اهمیت فابریکه‌ها
بدون شک فابریکه‌ها و شرکت‌های تولیدی خصوصی منابع خوبی درآمد برای دولت‌ها به‌شمار می‌روند.
در موجودیت فابریکه‌ها، ماشین‌آلات جدید و کارمندان متخصص، توسعه اقتصادی در یک کشور سرعت می‌گیرد، درآمد دولت بلند می‌رود و دامنه‌ی فقر و بیکاری برچیده می‌شود. دولت‌ها مکلف هستند برای رفاه اجتماعی و رشد و توسعه اقتصاد کشورهای‌شان سیستم‌های مدون و با اهمیت را در همکاری با کارفرمایان و مسئولان تصدی‌ها و شرکت‌ها تنظیم و مدریت کنند.
موجودیت تصدی‌ها و شرکت‌ها بخشی از بیکاری و فقر را در هر کشور کاهش می‌دهد. افزون بر آن، عواید فابریکه‌ها و شرکت‌ها در چرخش اقتصاد کشور و عواید دولت نقش برازنده دارد و می‌تواند یکی از منابع مهم درآمد دولت حساب شود. در نهایت می‌توان گفت موجودیت تصدی‌ها و شرکت‌ها -چه خصوصی و چه دولتی- در پایین آوردن و حتا از بین بردن میزان فقر و بیکاری و افزایش درآمد دولت جایگاه ویژه‌ی دارند.
نگرانی مسئولان فابریکه‌های تولیدی
محمداقبال، مسئول یکی از فابریکه‌های تولید وسایل پلاستیکی در قندوز می‌گوید کاروبارشان نسبت به گذشته کاهش یافته و با رکود مواجه شده است. به‌گفته‌ی وی، در این فابریکه در حدود نُه نفر کارگر کار می‌کنند، در حالی‌که در گذشته ۲۰ نفر کارگر داشتند. او می‌افزاید بهای مواد خام برای تولید وسایل افزایش یافته و آنان را با چالش روبه‌رو کرده است.
مسئول این فابریکه می‌افزاید در گذشته در دو وقت (تایم) کار می‌کردند اما در حال حاضر بنابر رکود کاروبار و نبود بازار، یک وقت را با مشکل کار می‌کنند. به‌گفته‌ی او، روزانه در حدود ۶۰۰ عدد آفتابه و دخلک پلاستیکی را در این کارخانه تولید و به بازار عرضه می‌کنند. وی از حکومت طالبان می‌خواهد که پارک‌های صنعتی را برای رفع چالش‌های کارخانه‌داران و فابریکه‌داران ایجاد کنند. به‌گفته‌ی وی، با وجود تقاضای تاجران و فابریکه‌داران در این ولایت، ریاست تجارت با وجود وعده‌هایش به آن عمل نکرده است.
محمدعاطف، از کارمندان یکی دیگر از فابریکه‌های تولید وسایل پلاستیکی در قندوز می‌گوید همانند سایر کسب‌وکارها، کار آنان نیز با چالش روبه‌رو است. به‌گفته‌ی او، از یک‌سو نبود بازار و از سوی دیگر بلند رفتن تعرفه برق و مالیات بر مشکلات آنان افزوده است. او می‌افزاید کارخانه‌های زیادی در یک سال اخیر به‌خاطر کاهش بازار و عدم تقاضای مشتریان‌شان مسدود شده‌اند. او از مسئولان محلی طالبان می‌خواهد که فابریکه‌ها را حمایت و پشتیبانی کنند.
محمدشفیق، یک تن از انجنیران فابریکه تولید وسایل پلاستیکی در قندوز می‌گوید آنان برای نخستین‌بار ماشین گل‌اندازی و تاپه‌اندازی روی وسایل پلاستیکی را به این ولایت آورده بودند. به‌گفته‌ی وی، در حال حاضر چهار نفر در بخش تخنیک این فابریکه کار می‌کنند و آنان افراد مسلکی هستند. او اضافه می‌کند که در اوایل ۱۶ هزار دالر را برای ایجاد این فابریکه سرمایه‌گذاری کرده بودند. به‌گفته‌ی او، آنان تلاش دارند که در آینده برای گسترش کارشان ماشین‌های پیشرفته را وارد نمایند. وی نبود پارک صنعتی را یک چالش بزرگ عنوان می‌کند و می‌افزاید در صورتی که فضای امنیتی و اقتصادی بهتر شود، کاروبار آنان نیز رشد خواهد کرد.
چالش‌های کارگران فابریکه‌ها
جان‌محمد، از کارگران یکی از فابریکه‌های تولید وسایل پلاستیکی در قندوز می‌گوید چندین سال می‌شود که در این کارخانه کار و فعالیت می‌کند. او می‌افزاید در یک سال اخیر کاروبارشان کاهش یافته است و نصف کارگران به این دلیل از کارهای‌شان جواب داده شده‌اند. به‌گفته‌ی وی، او در این کارخانه نُه هزار افغانی معاش دریافت می‌کند و در صورتی که حکومت این فابریکه‌ها را حمایت کند، برای جوانان زیادی زمینه‌ی کار فراهم خواهد شد.
حفیظ‌الله، کارگر دیگر این فابریکه می‌گوید که با چالش‌های فروانی در یک سال پسین روبه‌رو هستند. او می‌افزاید که در زمان جمهوریت کاروبارشان بهتر بود و تقریبا حدود ۲۰ نفر در هر فابریکه کار می‌کردند. به‌گفته‌ی او، در حال حاضر در فابریکه‌ی خود شان نه نفر کار می‌کنند و بقیه بنابر رکود کاروبار و کاهش فروش، جواب شده‌اند. او اضافه می‌کند تا زمانی که حکومت به‌گونه‌ای جدی فابریکه‌ها را حمایت و زمینه بازاریابی را مساعد نسازد، آنان با سقوط روبه‌رو خواهند شد.
قیام‌الدین، یکی از کارگران دیگر این فابریکه می‌گوید که کاروبارشان نسبت به سال گذشته با چالش روبه‌رو شده است. به‌گفته‌ی او، واردات وسایل پاکستانی بازار آنان را خراب کرده و از سویی، حکومت برای بازاریابی آنان هیچ کاری نکرده است. او می‌افزاید که حکومت باید زمینه بازاریابی در داخل و صادرات اجناس شان را به خارج از کشور مهیا نماید.
اهمیت پارک‌های صنعتی
مناطق صنعتی در تمامی کشورها باید دور از بودوباش مردم باشند. در افغانستان بنا بر لزوم‌دید وقت، در سال ۱۳۵۳ برای اولین‌بار پارک‌های صنعتی به کمک کشور هندوستان در منطقه‌ی پلچرخی کابل اساس گذاشته شد. بعدا پارک صنعتی بگرامی در کابل و یک پارک صنعتی در ولایت هرات که از جمله پارک‌های معیاری شمرده می‌شوند، تأسیس گردید. این مناطق دارای برق دو و سه فاز و کانالیزاسیون می‌باشند.
دو پارک صنعتی دیگر در شهرهای مزار شریف و قندهار ساخته شده که تا حال توزیع نشده‌اند. بزرگ‌ترین پارک صنعتی در جلال‌آباد در حال ساخت است. و به همین ترتیب بیشتر از ۲۰ پارک صنعتی در ولایات در نظر است تا اعمار گردد.
اما نگرانی مردم و صنعت‌کاران در قندوز نبود پارک صنعتی در این ولایت است. به‌گفته‌ی آنان، قندوز یکی از ولایت‌های مهم کشور و مرکز زون شمال‌شرق است. همچنان این ولایت از نگاه داشتن تعداد فابریکه‌های تولیدی هم در جایگاه سوم قرار گرفته است. اما با وجود تقاضاهای مکرر، تا اکنون پارک صنعتی در این ولایت ساخته نشده است؛ چیزی که هر روز بر چالش‌های فابریکه‌داران تولیدی افزوده می‌شود.
نظر به معلوماتی که از انجمن صنایع افغانستان در ویکی پیدیا ارائه شده، در ولایت قندوز سه صد و ۵۰ فابریکه‌ی خورد و بزرگ موجود بوده که طی ناامنی‌ها و ادامه‌ی جنگ در چند سال اخیر، یک تعداد آن‌ها از فعالیت باز مانده و مسدود شده‌اند.
دیدگاه کارشناسان و مسئولان
عبدالطیف احمدی، از کارشناسان امور اقتصادی در قندوز می‌گوید که حکومت محلی مکلف است تا جهت رشد اقتصاد فابریکه‌های تولیدی اقدامات مثبتی را انجام دهد. به‌گفته‌ی وی، حکومت باید برای صنعت‌کاران فضای رقابتی مناسب از جمله تأمین امنیت، ایجاد زیربنای مناسب و یک فضای مقرراتی و پالیسی مؤثر را ایجاد نماید. احمدی می‌افزاید حکومت با راهکارهای مناسب در بخش‌های بازاریابی و تنظیم صادرات اجناس تولیدی باید نقش مهم را بازی کند. او اضافه می‌کند در صورتی که فابریکه‌های تولیدی از سوی حکومت حمایت شوند، سطح بیکاری و فقر در جامعه کاهش خواهد یافت.
از سوی هم مولوی محمدرحیم سیرت، رییس صنعت و تجارت طالبان در قندوز می‌گوید با روی کارآمدن حکومت طالبان، فابریکه‌های زیادی در این ولایت به فعالیت‌های‌شان ادامه می‌دهند و مشکلات امنیتی ندارند. به‌گفته‌ی او، به‌گونه‌ای مجموعی ۱۵۷ فابریکه در بخش‌های مختلف در این ولایت وجود دارند که از این میان چهار فابریکه وسایل پلاستیکی و چهار فابریکه‌ی دیگر هم پیپ تولید می‌کنند. وی می‌افزاید که این اداره پلان دارد تا در آینده‌ی نزدیک برای فابریکه‌داران و صنعت‌کاران، پارک‌های صنعتی را در دشت آبدان این ولایت ایجاد نماید. به‌گفته‌ی وی، به‌خاطر همکاری و سهولت به صنعت‌کاران، در این باره پیشنهادهای‌شان را با وزارت شریک کرده است. او از تمام صنعت‌کاران و سرمایه‌داران می‌خواهد تا در بخش‌های مختلف در این ولایت سرمایه‌گذاری نمایند. عمده‌ترین فابریکه‌ها و کارخانه‌های تولیدی در قندوز از گذشته تا اکنونکارخانه‌های تولید روغن، آرد، خشت‌پزی، ساخت کاغذ، لبنیات و فرآورده‌های گوشتی؛ بوت‌دوزی، پلاستیک‌سازی، تولید وسایل و ظروف پلاستیکی، منسوجات پنبه‌ای؛ صنایع دستی شامل قالین‌بافی، گلیم‌بافی و ظروف گلی بوده که از سال‌ها بداین‌سو در این بخش‌ها فعالیت دارند. اما پس از روی کارآمدن حکومت طالبان، یک تعداد این فابریکه‌ها و کارخانه‌ها بنابر چالش‌های موجود مسدود شده‌اند یا با کاهش فروش روبه‌رو هستند.