در پانزده سال گذشته شاید کم‌ترخبر الهام‌بخش و امیدوار‌کننده از ولایت جنوبی قندهار که به مرکز ظهور گروه طالبان نیز مشهور است، منتشر شده باشد. اما روز پنج‌شنبه (28سرطان) برخلاف انتظار؛ 100 تن از دختران قندهاری در میان انبوهی از دشواری‌های ناشی از تهدید طالبان و افکار سنتی مردم محل، در مرکز ولایت فراغت‌شان را از مکتب جشن گرفتند. صبح آن روز دخترانی که سال‌ها درد محرومیت و ممانعت از رفتن به مکتب را کشیدند، با شور و هلهله آماده‌ی برگزاری جشنی شدند که در آن صدها نفر به شمول والی ولایت قندهار شرکت کرده بودند.
دختران که تازه از مکتب فارغ شدند، از دو مکتب در مرکز شهر قندهار در لیسه زرغونه دورهم جمع شدند تا این موفقیت‌شان را با خوشی تجلیل کنند. 12 سال آموزش در مکتب آن هم در سایه‌ی حاکمیت طالبان، گروهی که مکتب را مایه‌ی فساد می‌پندارند، برای هر شهروندی به ویژه برای دختران کار آسانی نیست. اما دختران در قندهار با قبول تمام این دشواری‌ها به رفتن شان به مکتب ادامه دادند تا سرانجام فراغت شان را جشن گرفتند. در این محفل دخترانی که تشنه‌ی علم و دانش اند، شعری معروف سعدی ـ چو شمع از پی علم باید گداخت| که بی‌علم نتوان خدا را شناخت ـ را روی یک پارچه‌ی نوشتند تا به پدران و مادران قندهاری بفهمانند که بدون علم و دانش شناخت خداوند نیز ممکن نیست.
داود احمدی، سخن‌گوی والی قندهار می‌گوید که در مراسم فراغت دختران از مکتب، زلمی ویسا، والی این ولایت با هیأتی همراهش به منظور تشویق و حمایت از آموزش و پرورش دختران شرکت کرده بود. قندهار از مناطقی به شمار می‌رود که بیشتر کودکان به ویژه دختران از رفتن به مراکز آموزشی و مکاتب در آن ممنوع هستند. داود احمدی، سخن‌گوی والی قندهار به اطلاعات روز گفت که وضعیت معارف نسبت به چند سال گذشته در این ولایت بهبود یافته است. او افزود که تلاش‌ها برای بازگشایی مکاتب در مناطق ناامن این ولایت جریان دارد تا کودکان از نعمت علم ودانش محروم نشوند.
مسوولان ریاست معارف این ولایت نیز می‌گویند که در این اواخر حضور دختران در مکاتب افزایش یافته است. عبدالقادر پیوستون، رییس معارف ولایت قندهار گفت که در سال 1397 بیش از 5 هزار دانش‌آموز از مکاتب این ولایت فارغ شدند که از این میان 700 تن آن را دختران تشکیل می‌دهند. آقای پیوستون تأکید کرد که هفته‌ی گذشته 100 تن از دختران در لیسه زرغونه در شهر قندهار فراغت‌شان را جشن گرفته بودند که مورد حمایت گسترده‌ی مردم قرار گرفت. در ولایت قندهار هم‌اکنون 351 مکتب فعال است که در آن حدود 350 هزار دانش‌آموز مصروف آموزش هستند. به گفته‌ی آقای پیوستون از 17 ولسوالی قندهار در سه ولسوالی آن هیچ مکتبی وجود ندارد. اما ریاست معارف قندهار برای کودکان که در مناطق ناامن این ولایت به مکاتب رفته نمی‌توانند خواب‌گاهی را که ظرفیت بیش از 300 نفر را دارا است به ارزش 62 میلیون افغانی ساخته است.
سخن‌گوی والی قندهار نیز گفت که قرار است خواب‌گاه دیگری برای دختران دانش‌آموز نیز ساخته شود. کودکان در ولسوالی‌های ناامن ریگستان، شورابک و غورک قندهار از رفتن به مکتب محروم هستند. رییس معارف قندهار گفت که این خواب‌گاه تا چند ماه دیگر تکیمل و به بهره‌برداری سپرده خواهد شد. قندهار از ولایت‌های گرم‌سیر افغانستان میباشد و آغاز سال تعلیمی در آن 15 ماه سنبله است. رییس معارف قندهار می‌گوید که سال گذشته 54 هزار دانش‌آموز جدید‌الشمول به معارف پیوسته که 16 هزار آن دختران هستند. او ابراز امیدواری می‌کند که در شروع سال تعلیمی امسال نیز حضور دختران گسترده باشد.
آقای پیوستون می‌گوید که سال گذشته فعالان جامعه‌ی مدنی در همکاری با جمعی از فرهنگیان قندهار، کمپاین گسترده‌ی را برای رفتن کودکان به ویژه دختران به مکاتب در مرکز و ولسوالی‌های قندهار راه‌اندازی کرده بودند که این برنامه خیلی موثر واقع شده است. به گفته‌ی وی هم اکنون اکثریت خانواده‌ها به این باور رسیدند که دختران همانند پسران شان باید به مکتب بروند و بیاموزند. پیوستون افزود که در مکاتب ولایت قندهار 8 هزار آموزگار به شمول700 آموزگار زن مصروف آموزش هستند.
در جامعه‌ی زن‌ستیز و سنتی افغانستان آموزش دختران همواره یکی از موضوعات جدی بوده است. اکثریت خانواده‌ها هنگامی که دختران شان به سن بلوغ رسید، مانع رفتن آنان به مکتب می‌شوند. پیش از این عبدالقادر پیوستون، رییس معارف قندهار گفته بود که 95 درصد دخترانی که در این ولایت برای ورود به مکتب نام‌نویسی می‌کنند از ادامه‌ی آموزش در دوره‌ی متوسطه و عالی باز می‌مانند.