اطلاعات روز: کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان روز شنبه، 28 قوس، دو گزارش در مورد «بی‌جاشدگان داخلی در افغانستان» و «وضعیت بازگشت‌کنندگان به افغانستان» را به نشر رساند.
در گزارش این کمیسیون آمده که روند بی‌جاشدگی داخلی در سالهای اخیر به خاطر گسترش جنگ و ناامنی در کشور و نیز فقر و بیکاری و وقوع حوادث طبیعی، افزایش چشم‌گیری داشته است.
براساس این گزارش، 4.4 درصد از کل نفوس افغانستان به صورت بی‌جاشدگان داخلی زندگی میکنند.
در گزارش این نهاد آمده که منحنی آمار بی‌جاشدگان داخلی در سالهای اخیر همواره سیر صعودی داشته است. تا ماه اسد سال جاری، بیش از یک میلیون دو صد نفر در داخل کشور بی‌جا شده‌اند. با این حساب، تقریباً از هر 22 نفر یک نفر بی‌جا شده‌اند. آمار فعلی در مقایسه با آمار سال 2009 نشان می‌دهد که در طول شش سال اخیر بی‌جاشدگان داخلی در کشور 468 درصد افزایش یافته، یعنی بیش از چهار و نیم برابر شده است.
به گفته‌ی این نهاد بی‌جاشدگان داخلی در وضعیت سخت و رقت باری زندگی میکنند که از حق داشتن مسکن، برخورداری از رفاه و آسایش، دسترسی به آب آشامیدنی پاک و غذای صحی، مصئونیت از گرسنگی، دسترسی به خدمات صحی و آموزش و تعلیم، حق محیط زیست سالم محروم اند.
کمیسیون مستقل حقوق بشر گفته که جنگ، خشونت، منازعات مسلحانه، فقر و بیکاری از عوامل اصلی بی‌جاشدگی داخلی است. بیش از 166 هزار نفر در جریان سال 2014 به خاطر جنگها و خشونتهای مسلحانه از محل زندگی شان آواره شده‌اند. در سال جاری نیز اکثریت بسیار بالای بیجاشدگیها به‌خاطر جنگ و خشونت بوده است. در سال 2014، حدود 97 درصد بیجاشدگیها ناشی از درگیریها بوده است.
به نقل از این گزارش، «در جریان ماه جون و جولای21 ولایت از مجموع 34 ولایت افغانستان بر اثر درگیری میان گروههای مسلح از جنگ متأثر شده بودند. اکنون تقریباً نیمی از 398 ولسوالی کشور با تهدیدات «جدی» یا «خیلی شدید» طالبان مواجه‌اند و بیشتر از 30 ولسوالی کشور عملاً توسط طالبان کنترل میشوند و شورشیان همین اکنون مراکز ولایات جنوبی و شمالی کشور را تهدید میکنند.»
در گزارش این نهاد براساس آمارهای «یو ان اچ سی آر»، آمده که حدود 22.8 درصد بی‌جاشدگان از ولایات جنوبی، بالغ بر 22.7 درصد از مناطق غربی، 17.9 درصد از ولایت‌های مرکزی درگیر جنگ، حدود 16.1 درصد از ولایت‌های شرقی، 10.7 درصد از ولایت‌های شمالی، 7.2 درصد از شمال-شرقی کشور و 2.6 درصد از جنوب-غرب کشور بی‌جا شده‌اند.
همچنان کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان اخیراً در رابطه به وضعیت بازگشت کنندگان یک گزارش تحقیقی انجام داده است. این گزارش به صورت عموم وضعیت بازگشت کنندگان و دسترسی آنان را به حقوق بشری شان مورد بررسی قرار داده است.
داکتر سیماسمر، رییس کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان بیان کرد که دولت توجه اساسی به بازگشت کنندگان نکرده و بخش عمده‌ی از بازگشت کنندگان از نداشتن مسکن و عدم دسترسی به کار رنج می‌برند.
به گزارش این نهاد در سال 1393 بیش از 216 هزار نفر از ایران به‌صورت اجباری اخراج شده‌اند. در 4 ماه اول 1394 بیش از 68 هزار نفر به رد مرز شده‌اند.
به گفته‌ی سیما سمر، به این افراد حتا فرصت تصفیه حساب با کارفرمایانش داده نشده و ۹۹ درصد از مهاجرین که از ایران برگشته بدون آگاهی قبلی و به زور اخراج شده‌اند. ۲۵ درصد آنان گفته‌اند که قادر به انتقال دارایی خود از ایران نشده‌اند.
خانم سمر گفت که بازگشت داوطلبان از ایران در سال گذشته ۴ هزار نفر بودند که در ۹ ماه امسال به دو هزارو ۴۰۰ نفر رسید که این به معنای آن است که درحدود ۳۴ درصد کاهش یافته‌است.
همچنان در گزارش حقوق بشر در این رابطه آمده است که در 9 ماه نخست سال 2015 بیش از 12 هزار افغان از پاکستان رد مرز شده‌اند. ایجاد محدودیت کاری، لغو اجاره و قراردادها از سوی شرکت‌های پاکستانی به‌صورت غیرقانونی، آزار و اذیت توسط مأموران امنیتی از جمله مواردی بوده است که بازگشت کنندگان از پاکستان از آن سخن گفته‌اند.
همچنان بررسی‌های گزارش نشان می‌دهد که اکثریت کمک‌ها به بازگشت کنندگان به‌صورت مقطعی و کوتاه مدت بوده است. چنین کمکهایی نمیتواند مشکلات بازگشت کنندگان را به‌صورت بنیادی حل نماید. حدود 77 درصد از بازگشت کنندگان در افغانستان، امنیت شغلی ندارند. این امر سبب مهاجرت مجدد بازگشت کنندگان شده است.
در این گزارش، نبود اشتغال، افزایش ناامنی، ناامیدی نسبت به آینده و فساد اداری از دلایل مهم موج تازه از مهاجرت و عدم تمایل به بازگشت شناخته شده است.
