دو روز قبل، هفت تن از باشندگان ولسوالی جاغوری ولایت غزنی در ولسوالی ارغنداب ولایت زابل سر بریده شد. شکریه، دختر 9 ساله یکی از آن هفت نفری بود که نخست گردن زده شد و سپس به رگبار بسته شد.
مسئولان امنیتی ولایت زابل، داعش را عامل این جنایت معرفی کرده است. آمر امنیت این ولایت گفته است که افراد داعش پس از آنکه در جنگ با طالبان در ولسوالی ارغنداب شکست خورد، دست به چنین رویه زد. او افزود که شبه نظامیان داعش پس از انجام این عمل به کوهها فرار کرده است. منابع محلی نیز گفته، گروگان گرفته شدهها از سوی جنگجویان ازبکستانی به قتل رسیده که در حمایت از داعش و در کنار ملا منصور داد الله میجنگید. با این همه، آخرین خبرها میرساند که این هفت تن توسط داعش نه، بلکه از سوی جنگجویان طالب وابسته به ملا منصور داد الله کشته شده است. شام دیروز جنازههای قربانیان به ولایت غزنی منتقل شد.
قربانیان این حادثه غمانگیز را سه زن و چهار مرد تشکیل میدهند که به طرز وحشیانهای به قتل رسیدهاند. به روایت تصویرهای منتشر شده در شبکههای اجتماعی، گلوهای هر هفت نفر بریده شده و سپس اجساد شان با گلوله شکافته شده است. آنان که همه هزاره و ملکی اند، به تاریخ یک اکتوبر سال جاری از منطقه رسنه در ولسوالی گیلان غزنی ربوده شدند.
این حادثه غمناک در رسانهها و شبکههای اجتماعی بازتاب گستردهی را به همراه داشت. شماری از نمایندگان مردم در شورای ملی، عدم توجه جدی از سوی دولت برای آزادی گروگانها را عامل اصلی این جنایت دانستند.
عارف رحمانی، وکیل مردم غزنی در شورای ملی در صفحه فیسبوک خود نوشت: «در مجلس نمایندگان گفتم، در حضور اشرف غنی و به همه مسئولان امنیتی گفتم، در فیسبوک نوشتم که باید برای نجات گروگانها و نوامیس مان اقدام نظامی کرد. از حنیف اتمر خواستم که حداکثر واکنش دولت را برای نجات گروگانها میخواهم؛ اما حیف و صد حیف که گوشهای همگان کر بود، دلهایشان بیرحم و هیچکس اقدامی نکرد؛ و حالا تصاویری را در اختیار دارم که نمیتوان حتا نشرش کرد.»
احمد بهزاد، عضو مجلس نمایندگان گفته است: «از کنار جنایتی به این پیمانه نباید به سادگی گذشت و یا با این بهانه که هر روز در هر گوشهای از این سرزمین جنایت صورت میگیرد، آن را توجیه کرد… رها کردن چنین فجایع و عمل نکردن دولت به وظایفاش به جدیتر شدن جنایتکاران از یکسو و اقدامات تلافیجویانه از سوی دیگر خواهد انجامید. ناگفته پیداست که چنان وضعی همه را در کام فتنه و فاجعه خواهد برد.»
فعالان مدنی در قبال این جنایت از دولت و دولتمردان به شدت انتقاد کردند. خلیل پژواک در صفحه فیسبوک خود نوشت: «تنها ارگ، غنی، دانش و دوستم مسئول نیستند. عبدالله با محمدخان و محقق نیز به اندازهی پنجاه درصد سهم شان در حکومت مسئول این جنایت اند. طرف ما حکومت است و حامد کرزی و دار و دستهاش که طالبان را برادر ناراضی میگفتند و برای انتقال جسد شان هلیکوپتر میفرستادند. همه، به اندازههای متفاوت، عامل کشته شدن هفت انسان بیگناه این سرزمین اند.»
منابعی از ولسوالی جاغوری گفته است که مردم به رسم اعتراض به این جنایت، اجساد قربانیان را به کابل منتقل میکنند.
برخی سیاستمداران افغانستان نیز بر عدم توجه نهادهای مسئول دولتی صحه گذاشته اند. سرور دانش، معاون دوم ریاست جمهوری گفته است: «بدون شک مسئولیت هر حادثهای پیش از هر نهادی به دوش اداره محلی و نهادهای امنیتی کشور است. متأسفانه علیرغم تلاشهای گستردهای که در روزهای اول واقعه گروگانگیری زابل صورت گرفت، هیچ دستآورد قابل توجهی در زمینه آزادی گروگانها بدست نیامد. اگر آن جدیت روزهای اول ادامه مییافت و با دشمنان قسم خورده مردم افغانستان برخوردهای جدی صورت میگرفت، شاید امروز ما شاهد این جنایت وحشیانه نبودیم.»
محمد کریم خلیلی، معاون سابق رییس جمهوری در صفحه فیسبوک خود نوشت: «زمان زیادی برای رهایی و نجات این افراد وجود داشت؛ اما دولت، بدون شک، به مسئولیت و مکلفیت خود در این زمینه، عمل نکرد. در نتیجهی این کوتاهی و اهمال، سرانجام امید و انتظار خانوادههای گروگانها و ملت افغانستان، برآورده نشد و این افراد به فجیعترین شکل به قتل رسیدند.»
امر الله صالح، رییس پیشین امنیت ملی افغانستان گفته است: « آیا امکان ندارد از انتقال دهندگان اجساد پرسید که شما این اجساد را در کجا بدست آوردید، از کی تسلیم شدید، در چه حالت تسلیم شدید، در ساحه چه خبر است. پذیرفتن این که در عقب این قتلها داعش است و چند تا ریش سفید حیثیت سازمان بیطرف و خیریه را برای انتقال اجساد دارند هیچ سوالی را پاسخ نمیدهد. هیچ معمایی را حل نمیکند.»
کمیسیون مستقل حقوق بشر این جنایت را محکوم کرده است. در اعلامیهی این کمیسیون آمده است: «قربانیان این فاجعهی انسانی، گروگانها و افراد غیرنظامی و بیگناهی بودند که چندی قبل توسط مخالفان مسلح دولت از مسیر راه در منطقه دشت دالان از مربوطات ولسوالی گیلان ولایت غزنی، گرفتار شده بودند.»
کاربران شبکههای اجتماعی در پی این جنایت انتقادهای شدیدی را بر دولت وارد کردند. رضا فرزام، استاد دانشگاه در فیسبوک خود نوشت: «سکوت ارگ در برابر حادثه خونین سربریدن مسافرین جاغوری، شرمآور است. در جریان یک سال گذشته، موضعگیریها و عملکردهای ارگ ریاست جمهوری، به روشنی نشان داده است که برای ارگ، سرنوشت یک بخش کلان مردم افغانستان هیچ اهمیتی ندارد. ارگ، به طرز برهنه و بیشرمانه در خط قومی عمل میکند. از استخدامهای قومی گرفته تا موضعگیریهای که از آدرس ارگ ریاست جمهوری در موارد مهم منتشر میشوند، همه نشان میدهد که ارگنشینان، عملا قومی رفتار میکنند و این بزرگترین تهدید برای افغانستان است، نه وحشیهای طالب!»
حسن رضا یوسفی، وکیل مردم غزنی در شورای ملی در صفحه فیسبوک خود نوشت: «مرا ببخشید که نتوانستم کاری کنم، چون وقتی تصمیم گرفتیم و از مسیر راه قرباغ برای دفاع از مردمم لباس رزم پوشیدیم و عملاً با عبور از این مسیر خطرناک برای مبارزه آمادگی گرفتیم و خطر مرگ را با گوشت و پوست خویش احساس نمودیم و آمادگی جام شهادت را گرفتیم، هیئت صلح از کابل فرستاده شد و دست و پای مان را بست و صلاحیت مان را نیز سلب نمود، و متأسفانه تعدادی مردم محل نیز همگام با ایشان حتا اجازه صحبت را در شروع جلسه از من گرفتند.»
قبل از وقوع این رویداد، هیئتی متشکل از نمایندگان مردم و دولت به ولسوالی جاغوری رفت که در نتیجه آن اسیران مردم جاغوری با گروگانان ولسوالیهای همجوار به مبادله گرفته شد، مبادلهی که در آن مردم جاغوری اسیرانی را که گرفته بودند، بدون هیچ صدمهای تحویل دادند، اما مسافران گروگان گرفته شدهی خود شان را با گلوهای بریده پس گرفتند.
کاربران شبکههای اجتماعی و اغلب مردم که حتا دسترسی به فضای مجازی ندارند، وقتی خبر فیصله هیئت اعزامی صلح به جاغوری را شنیدند، حالا این هیئت را عامل اصلی این رویداد میدانند.
شماری نیز رهبران قومی هزارهها را مقصر اصلی این رویداد دانستهاند. اسلم جوادی در صفحه فیسبوک خود نوشت: «هزارهها اینک، به لطف رهبران سیاسی و قومی خویش، در موقعیت تناقضآمیزی قرار دارند که هم در حکومت شریک اند و هم در حکومت نیستند.»
تصاویر پروفایلهای کاربران شبکههای اجتماعی پس از این رویداد اغلب رنگ ماتم بهخود گرفته است. شبکههای اجتماعی پس از انتشار خبر این رویداد، مملو از تصاویر گلوهای بریده است. همچنین مردم و بهویژه دادخواهان مصمم اند تا جنازهها را در صورت لزوم حتا با پای پیاده به کابل انتقال دهند.
داوود ناجی، رییس مؤسسه تحقیقات و مطالعات اجتماعی افغانستان در صفحه فیسبوک خود نوشت: «اگر کابل را با اعتراض نشورانیم، یعنی مردهایم. تحمل حکومتی که حاصلش برای ما فقط سربریدن و گروگانگیری باشد، بزرگترین ننگ تاریخ است.»
پس از اعتراضهای گسترده بهخاطر سکوت ارگ در قبال این جنایت، رییس جمهور غنی نیز ظهر دیروز با نشر اعلامیهی این رویداد را محکوم کرد. محکومیت؛ سنت فرسودهی که طی 14 سال اخیر در پی هر رویدادی همیشه تکرار شده، ولی هیچ نتیجهای در پی نداشته است. علاوه بر این، بهنظر میرسد نه تنها حکومت توجه جدی به منظور رهایی گروگانها ازخود نشان نداده بلکه اکنون تلاش میکند تا مانع انتقال اجساد قربانیان این حادثه المناک به کابل شود.
گفته میشود دولت تلاش دارد تا کشته شدهها را به جاغوری منتقل و در همانجا دفن کند؛ اما فعالان مدنی، مردم و رسانهها از این روش دولت انتقاد کردهاند. آنان تصمیم گرفتهاند تا جنازهها را به کابل منتقل کرده و اجساد قربانیان را در برابر چشم سران حکومت بگذارند.
به نظر میرسد حکومت از عریان شدن هفت گلوی بریده شده در برابر ارگ میترسد. مسئولان حکومت وحدت ملی میدانند که عریان شدن گلوی این هفت نفر میتواند ارگ را بلرزاند.