فرید حلیمی
با نزدیک‌شدن به ماه می، تصمیم‌گیری در مورد خروج مسئولانه امریکا از افغانستان برای جو بایدن دشوار شده است. آقای بایدن به‌جای به‌کارگیری گزینه نظامی، به کاهش حضور نظامی امریکا در افغانستان باور دارد و رسیدن او به کاخ سفید همزمان با تلاش‌ها برای پایان‌دادن به طولانی‌ترین جنگ در تاریخ امریکا رقم خورده است. از همین‌رو، باید لحظه‌‌شماری کرد تا اداره بایدن در مورد خروج ۲۵۰۰ سرباز امریکایی از افغانستان براساس توافق‌نامه دوحه چه تصمیم خواهد گرفت.
جو بایدن به‌عنوان چهره محافظه‌کار به خروج مسئولانه از افغانستان علاقه‌مند است. اگر پیشرفتی در مذاکرات قطر میان نمایندگان جمهوری اسلامی افغانستان و تحریک طالبان صورت نگیرد، احتمال اعمال فشار علیه طالبان به‌عنوان گزینه دوم زیاد است. هرچند، گزینه مقدم‌تر برای اداره بایدن و تیمش دیپلماسی برای موفقیت گفت‌وگوهای صلح دانسته می‌شود، اما تا حال این تلاش‌ها به خروج احتمالی امریکا از افغانستان تا ماه می، کمک نکرده است و از جانبی هم افزایش خشونت‌ها روند اعتمادسازی و باورمندی به توافق‌نامه صلح دوحه را با کندی مواجه کرده است و بازنگری این توافق‌نامه مطرح است. با این وضع، دور از امکان نیست که نیروهای امریکایی پس ازماه می در افغانستان بمانند و حتا به تعداد آنان افزوده شود. به همین دلیل دولت افغانستان بر اعمال گزینه نظامی علیه طالبان از جانب امریکا امیدواراست و ترتیبات جنگ تمام عیار بهاری را علیه طالبان روی دست گرفته است.
جنگ افغانستان، طولانی‌ترین جنگ در تاریخ امریکا به شمار می‌رود و امریکایی‌ها به این باورند که نباید اشتباهات جنگ ویتنام در افغانستان را تکرار کنند و از جانبی هم امریکا در پی حمله نظامی بر افغانستان و سرنگونی رژیم طالبان در پی آن اهداف که در افغانستان بود، آن‌را به‌دست آورده است. بنابراین، دونالد ترمپ رییس‌جمهور پیشین امریکا پایان دادن به طولانی‌ترین جنگ این کشور را در جریان انتخابات اخیر زبان‌زد ساخت و به سرعت با طالبان وارد تعامل سیاسی شد. سطح نیروهای امریکایی را با ناخشنودی‌های زیاد به مرز ۲۵۰۰ کاهش داد. حال جنگ افغانستان برای بایدن در حالی به میراث مانده که یک بخشی از سیاست‌گران امریکایی از کاهش حضور نظامی امریکا در افغانستان به‌عنوان یک راه‌حل سیاسی حمایت می‌کنند و از اداره جو بایدن انتظار دارند تا نظر به واقعیت در میدان جنگ افغانستان و منافع کلان امریکا تصمیم اتخاذ کند تا از یک طرف به طولانی‌ترین جنگ امریکا پایان داده شود و از سوی دیگر به خروج آبرومندانه امریکا از افغانستان کمک کند. اما بعید به نظر می‌رسد که چنین انتظارات در این محدوده زمانی برآورده شود.
با این‌حال، اداره جو بایدن زیر بار این فشارها در حالی به سر می‌برد که امضای توافق‌نامه امریکا با طالبان به‌عنوان بخشی از این تلاش‌ها به جنگ افغانستان از طریق راه‌حل سیاسی، کارساز نبوده است و این توافق‌نامه زمینه خروج نیروهای باقی‌مانده امریکایی را از افغانستان هموار نساخت. حتا سبب درگیری‌های بیشتر شد و هنوز طرف‌های درگیر جنگ با کارگیری لحن جنگ به تمامیت‌خواهی و ادامه جنگ تأکید می‌ورزند. لذا در چنین شرایط که از یک‌سو توافق‌نامه دوحه شکننده است و از جانبی هم زمینه خروج مسئولانه امریکا از افغانستان تا ماه می فراهم نیست، تصمیم‌گیری برای اداره بایدن خیلی دشوار است تا نیروهای باقی‌مانده در روزهای آینده افغانستان را ترک کنند.
پایان دادن به جنگ افغانستان در دستور کار اداره بایدن قراردارد. اما در واقع زمان‌گیر است تا با استفاده از ابزار دیپلماسی طالبان به اجرایی کردن ضمانت‌ها، به ویژه کاهش خشونت‌ها و اعلام آتش‌بس که بر روند صلح و جنگ افغانستان اثر گذار است، وادار شوند. از سویی هم هنوز سوال‌های زیادی در مورد قطع روابط طالبان با القاعده وجود دارد و این رابطه در معادله ترک افغانستان به امنیت ملی امریکا خطر بالقوه محسوب می‌شود. از این لحاظ، تیم امنیت ملی جو بایدن ترک افغانستان را در چنین حالت خالی از خطر هم نمی‌داند و از پیامدهای آن که متوجه امنیت ملی امریکا خواهد شد، هشدار داده است. به همین دلیل است که اداره بایدن در قضیه افغانستان محتاطانه عمل می‌کند و در پی گزینه مناسب برای افغانستان است.
رییس‌جمهور بایدن حتا در جریان مأموریت خویش به‌عنوان معاون رییس‌جمهور امریکا مخالف فرستادن نیروهای بیشتر امریکایی به افغانستان بود. از همین رو به موفقیت موافقت‌نامه صلح دوحه چشم دوخته است. اما آن‌چه که از موافقت‌نامه دوحه انتظارمی‌رفت، ناخشنودی وی را بیشتر ساخته است و بازنگری موافقت‌نامه دوحه منجر به فشار بیشترعلیه طالبان خواهد شد.