مختار حیدری
به دلیل تبلیغات رسانه‌های رسمی مثل صدا و سیما و روزنامه‌ها، در ایران تصورات کلیشه‌ای نادرست در مورد مهاجران افغان ساکن ایران و کل فرهنگ افغانستان شکل گرفته است. اما در این اواخر، نشانه‌هایی وجود دارند که نسبت به شکسته شدن این کلیشه‌ها امیدواری ایجاد می‌کنند.
به جز میزگرد خبرگزاری تسنیم در مورد مشکلات مهاجران، در این اواخر روزنامه‌ی قانون با مشی اصلاح‌طلبانه‌ای که دارد، در چند نوبت به موضوعات مرتبط با مهاجران افغانستان پرداخته است. در آخرین مورد، این روزنامه با امیر هاشمی مقدم، ماستر انسان‌شناسی مصاحبه کرده و به علل و تبعات افغانی‌ستیزی درمیان ایرانیان پرداخته است. خواندن جملاتی مانند «غرور بی‌جایی که ما ایرانی‌ها به واسطه‌ی آویزان شدن‌مان به تمدن 2500 ساله‌ی خود داریم، مانع از دیدن حقایق می‌شود. در حالی‌که آسیب‌ها و بی‌اخلاقی‌های اجتماعی و فساد گسترده‌ی مالی و سیاست ضعیف همه خلاف این غرور کاذب را نشان می‌دهند. از سوی دیگر، ما ضعیف‌کش هستیم و چون افغانستان در این چند سال اخیر با مشکلات بی‌شماری روبه‌رو است و نسبت به ما ضعیف‌تر، از موقعیت برای فرو نشاندن حس غرور کاذب‌مان سو استفاده می‌کنیم. نهایتاً این‌که، نمی‌دانیم چه سرمایه‌ای را از دست می‌دهیم، چرا که اگر تاریخ و فرهنگ و هنر و ادب افغانستان را از ما بگیرند، دیگر چه چیزی برای‌مان باقی می‌ماند؟ مولوی و جامی و خواجه عبدالله انصاری و ابوریحان بیرونی و سنایی غزنوی و ناصر خسرو قبادیانی و صدها چهره‌ی دیگری که به آنان می‌نازیم، همه اهل خراسان دیروز و افغانستان امروز بوده‌اند. هم‌چنین افغان‌‌‌هايي که من می‌شناسم، تا چند دهه‌ی دیگر اگر از ما جلو نزنند، بی‌تردید عقب‌تر نخواهد بود»، در یکی از روزنامه‌های رسمی و پرطرف‌دار ایران، نکته‌ی جالبی است.
یکی از فیلم‌های بخش مسابقه‌ی جشواره‌ی فیلم فجر امسال، فیلم «چند متر مکعب عشق» بود که در قالب ملودرام عاشقانه به موضوع عشق بین ایرانی و افغانی پرداخته بود و نمایش آن در جشنواره، مورد توجه رسانه‌ها و منتقدان قرار گرفت.
در آخرین مورد، برنامه‌ی راز شبکه‌ی چهار که به شبکه‌ی فرهیختگان معروف است، دیشب برنامه‌ی زنده‌ای با شرکت کاظم کاظمی و چند هنرمند ایرانی، از جمله سازنده‌ی فیلم چند متر مکعب عشق داشت که در آن بدون سانسور‌های معمولی تلویزیون ایران به مشکلات مهاجرین پرداخت. فیلم‌ساز ایرانی در این برنامه گفت، به اندازه‌ی کافی از محرومیت‌های افغان‌ها در ایران گفته شده و او با ساخت این فیلم، می‌خواسته از موفقیت‌های مهاجرین افغان در ایران حرف بزند و تصویری جدید از افغان‌های پزشک، هنر مند و تاجر به نمایش بگذارد. در پایان برنامه، کاظم کاظمی، شاعر «پیاده آمده بودم، پیاده خواهم رفت»، یک‌بار دیگر تأکید کرد که افغان‌ها نه تنها پیاده، بلکه آزرده نیز خواهند رفت. کاظمی از هنرمندان تشکر کرد که به جای نمایش افغان‌ها در صفحه‌ی حوادث که در ایران معمول است، تصویر جدیدی از افغان‌ها در صفحه‌ی فرهنگ و هنر به نمایش گذاشته‌اند.
با دیدن این نشانه‌ها، آیا می‌شود امیدوار بود که تابوها در مورد مهاجران افغان در رسانه‌های ایران و کلیشه‌های ریشه‌دار در میان عموم مردم شکسته شوند؟ «صفحه‌ی فیس‌بوک مختار حیدری»
