پس از روی کارآمدن طالبان، افراد این گروه در ولایتهای مختلف افغانستان از مکانهای دولتی بهعنوان پایگاه کار میگیرند. در برخی موارد هم مکانهای گردشگری و تفریحی را بهعنوان پایگاه نظامی استفاده میکنند.
طالبان در سطوح مختلف به مکانهای عمومی، خانههای مقامهای دولت پیشین و در برخی موارد به مکانهای گردشگری، به چشم غنیمتهای جنگی نگاه کرده و از آن هرگونه که دل شان میخواهند استفاده میکنند.
ارگ شاهی جبلالسراج که در ولسوالی جبلالسراج ولایت پروان موقعیت دارد و در زمان حکومت اشرف غنی با ملیونها دالر هزینه ساخته شد نیز یکی از این مکانها است. مکانی که قبلا محل عکاسی و گردش بازدیدکنندگان بود، حالا تبدیل به مرکز نظامی طالبان شده است. طالبان صدها نیروی خود را در درون این قصر جابهجا کردهاند. برای افراد ملکی و بازدیدکنندگان اجازه ورود به این مکان را نمیدهند و از وضعیت درون این قصر نیز به جز خود طالبان دیگران اطلاعی ندارند.
منابع به روزنامه اطلاعات روز میگویند که بیش از ۳۰۰ نیروی جنگی طالبان در ارگ شاهی جبلالسراج مستقر شدهاند. نیروهایی که بیشتر شان طالبان جنوبی هستند و معمولا برای نبرد در پنجشیر از آنان استفاده میشود.
بهگفته منابع، طالبان از ارگ شاهی جبلالسراج که حالا تبدیل به یک مرکز بزرگ نظامی شده است، بهعنوان عقبه نظامی جنگ در پنجشیر استفاده میکنند.
منابع به روزنامه اطلاعات روز میگویند که در ماههای گذشته و بهویژه پس از نبردها در پنجشیر تعداد نیروهای طالبان که در این مکان مستقر هستند چند برابر شده است.
روزنامه اطلاعات روز بهگونهی مستقل آمار دقیق سربازان طالبان که در ارگ شاهی جبلالسراج مستقر هستند را تأیید نمیتواند، اما بربنیاد آماری که بدست خبرنگار روزنامه اطلاعات روز در پروان رسیده است، شمار افراد طالبان در این مکان در حال تغییر است که کمتر از ۳۰۰ جنگجو نیست. بهگفته منابع، جنگجویان مستقر در این مکان بهگونهی نوبتی به ولایت پنجشیر اعزام میشوند.
«در حدود ۳۰۰ تا ۵۰۰ نفر در ارگ هستند. به همین تعداد در کلوپ و مهمانخانه آمر صاحب هستند. طالبانی که در کلوپ هستند از میدانوردک اند و طالبانی که در ارگ هستند مخلوط از ولایتهای جنوبی اند. عقبه جنگ طالبان هم همین مکانها است. تبدیلی نوبت جنگجویانشان هم از همینجا میشود و گروپهایشان رفتوآمد زیاد میکنند.»
منابع به روزنامه اطلاعات روز میگویند که در کنار این مکانها، طالبان یک کندک نظامی را در منطقه «پشته سرخ» ولسوالی جبلالسراج، بهجای کندک نیروهای ارتش دولت پیشین ایجاد کردهاند.
بهگفته منابع، نیروهای طالبان که مربوط به کندک نظامی آنان میشوند و در پشته سرخ مستقر هستند، طالبان محلی اند. بهگفته یک منبع موثق، نیروهای کندک طالبان در پشته سرخ از سوی فردی بهنام «رییس مقیم» رهبری میشود که معمولا برای مسائل امنیتی طالبان در سطح ولایت پروان از آنان استفاده میشود.
ایجاد پایگاه نظامی در میان بازار و خانههای مردم
ولسوالی جبلالسراج از نگاه جنگی نقطه مهم برای طالبان شمرده میشود. عبور شاهراه کابل-شمال از این ولسوالی و همجواری آن با ولایت پنجشیر از نکات مهمی اند که این ولسوالی را برای طالبان با اهمیتتر میسازد. به همین دلیل طالبان در چندین مکان عمومی این ولسوالی، صدها نیروی جنگی خود را جابهجا کردهاند.
منابع به روزنامه اطلاعات روز میگویند که طالبان نه تنها در ارگ شاهی جبلالسراج مستقر اند، بلکه صدها جنگجوی طالب در کلوپ ولسوالی جبلالسراج که یکی از مراکز فرماندهی نیروهای احمدشاه مسعود در دور نخست مقاومت بود نیز جابهجا شدهاند. بهگفته منابع، بیشتر از ۳۰۰ جنگجوی طالب در کلوپ ولسوالی جبلالسراج که به مهمانخانه «آمر صاحب» شهرت دارد مستقر هستند و بیشتر آنان طالبان جنوبی اند.
ارگ شاهی و کلوپ ولسوالی جبلالسراج که در درون بازار ولسوالی موقعیت دارند و حالا به مراکز بزرگ نظامی طالبان بدل شدهاند، کار و کاسبی مردم در اطراف این مکانها را نیز به هم زده است.
منابع مردمی به روزنامه اطلاعات روز میگویند که تردد روزانهی دهها موتر طالبان در اطراف این مناطق سبب ایجاد وحشت در میان مردم شده است و از رنگ و رونق بازار نیز کاسته است.
«اینها (طالبان) در ارگ و کلوپ خیلی شرایط مردم را بد ساختهاند. روزانه دهها موتر رنجر و تانگهای هامویشان در اطراف ارگ و کلوپ گشتزنی میکنند. کل شان طالبان جنوبی اند. ادب و اخلاق ندارند. با مردم رفتار خوب نمیکنند. روز تا دیگر مردم از این طالبان دشنام میشنوند و اذیت میشوند. هر وقت دل شان شد چکپاینت (ایست بازرسی) ایجاد کرده و مردم را تلاشی میکنند. کار و بار را خراب کردهاند. مردم با او شوقی که سابق بازار میآمدند و بازار جمعوجوش داشت، مردم دوست ندارند به بازار بیایند و بازار هم جمعوجوش ندارد.»
استفاده بیرویه از مکانهای عمومی و گردشگری
استفاده ارگ شاهی جبلالسراج بهعنوان پایگاه نظامی از سوی طالبان، مردم را نگران تخریب دوبارهی این مکان تاریخی کرده است. مکانی که با مصارف میلیونی بازسازی شد و گردشگران زیادی علاقهمند بازدید از آن بودند. باشندگان ولایت پروان میگویند که ارگ شاهی جبلالسراج یکی از مکانهای تاریخی و گردشگری در این ولایت است و باید طالبان بهزودی آنجا را تخلیه کنند و دروازه این مکان را بهروی گردشگران باز نمایند.
محمود (مستعار)، باشنده ولایت پروان میگوید: «ارگ شاهی یک مکان تاریخی است. طالبان به دل خود و با اجازهی خود این مکان را پایگاه نظامی ساختهاند، در حالیکه ارگ باید بهروی گردشگران باز باشد و برای مردم اجازه داده شود تا از آن بهعنوان یک مکان تاریخی بازدید کنند. ما خوش شدیم که در پروان یک آبادی شد و گاهی اوقات برای تفریح به آنجا برویم؛ اما حالا دروازه ارگ از سوی طالبان قفل انداخته شده است و خودشان از آن به اهداف جنگی استفاده میکنند. اینگونه مکانها باید بهروی عموم مردم باز باشد.»
ساحل (مستعار)، باشنده دیگر ولایت پروان در اینباره افزود: «ما همین حالا نمیدانیم طالبانی که در داخل ارگ زندگی مینمایند، از آن چگونه استفاده میکنند. من میترسم که یک روزی این مکان را بهگونهی کامل تخریب کنند و باز زمانی که دیگر قابل استفاده نبود، از آن بیرون شوند. دیگر که برای ما آمده و چنین مکانها را بازسازی میکند. ما خواهش میکنیم که طالبان بهزودی این مکان را ترک کنند.»
پیشینه تاریخی ارگ جبلالسراج
برای نخستینبار ارگ شاهی جبلالسراج در سال -۱۹۰۷ ۱۹۰۵ میلادی به دستور حبیباللهخان در مساحت ۳۶ جریب زمین در منطقه مناره ولسوالی جبلالسراج ساخته شد. سبک معماری این قصر متعلق به زمان تیموریان و غوریان است. این قصر چهار تالار و شش اتاق دارد. قصرشاهی جبلالسراج یک دروازه بزرگ عمومی در سمت جنوب و چندین دروازه کوچک و ۱۰ برج امنیتی دارد. این قصر یک حرمسرای ۳۰ اتاقه دارد و کار بازسازی آن در زمان حکومت اشرف غنی نزدیک به ۲۰۰ میلیون افغانی هزینه برداشت.
اما این قصر نخست در دوره جنگهای داخلی و سپس در دوره نخست طالبان سخت آسیب دیده و تبدیل به یک مخروبه گشت.
گمانهزنیها بر این است که این ارگ که در زمان حمله نخست طالبان در ولایت پروان بیش از ۹۰ درصد آسیب دیده و ویران شد، در دور دوم حاکمیت این گروه بهدلیل استفاده بیرویه، از بین برود و میلیونها افغانی پولی که از سرمایه مردم هزینه بازسازی آن شده است، به هدر برود.