صنعت کهن مس‌گری روزگاری از رونق خوبی در بلخ برخوردار بود، اما اکنون صدای چکش‌های مس‌گران بلخ کم‌تر به گوش می‌رسد.
ردیفی از دکان‌های مس‌گری که در شمال روضه در شهر مزار شریف موقعیت دارد و یکی از معروف‌ترین جاده‌های شهر مزارشریف است، در گذشته بیش از ۴۰ دکان مس‌گری فعال بود، اما اکنون تنها چهار دکان باقی مانده است.
برخی از مس‌گران از رکود این صنعت کهن در بلخ ابراز نگرانی می‌کنند و می‌گویند در صورتی که برای رشد دوباره‌ی مس‌گری تلاش نشود این صنعت نیز در جمع صنعت‌های مرده خواهد رفت.
مس‌گران، قاچاق مس، واردات و ترویج ظروف خارجی، ظروف پلاستیکی و ارزان را از علت‌های اصلی رکود این صنعت بیان می‌کنند و از حکومت طالبان می‌خواهند که جلوی قاچاق مس را بگیرد.
حاجی غلام مس‌گر که این صنعت را از پدر به میراث برده و نزدیک به ۵۰ سال عمر خود را مشغول این صنعت بوده، در ردیف دکان‌های مس‌گری در شهر مزارشریف فعالیت می‌کند.
حاجی غلام می‌گوید که روزگاری محل فعالیت مس‌گران از پر جنب‌وجوش‌ترین جاده‌ها در شهر مزارشریف بوده، اما اکنون چند سال است که از بازار گرم این صنعت خبری نیست.
او همچنین می‌گوید که صنعت مس‌گری در سال‌های پسین بیش از هر زمانی با رکود مواجه شده است. وی از حکومت طالبان می‌خواهد که مس‌گری را از نابودشدن نجات دهد.
حاجی غلام می‌گوید: «مسلک پدری ما در حال نابودی قرار دارد. سابق ۴۰ دکان بود اما فعلا چهار دکان مانده. از حکومت می‌خواهیم که از قاچاق مس جلوگیری و از ما حمایت کند.»
در همین حال، عبدالقیوم، یکی از دکان‌داران جاده‌ی مس‌گری شهر مزارشریف، از حکومت سرپرست طالبان می‌خواهد که برای رشد این صنعت، معادن مس کشور را استخراج و مس را با قیمت مناسب در اختیار آنان قرار دهد تا با اجناس وارداتی رقابت کنند.
عیدالقیوم می‌گوید: «حکومت توانایی دارد که معادن را کنترل کند. [معادن] باید قانونی استخراج شود و برای مس‌گران به قیمت ارزان فروخته شود تا دوباره این صنعت پدری ما رشد کند.»
از سوی هم، مسئولان در اتاق پیشه‌وران ولایت بلخ واردات وسایل پلاستیکی و ارزان را از علت‌های اساسی رکود صنعت مس‌گری بیان کرده، می‌گویند که در حال حاضر از ۱۵۰ مس‌گر در بلخ تنها ده مس‌گر باقی مانده است.
مسئولان این اتاق می‌گویند در صورتی که «بی‌مهری حکومت» این گونه ادامه یابد، این صنعت کهن نیز به سوی نابودی خواهد رفت.
رازمحمد همراز، سرپرست اتاق پیشه‌وران بلخ می‌افزاید: «ما در گذشته ۱۵۰ مس‌گر را ثبت و راجستر داشتیم، اما فعلا در تمام بلخ ۱۰ نفر باقی مانده. همه شغل خود را تغییر دادند.»
با این حال، مسئولان محلی طالبان در بلخ برای حمایت از صنعت‌کاران وعده‌ی همکاری می‌دهند. مسوولان ریاست صنعت و تجارت ولایت بلخ بر جلوگیری از قاچاق مس از کشور تأکید کرده، می‌گویند که آن‌ها تلاش دارند با ایجاد فرصت‌های مناسب برای رشد دوباره مس‌گری در بلخ فعالیت کنند.
محمد اسماعیل صاحب‌زاده، مشاور اتاق صنعت و تجارت بلخ می‌گوید: «ما با هماهنگی رهبری، جلوی قاچاق مس را می‌گیرم، برای شما [مس‌گران] هم برنامه‌های حمایتی داریم و کوشش می‌کنیم دوباره این صنعت رشد کند.»
نگرانی‌های مس‌گران در مورد قاچاق مس از کشور در حالی بیان می‌شود که قرار است کار بالای استخراج مس عینک که بزرگ‌ترین معدن مس در افغانستان، و دومین معدن در جهان است از سوی شرکت‌های چینی آغاز شود.
معدن مس عینک در ولسوالی محمد آغه‌ی ولایت لوگر موقعیت دارد و ارزش آن میلیارد‌ها دالر برآورد شده است. طبق معلومات گفته می‌شود که ذخایر معدن مس عینک، حدود ۱۱ میلیون تُن است.
پس از روی‌کار آمدن حکومت طالبان تلاش‌ها برای آغاز استخراج این معدن از سوی شرکت‌ها چینی ادامه دارد و طالبان خواستار آغاز هر چه عاجل استخراج آن هستند.
صنعت مس‌گری با پیشینه‌ی تاریخی از سابقه‌دارترین صنعت‌ها است. ساخته‌های دستی مس‌گران که شامل ظرف‌های آشپزخانه، آفتابه لگن، پتنوس، چاینک و دیگر اجناس است شهرت خوبی دارد.
برخی از شهروندان می‌گویند که در حال حاضر هم ساخته‌های از مس در بیشتر روستاهای ولایت بلخ مورد استفاده قرار می‌گیرند.