سرک ماورای کوکچه تخار بیش از۱۴۰ کلیومتر طول دارد که علاوه بر بندر آیخانم، ولسوالیهای خواجه بهاءالدین، رستاق، چاهآب، دشتقلعه، ینگیقلعه و درقد را که از جمله ولسوالیهای مرزی این ولایت بهشمار میروند، با شهر تالقان، مرکز تخار وصل میکند. این سرک در حاکمیت حکومتهای گذشته مورد بیمهری قرار گرفته و هیچ توجهی در راستای بازسازی و اسفالت آن نشده است.
ساکنان این ولسوالیها بارها برای بازسازی و اسفالت این سرک دست به راهپیمایی زده و دادخواهی کردهاند، اما هیچ توجهی از سوی رهبران حکومت مرکزی صورت نگرفت.
در ماههای اخیر حکومت پیشین بودجهی ساخت سرک ماواری کوکچه به ارزش ۵۵ میلیارد و ۸۵۰ میلیون و ۳۸ افغانی از سوی وزارت مالیه منظور و کار آن آغاز شده بود، اما با برگشت طالبان به قدرت، کار آن متوقف گردید.
ساکنان این مناطق از توقف کار اسفالت ۱۴۰ کیلومتر سرک ماورای کوکچه انتقاد کرده و از حکومت سرپرست طالبان میخواهند که کار این پروژهی نیمهکاره را از سر بگیرد.
آنان همچنان از خرابی جادههای مسیر تالقان و راههای مواصلاتی ولسوالیهای این ولایت سخت نگرانی کرده و میگویند که با آمدن فصل زمستان ساکنان این ولسوالیها با چالشهای فراوان مواجه میشوند.
ساکنان این ولسوالیها میگویند سرک ماورای کوکچه، تالقان را از طریق خواجه بهاءالدین، رستاق، چاهآب، دشتقلعه، ینگیقلعه و درقد به ولایت بدخشان و مرز تاجکستان وصل میکند که اهمیت اقتصادی برای باشندگان دارد. آنان میگویند که با ساخت این مسیر سهولتهای خوبی برای باشندگان این مناطق فراهم میشود.
فواد کوکچه، از فعالان مدنی تخار میگوید که پس از دادخواهیهای زیاد، حکومت گذشته ساخت و اسفالت ۱۴۰ کیلومتر سرک را در ولسوالیهای خواجه بهاءالدین، رستاق، چاهآب، دشتقلعه، ینگیقلعه و درقد منظور کرد و کارش نیز عملا آغاز گردید، اما با روی کارآمدن طالبان متوقف شد و شرکتهای قراردادی نیز از این ولایت رفتند.
او میگوید: «اسفالت سرک ماورای کوکچه، سهولتهای خوب اقتصادی و ترانسپورتی برای باشندگان این ولسوالیها فراهم میکند؛ اما متأسفانه کار اسفالت این سرک در این مناطق با روی کارآمدن طالبان متوقف شده و اکنون از آغاز دوبارهی کار آن خبری نیست.»
با این حال باشندگان ماورای کوکچه تخار میگویند که اگر مسئولان حکومت سرپرست طالبان به ساخت این سرک توجه نکنند، در زمستان پیش رو با مشکلات زیاد روبهرو میشوند و بیمارانشان را نمیتوانند به موقع به تالقان انتقال دهند.
کافرقلعه و بندر آیخانم از ساحات مهم تاریخی افغانستان است که در مسیر سرک تالقان و ماورای کوکچه در لسوالیهای دشتقلعه و رستاق واقع شدهاند.
همچنین ساکنان تخار میگویند که ساخت سرک ماورای کوکچه سبب افزایش گردشگران داخلی و خارجی برای بازدید از شهرک تاریخی آیخانم، کافرقلعه و سایر ساحات گردشگری این ولسوالیها میشود که در رشد اقتصاد مردم نقش مهمی دارد.
شهرک آیخانم یا ماهبانو، نام یکی از پایگاه باستانی و تپهی نسبتا همواری بر بالای بلندیها و در تقاطع رود آمو یا کوکچه در ولسوالی دشتهقلعهی تخار است. این شهر افسانهای بدست اسکندر مقدونی آباد شده است.
منیر هدف، فعال مدنی در تخار میگوید که اگر سرک ماورای کوکچه ساخته شود، شهرک آیخانم و کافرقلعه به یکی از ساحات مهم گردشگری در این ولایت مبدل خواهد شد.
ساکنان ماورای کوکچه از خرابی این سرک و بلند بودن کرایهی رفتوآمد در این مسیر شکایت میکنند. آنان میگویند که خرابی این مسیرها خصوصا در زمستان باعث بروز مشکلات زیادی برای مسافران میشود.
رضوان، که امسال چندینبار در مسیر ماورای کوکچه به خواجه بهاءالدین رفتوآمد کرده است، میگوید که این مسیر برایش وحشتناک بوده است. او همچنان از بلند بودن کرایه موترهای مسافربری شکایت میکند و میگوید که اگر سرک ماورای کوکچه بازسازی و اسفالت شود، کرایه کاهش مییابد و مردم میتوانند با خاطر آرام و بدون مشکلات رفتوآمد کنند.
بهگفتهی ساکنان ولسوالی خواجه بهاءالدین، گاهی اوقات بیماران عاجل در اثر خرابی جادهها به تالقان نمیرسند و در مسیر راه جان میدهند.
راههای مواصلاتی ولسوالیهای خواجه بهاءالدین، رستاق، چاهآب، دشتقلعه، ینگیقلعه و درقد هرازگاهی بهدلیل برفباریهای سنگین در فصل زمستان مسدود شده و باشندگان این ولسوالیها را با چالشهای زیاد مواجه میکند.
اوزونکوتل در مسیر تالقان-رستاق برای مسافران این مسیرها در زمستان به یک کابوس مبدل شده است که هرازگاهی در این مناطق شبها گیر میمانند.
ساکنان ماورای کوکچه از حکومت سرپرست طالبان میخواهند که جادههای خراب و نیمهکاره در این مسیر را تکمیل کند تا باشندگان این مناطق از این چالشها رهایی یافته و با سهولت رفتوآمد کنند.
مسئولان محلی طالبان توقف کار ساخت و اسفالت ۱۴۰ کیلومتر سرک در ماورای کوکچه را میپذیرند و میگویند که تلاشها برای آغاز دوبارهی کار ساخت این سرک جریان دارد. آنان میگویند که مشکلات با مقامهای مرکزی در جریان گذاشته شده است.
صلاحالدین ایوبی، رییسدفتر والی طالبان برای تخار میگوید که کار اسفالت ۱۴۰ کیلومتر سرک ماورای کوکچه بهدلیل نبود بودجه متوقف شده است.
با روی کارآمدن دوبارهی طالبان، در کنار توقف کار این سرک، کار ساخت دهها پروژهی خورد و بزرگ دیگر نیز در این مناطق متوقف شده و از آغاز کار دوبارهی آنها خبری نیست.