حمله‌ی‌ پاکستانی و غیرت افغانی

یادداشت روز

پس از حمله‌ی اخیر جت‌های پاکستانی بر ولسوالی برمل در ولایت پکتیکا، مقامات طالبان، ضمن محکوم کردن این بمباران، به پاکستان هشدار دادند که حملات آن کشور بر خاک افغانستان را ‌بی‌پاسخ نخواهند گذاشت. امیرخان متقی، وزیر خارجه‌ی طالبان، به پاکستان تذکر داده که از سرنوشت عبرت‌انگیز متجاوزان دیگر-انگلیس، شوروی سابق، امریکا و ناتو- پند بگیرد و ببیند که آنان در افغانستان به چه سرنوشتی دچار شدند.

در واکنش طالبان دو نکته قابل تامل‌اند:

یک، پاسخ طالبان به تجاوز پاکستان بر خاک افغانستان چه خواهد بود؟

دو، طالبان کجای سرنوشت انگلیس، شوروی، امریکا و ناتو را به رخ پاکستان می‌کشند؟

پاسخ طالبان

طالبان، حتا اگر عزمش را داشته باشند، توانایی آن را ندارند که خاک پاکستان را بمباران کنند یا از طریق زمین بر خاک آن کشور حمله ببرند. تنها پاسخی که طالبان می‌توانند به حمله‌های پاکستان بدهند این است که از تحریک طالبان پاکستان با شدت بیشتری حمایت کنند و به آن گروه (یعنی تی‌تی‌پی) یاری برسانند که حملات تروریستی بیشتری علیه حکومت پاکستان انجام بدهند. اگر طالبان عملا چنین روشی برای پاسخگویی به حکومت پاکستان را در پیش بگیرند و آن را بخشی از سیاست خود در مقابل این همسایه‌ی قدرتمند بسازند، تردیدی نیست که پاکستان تمام ظرفیت‌های نظامی و دیپلوماتیک خود را فعال خواهد کرد تا طالبان را به تضرع و تمکین وادار کند. طالبان به هیچ رو نمی‌توانند در برابر حکومت پاکستان مثل یک خصم جدی قد علم کنند و از پس تاوان‌های چنین خصومتی برآیند. پاکستان اگر صد بار دیگر هم خاک افغانستان را بمباران کند، طالبان آن را در لفظ محکوم خواهند کرد و در عمل راه برون‌رفت نرم‌تری برای خروج از وضعیت تقابل خواهند یافت.

سرنوشت متجاوزان قبلی

حتا اگر فرض را بر این بگذاریم که انگلیس، شوروی سابق و امریکا و ناتو در افغانستان شکست خورده‌اند و عامل اصلی این شکست مجاهدت مردم افغانستان بوده است، هنوز «پیروزی» مردم افغانستان (در قیاس با «شکست» متجاوزان) وضعیت فاجعه‌بارتری است. به بیانی دیگر، در این تقابل‌ها چندان که طرف پیروز شکسته و ویران شده است، طرف شکست‌خورده نشده است. سیاستمداران پاکستانی می‌توانند بگویند: «اگر پس از پیروزی شما و شکست ما، ما مثل انگلیس و شوروی و امریکا و ناتو بمانیم، تجاوز بر خاک شما تصمیم چندان خطرناکی هم نیست.»

غیرت افغانی (یعنی همه چیز خود را از دست دادن اما همچنان گردن‌فرازی کردن) فقط در افغانستان جنس پرخریداری است. بقیه‌ی دنیا محاسبات دیگری دارد. معنای این سخن این است که دیگران قبل از آن که مایه‌ی عبرت دیگران شوند از کارزارهای بی‌ثمر دست می‌کشند (بخوانید شکست می‌خورند). این مردم غیور افغانستان‌اند که نابود می‌شوند اما از پا نمی‌نشینند (بخوانید پیروز می‌شوند). پاکستان اگر با دیده‌ی عبرت‌بین به وضعیت افغانستان، انگلیس، شوروی، امریکا و ناتو نگاه کند، به این نتیجه نخواهد رسید که افغانستان کشور قدرتمند و خطرناکی است؛ تنها چیزی که خواهد دید این است که افغانستان تا بی‌نهایت هم می‌تواند ویران شود اما با توهم پیروزی سرخوش باشد. پاکستان افغانستان را ویران می‌خواهد و وزیر خارجه‌ی طالبان می‌گوید: ببین، ما هنوز برای ویرانی بیشتر جا داریم؛ اگر مردی پیش بیا.