کمین خوردن از هم‌مسلکان انتحاری

افزایش تهدید داعش علیه مقام‌های طالبان

وقتی دستگاه امنیتی تشخیص مواد فلزی در دروازه‌ی وزارت مهاجرین و عودت‌کنندگان حکومت طالبان به صدا درآمد، نیروهای امنیتی شبکه‌ی حقانی فردی را که دستش بر گردنش آویزان بود و می‌خواست وارد وزارت شود متوقف کردند. او اما به مأموران توضیح داد که چون دستش شکسته است، داکتر یک میله‌ی آهنی را در دست او نصب کرده است و صدا از همان میله است. نیروهای امنیتی شبکه حقانی توضیح او را پذیرفتند و به او که در حقیقت یک مهاجم انتحاری داعشی بود اجازه‌ی ورود به ساختمان را دادند. مهاجم خودش را به خلیل‌الرحمان حقانی، وزیر کابینه‌ی طالبان رساند و مواد منفجره‌ی خود را منفجر کرد. خلیل‌الرحمان حقانی در این انفجار کشته شد. 

خلیل‌الرحمان حقانی کاکای سراج‌الدین حقانی، وزیر داخله‌ی طالبان بود. در ویدیویی که نیروهای طالبان منتشر کرده‌اند، سراج‌الدین حقانی در میان انبوهی از جمعیت مغمومانه به تابوت کاکایش نگاه می‌کند. خلیل‌الرحمان حقانی از چهره‌های تأثیرگذار شبکه حقانی بود و کشته‌شدن او توسط داعش ضربه‌ی کلانی به چشم‌انداز اقتدار سراج‌الدین حقانی، رهبر این گروه به حساب می‌آید. منابع به اطلاعات روز گفته‌اند که خلیل‌الرحمان حقانی به‌دلیل چندین دهه جنگیدن در جغرافیای مشرقی، روابط گسترده‌ای با بزرگان اقوام در این حوزه داشت و این باعث تقویت هرچه بیشتر پایگاه سراج‌الدین حقانی شده بود. در میان طالبان، سراج‌الدین حقانی به «خلیفه» مشهور است و رویای تبدیل شدن به «امیرالمؤمنین» بعدی حکومت طالبان را دارد؛ اما اینک با کشته‌شدن خلیل‌الرحمان حقانی، یکی از حامیان اصلی‌اش در این مسیر، به نظر می‌رسد که دستیابی‌اش به مقام رهبری طالبان یک گام دیگر دشوارتر شده است.

داعش ادعا کرده است که خلیل‌الرحمان حقانی توسط این مهاجم کشته شده است.

شبکه حقانی با داشتن نیروهای انتحاری و عملی ساختن مرموزترین و پر تلفات‌ترین حملات به مراکز نظامی، درمانگاه‌ها و محلات پرتجمع در دوران نظام جمهوری مشهور بود. نیروهای انتحاری این شبکه نه تنها باعث رعب و نگرانی در میان طرفداران نظام جمهوری بل‌که سبب ترس در میان جناح‌های رقیب در میان خود طالبان نیز شده بود. سراج‌الدین حقانی در دوره‌ی جدید تسلط  طالبان بر افغانستان تنها از دستورهای ملا هبت‌الله آخوندزاده، رهبر طالبان اطاعت می‌کند. ناظران معتقد هستند که این اقدام حقانی پاره‌ای از تاکتیک او برای نزدیک شدن به رأس قدرت است و عجالتا به او کمک می‌کند که از اتهام  «بغاوت» و سرکشی از فرمان‌های رهبر دور بماند.

شاخه‌ی خراسان دولت اسلامی (موسوم به داعش خراسان) در دوران نظام جمهوری جغرافیا و نیروی زیادی در جنگ با حکومت پیشین و طالبان از دست داد. این گروه که از جانب حکومت و طالبان تحت فشار بود، به‌جای تلاش برای اشغال جغرافیا، به راه‌اندازی حملات انفجاری و انتحاری متوسل شد که هزینه‌ی کم‌تری برای این گروه داشت. پس از تسلط طالبان بر افغانستان نیز داعش خراسان پیوسته از تاکتیک‌های شبکه حقانی در حملات انفجاری و انتحاری خود علیه طالبان استفاده کرد. شباهت روش و تاکتیک‌های این دو گروه عده‌ای را به این باور رساند که شبکه حقانی بر داعش کنترل  دارد و از آن در رقابت‌های درون‌گروهی طالبان استفاده می‌کند. اما کشتن خلیل‌الرحمان حقانی و بر عهده گرفتن مسئولیت ترور او توسط داعش، نشان می‌دهد که داعش خصومت عمیقی با شبکه حقانی نیز دارد.

سراج‌الدین حقانی بر سر تابوت کاکایش/ طالبان

داعش در کمین

کشته‌شدن خلیل‌الرحمان حقانی با حمله بر داوود مزمل، والی وقت طالبان در بلخ شباهت‌هایی دارد. در ماه حوت ۱۴۰۱، یک مهاجم انتحاری پس از عبور از ایست‌های بازرسی مقام ولایت بلخ خودش را به داوود مزمل رساند و مواد منفجره‌اش را انفجار داد. در این حمله داوود مزمل، از فرماندهان ارشد طالبان در جنگ با داعش در ننگرهار (پایگاه پیشین داعش) کشته شد. او بلندپایه‌ترین مقام طالبان در آن زمان بود که از سوی داعش هدف قرار گرفت. داعش بار دیگر کوشید که از این تاکتیک در ماه جدی سال گذشته علیه محمدقاسم خالد، والی طالبان در نیمروز استفاده کند. مهاجم منتسب به داعش از دو ایست بازرسی طالبان گذشته بود، اما نتوانست که خودش را نزد والی طالبان برساند و مجبور شد که در صحن ساختمان مقام ولایت خود را منفجر کند.

داوود مزمل، فرمانده ارشد و والی وقت طالبان برای بلخ در انفجار انتحاری در دفتر کارش کشته شد/ شبکه‌های اجتماعی

حمله‌های داعش بر فرماندهان ارشد طالبان در ماه عقرب ۱۴۰۰ وارد مرحله‌ی جدی شد. پنج مهاجم داعش به شفاخانه‌ی نظامی سردار محمدداوودخان در کابل حمله کردند و در نتیجه‌ی آن دست‌کم ۲۵ نفر کشته و ده‌ها نفر دیگر زخمی شدند. در میان کشته‌شدگان یکی از مقام‌های ارشد طالبان به‌نام حمدالله نورزی مشهور به مخلص، فرمانده قول اردوی مرکزی حکومت طالبان قرار داشت. این فرمانده طالبان پس از فرار محمداشرف غنی از ارگ ریاست‌جمهوری روی چوکی او نشست و عکس گرفت و این عکس در شبکه‌های مجازی به‌صورت گسترده بازنشر شد.  حمدالله نورزی از فرماندهان نظامی طالبان در جنوب کشور بود و از او به‌عنوان فرد نزدیک به صدر ابراهیم، معاون ارشد وزارت داخله‌ی طالبان نام برده می‌شد.

حمدالله نورزی مشهور به مخلص نیز در حمله‌ی داعش کشته شد/ شبکه‌های اجتماعی

در ماه جدی ۱۴۰۱ مولوی عبدالحق ابوعمر (تاجیک‌تبار)، فرمانده پولیس طالبان در بدخشان در نتیجه‌ی انفجار یک بمب در دفتر کارش کشته شد.

در ماه جوزا ۱۴۰۲ مولوی نثاراحمد احمدی، معاون و سرپرست ولایت طالبان برای بدخشان با شماری از همراهانش در انفجار موتر بمب‌گذاری‌شده در مرکز شهر فیض‌آباد، مرکز بدخشان کشته شد. در روز بعد از این حادثه و در مراسم ترحیم این عضو طالبان، مولوی صفی‌الله صمیم، از دوستان نزدیک مولوی نثاراحمد احمدی و از فرماندهان ارشد طالبان در نتیجه‌ی یک انفجار کشته شد. این سه مورد حمله بر فرماندهان غیرپشتون طالبان در بدخشان را داعش بر عهده گرفت.

داعش در مدت سه سال و چهار ماهی که از حاکمیت مجدد طالبان بر افغانستان می‌گذرد، در حملات مسلحانه، ترور، بمب‌گذاری‌، حملات انفجاری و انتحاری ده‌ها عضو طالبان را کشته است. عده‌ای از این اعضای طالبان مقام‌های مهم این گروه بودند. این حملات باعث شده است که طالبان تدابیر امنیتی شان را افزایش دهند. اما حمله بر خلیل‌الرحمان حقانی نشان داد که داعش هنوز در استفاده از خالیگاه‌های امنیتی حکومت طالبان دست بالایی دارد.