چهار روز پس از جشن بیست‌وششمین سالگرد انتشار روزنامه «اپل دیلی»، آخرین نسخه‌ی این تابلوید هنگ‌کنگی که به قهرمان دموکراسی و منتقد صریح چین تبدیل شده بود، منتشر شد.
در طی ۱۰ ماه گذشته این روزنامه دو بار به‌خاطر نقض قانون «امنیت ملی» مورد هجوم واقع شد؛ قانونی که تقریبا یک سال پیش از سوی بیجنیگ وضع شده بود. از زمان اولین حمله در آگوست، بنیانگذار آن جیمی لای۷۳ ساله، در زندان به‌سر می‌برد و قرار است تحت این قانون محاکمه شود.
در حمله‌ی هفته گذشته، ۵۰۰ مأمور پولیس به دفتر این روزنامه هجوم آوردند و پنج مدیر ارشد، از جمله سردبیر آن را به اتهام جرایم امنیتی دستگیر کردند و یک کارمند دیگر، سردبیر تحریریه، نیز صبح چهارشنبه بازداشت شد.
اما میخ آخر، مسدودکردن حساب‌های بانکی این روزنامه بود. با این اقدام حتا با وجود این‌که خوانندگان به نشانه‌ی حمایت برای خریدن نسخه‌های آن صف کشیدند، این روزنامه نتوانست حقوق کارمندان و فروشندگان خود را بپردازد.
اپل دیلی هنگام اعلام تعطیلی روز چهارشنبه گفت، این تصمیم براساس «امنیت کارمندان و ملاحظات نیروی انسانی» گرفته شد.
«اکنون خداحافظی می‌کنیم. مراقب خودتان باشید.»
هنگ‌کنگ در سال ۱۹۷۷ تحت چارچوب «یک کشور، دو سیستم» به چین بازگردانده شد، و قرار بود این جزیره از حقوق و آزادی‌هایی که سرزمین اصلی چین از آن محروم بود، برخوردار بماند. در ۲۰ سال گذشته، اکثر اوقات، این قلمرو برای کشوری که رسانه‌ها در آن سرکوب می‌شوند، سنگری برای آزادی مطبوعات بود.
ویلی لام، مفسر سیاست‌های چین و سردبیر باسابقه این روزنامه گفت: نابودی اپل دیلی منافی «یک کشور، دو سیستم» است و زمینه را برای ظهور «یک کشور، یک سیستم » فراهم می‌کند.»
جسور، بی روا
اپل دیلی که تنها دو سال پیش از بازگردانده‌شدن هنگ‌کنگ به چین تأسیس شده بود، به حرکتی قمارگونه و جوشش ایمان شباهت داشت.
لام به الجزیره گفت: «این روزنامه می‌خواست تأثیرگذار باشد، نه‌تنها در هنگ‌كنگ، بلکه از آزادی‌خواهی در چین نیز حمایت کند، اما باتوجه به این‌که چین چندان پذیرای ارزش‌های غربی نیست، این روزنامه به دفاع از ارزش‌های هنگ‌کنگ تمرکز کرد و نسبت به بیجنیگ نیز واکنش نشان می‌داد.»
اپل دیلی در سرمقاله‌ی افتتاحیه خود نوشت که هدفش تأسیس روزنامه‌ای برای مردم هنگ کنگ است.
لای، بنیانگذار و سردبیر آن، یک کاتولیک متدین که از راه تجارت ثروت زیادی کسب کرده بود، این روزنامه را به‌نام میوه ممنوعه در باغ عدن در عهد عتیق نام‌گذاری کرد. شعار آهنگین آن «روزی یک سیب، و دروغگویی نخواهد ماند»(An Apple a day, no liars can hold sway) توجه خوانندگان هنگ‌کنگی را به خود جلب می‌کرد؛ شعاری رسا، جسورانه و جذاب.
این روزنامه زمانی که عکس پنهانی گرفته‌شده از دنگ شیائوپنیگ، رهبر وقت چین که در فبروری ۱۹۹۷ در سن ۹۲ سالگی درگذشت، را در بستر مرگ، در صفحه اول خود چاپ کرد، بسیار مورد توجه قرار گرفت.
شجاعت راز فروش آن بود.
خبرنگاران این روزنامه مرتبا مقامات دولتی را زیر سوال می‌بردند و افراد را به‌راحتی نقد می‌کردند.
لوكمان تسوي، استادیار روزنامه‌نگاری در دانشگاه چینایی هنگ‌كنگ گفت: «این روزنامه در برابر قدرت، حقیقت را می‌گوید و راهی برای سودمندبودن این کار پیدا می‌کند.»
به مردم همانی را عرضه می‌کرد که می‌خواستند
این روزنامه در اوایل عصر انترنت راه‌اندازی شد و خیلی سریع خود را با دنیای دیجیتال وفق داد. وب‌سایت آن پیشگام اخبار مصور بود، ترکیبی از عکس، کلیپ‌های کوتاه و گرافیک هوشمندانه به همراه روایتی از کنایه‌های آب‌دار. کانال «سبک زندگی» آن در یوتویوب طرفداران پرشوری پیدا کرد.
پس از گذشت یک دهه، تیراژ این روزنامه در شهری دارای تقریبا ۶ میلیون جمعیت و ده روزنامه، به اوج ۵۰۰ هزار نسخه رسید.
نوعیت روزنامه‌نگاری در اپل دیلی ، آن را به خاری در چشم حزب کمونیست چین تبدیل کرد. اما از نظر لای، یک میلیونر بزرگ و متعصب ثروتمند، که بیجینگ وی را «دشمن شماره ۱مردم» می‌شناسد، دلیل این موفقیت چیزی نبود جز این‌که این روزنامه همانی را در اختیار خوانندگانش قرار می‌داد، که تشنه‌اش بودند، حتا در حد چاپ پوسترهای اعتراضی.
در تابستان سال ۲۰۱۹، در میان مخالفت مردم با قانونی که براساس آن ساکنان هنگ‌کنگ برای محاکمه به سرزمین اصلی چین فرستاده می‌شدند، این روزنامه عبارت «استرادا به چین» را به اصطلاح محاوره‌ای «دیدار در قبرستان» تشبیه کرد. این عبارت بلافاصله روی زبان‌ها افتاد و به فریاد اعتراضی در تجمعات تبدیل شد.
رابرت چان ۴۵ ساله که سه سال گذشته اخبار مربوط به سرزمین اصلی چین را در این روزنامه تحت پوشش قرار می‌داد، گفت: «شاید ما گاهی بیش‌ازحد پیش رفته باشیم، اما هر کاری که می‌کردیم در چارچوب قانون بود.»
این‌ها تا زمان تصویب قانون امنیت ملی بود که براساس آن مقامات چین، متهمان به براندازی، فتنه، تبانی با نیروهای خارجی و جدایی‌طلبان را به مجازات‌های سنگین محکوم می‌کنند.
دادستان‌ها از جلسات مكرر لای با مقامات امریکایی در سال‌های اخیر، از معاون وقت رییس‌جمهور گرفته تا دیگر مقامات، به‌عنوان «مدرک» ادعای «تبانی با قدرت‌های خارجی» استفاده کرده‌اند.
الکس تانگ ۳۷ ساله که برای یک دهه خبرنگار بخش فناوری بود گفت که مانند اکثر همکارانش به‌خاطر اتهامات بی‌اساس آزادی مشروط داشتند، تا این‌که در دومین حمله دارائی‌های شرکت مسدود شد.
طی چند روز گذشته، حدود ۸۰۰ تن از خبرنگاران این روزنامه به‌خاطر عدم دریافت پاسخ قطعی در مورد آخرین تاریخ انتشار و توقف نشر، در یأس و ناامیدی به سر می‌بردند.
تانگ گفت: «مدیریت گفته است که آن‌ها تا آخرین لحظه مقاومت می‌کنند و به قول خود عمل کردند. این شرکت تمام تلاش خود را کرد.»
دیلی اپل اکنون در قالب یک وب‌سایت در جزیره خودگردان تایوان به حیات خود ادامه می‌دهد، جایی که ماه گذشته نشر روزنامه در آن متوقف شده بود.
اما در هنگ‌کنگ، چان، خبرنگار اخبار مربوط به چین، گفت كه او بیش از منبع امرار معاش خود، به‌خاطر ازدست‌دادن روزنامه غمگین است.
وی گفت: «با ازدست‌رفتن این روزنامه، ارزش‌هایی كه از آن نمایندگی می‌شد نیز از بین خواهد رفت: پیگیری آزادی و دموكراسی.»