصویب شده است، باطل اعلان کند» «دولت باید گزارش ترسیم منازعه را که توسط کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان تهیه شده، نشر کند» «دولت باید از تقرری افرادی که به‌طور معتبر متهم به جنایت جنگی علیه بشریت و جنایت جنگی‌اند، در پُست‌های کلیدی جلوگیری کند» «دولت باید محاکم ویژه‌ای را برای رسیدگی به جرائم جنگی و ضد بشری‌ای که طی سه دهه اخیر در افغانستان صورت گرفته، ایجاد کند.»
هم‌چنان بازماندگان قربانیان افغانستان از دولت خواستند تا گورهای دسته‌جمعی را در سراسر افغانستان شناسایی، ثبت و حفاظت کند و برای این قربانیان موزیم‌ها و منارهای ملی در مرکز و ولایات اعمار کند.
این بازماندگان هم‌چنان از دولت خواستند تا عاملان کشتار گروگان‌های زابل، اچین ننگرهار و سایر نقاط کشور را دست‌گیر و مجازات کند و نیز جلو سنگسار زنان در محاکم غیرقانونی را بگیرد و کسانی را که مرتکب این نوع جنایات شده‌اند، محاکمه کند.
در بخش دیگری از قطع‌نامه نهاد بازماندگان قربانیان افغانستان از سازمان ملل خواسته شد تا این سازمان از طرف‌های درگیر در افغانستان بخواهد که قوانین جنگ را در افغانستان رعایت کنند و هرگاه دولت افغانستان نتواند و یا نخواهد که عاملان جنایات جنگی در افغانستان را دست‌گیر و محاکمه کند، از دادگاه جنایی بین‌المللی بخواهد که تحقیقاتی را در این مورد در افغانستان آغاز نماید.
بازماندگان قربانیان افغانستان در محلی گردهم آمده بودند که در آن‌جا «5000 قربانی» اعدام و یا به‌صورت دسته‌جمعی زنده به‌گور شده‌اند. دو سال قبل، چهارشنبه 27 سنبله 1392، «روزنامه هشت صبح» اسنادی را به نشر سپرد که در آن نام پنج‌هزار قربانی که توسط سازمان «اگسا» کشته شده بودند، ذکر گردیده بود. در گزارش هشت صبح نام‌های افراد سرسناشی چون: اکرم یاری، صادق یاری، آیت‌الله سرور واعظ و مصباح دیده می‌شود. در لیستی که هشت صبح به نشر رساند، قربانیان به دلیل وابستگی‌هایی که در اسناد از آن‌ها «اخوانی، اشرار، مایوییست، افغان ملت و …» نام‌برده شده به قتل رسیده‌اند.
اما آقای غلام‌سخی ارزگانی، مورخ و نویسنده، که در این گردهم‌آیی حضور داشت، به من گفت خلق و پرچم گروهی که با حمایت مستقیم شوروی سابق قدرت را گرفتند، پولیگون را جایگاهی انتخاب کرده بودند تا از انظار عامه کاملاً مخفی بماند و کسانی را که به جرم عدالت، آزادی، به جرم انسانیت و باورهای دینی، قومیت و هرچه که بود، قتل عام کردند و حتا همین‌هایی را که این‌جا آوردند، زنده به گور کردند. من باور دارم که لیست نشر شده تنها بخشی از کشتار دوره خلق و پرچم است و تنها کمی از این مسایل در مطبوعات نشر شده است. من باور دارم که از 5 هزار و 25 هزار هم زیاد خواهد بود به شرطی که معلومات دقیقی ارائه شود و معلومات دقیقی پیدا شود که جنایت خلق و پرچم را برای مردم نشان بدهد.
پولیگونِ پُلچرخی نام ترسناک و آشنا برای هر افغان است و یکی از محل‌های اعدام و دفنِ دسته‌جمعی زندانیان سیاسی سال‌های 1357 و 1358 توسط حزب دموکراتیک خلق و پرچم. بیشتر این کشتارها در زمان حاکمیت حفیظ‌الله امین صورت گرفته است. حزب دموکراتیک خلق وابسته به اتحاد جماهیر شوروی سابق، در هفت ثور 1357 قدرت سیاسی را در افغانستان به‌دست گرفته و در دو سال اول حاکمیت این حزب در دوره زمامداری نورمحمد تره‌کی و حفیظ‌الله امین که از رهبران ارشد این حزب بودند، مخالفان سیاسی و هزاران نفر دیگر تحت عنوان گوناگون از طرف «خاد» یا سازمان استخباراتی این حزب، زندانی و سپس کشته شدند.
