بر اساس آمارهای رسمی دولت افغانستان، بیش از سه میلیون کودک از رفتن به مکتب محرومند و نیمی از مکاتب این کشور ساختمان ندارد. خطر و ابعاد محروم ماندن جمعیت سه میلیون کودک از آموزش سبب نگرانی جدی نهادها و سازمان‌های بین‌المللی و دولت افغانستان شده است.
افزایش ناامنی، بی‌جاشدن از محل سکونت اصلی، ازدواج زیر سن، کمبود آموزگاران زن و امکانات آموزشی از چالش‌های بزرگ آموزش و پرورش در افغانستان است.
شماری از سازمانه‌ها و نهادی‌های بین‌المللی و حکومت افغانستان پروژه‌یی را روی دست گرفته که روی آموزش و پرورش 7 میلیون کودکی کار می‌کند. کودکانی که در سراسر افغانستان به‌ویژه در ولایت‌های که کمتر به خدمات آموزشی دسترسی دارند از رفتن به مکتب محروم شده‌اند.
بانک جهانی و صندوق بازسازی افغانستان 403 میلیون دالر را به‌منظور بهبود کیفیت آموزش و پرورش و توانمندسازی اقتصادی زنان در افغانستان کمک کرده است که از این میان 298 میلیون دالر آن به‌طور ویژه در بخش آموزش و پرورش زیر نام پروژه‌ی «اقراء» یا بهبود کیفیت معارف اختصاص داده شده است.
مقام‌های وزارت معارف کشور می‌گویند که از این مقدار پول در زمینه‌ی ارتقای ظرفیت آموزگاران، شمولیت کودکان محروم از آموزش به مکتب، بهبود نظام آموزشی و ساخت تعمیر برای مکاتب در سراسر افغانستان استفاده می‌شود.
تفاهم‌نامه‌ی این پروژه‌ی چهار صد میلیون دالری میان مقام‌های افغان، بانک جهانی و صندوق بازسازی افغانستان روز سه شنبه، اول عقرب در کابل امضا شد.
محمد‌همایون قیومی، سرپرست وزارت مالیه هنگام امضای این تفاهم‌نامه گفت که این مقدار پول در راستای توانمندسازی و آموزش زنان، کاهش فقر، رشد اقتصادی و افزایش درامد به افغانستان کمک می‌کند.
شوبهم چوهدری، رییس بانک جهانی نیز گفته است: «سرمایه‌گذاری روی نسل جدید افغان، تضمین دسترسی جوانان به‌خصوص دختران در تمام مناطق افغانستان به فرصت‌های آموزشی با کیفیت و از سوی دیگر تشویق و رشد ظرفیت‌های باالقوه‌ی زنان روستایی افغانستان از طریق راه‌اندازی و حمایت برنامه‌های توانمندسازی اقتصادی و اجتماعی برای آن‌ها، در حال حاضر می‌تواند دو ابتکار خیلی مهمی باشد که ما می‌توانیم در راستای تأمین و تحکیم یک آینده‌ی مصوون و مرفه برای افغانستان روی دست گیریم.»
این بسته‌ی کمکی در حالی به حکومت افغانستان صورت می‌گیرد که صندوق حمایت از کودکان سازمان ملل (یونیسف) در تازه‌ترین گزارشش گفته ناامنی و ادامه‌ی جنگ در افغانستان سبب شده است تا نیمی از کودکان این کشور مکتب نروند.
این نهاد اعلام کرده است که نصف کودکان بین سنین ۷ الی ۱۷ سال افغانستان که شمار آن حدود ۳.۷ میلیون نفر است از رفتن به مکتب محرومند.
کبیر حقمل، رییس نشرات وزارت معارف به روزنامه اطلاعات روز می‌گوید که پروژه‌ی بهبود کیفیت معارف، 7.30 میلیون کودک را در سراسر افغانستان زیر پوشش قرار می‌دهد. آقای حمقل می‌افزاید که در چارچوب این برنامه، روی توسعه‌ی مواد آموزشی، ساخت تعمیر برای مکاتب، آموزش دانش‌آموزان محروم از درس، کار می‌شود.
به گفته‌ی وی در سراسر کشور 3.7 میلیون کودک از رفتن به مکتب محرومند که رقم درشت آن را دختران تشکیل می‌دهند.
ساخت 6 هزار تعمیر مکتب در دو سال
بر مبنای این تفاهم‌نامه ساخت و تعمیر مکاتب در کابل و ولایت کشور از مسوولیت‌های وزارت احیا و انکشاف دهات و وزارت شهرسازی و مسکن است.
بر اساس آمار وزارت معارف، 50 درصد مکاتب افغانستان ساختمان ندارد و دانش‌آموزان در ساختمان‌های نمیه‌ویرانه، زیر خیمه و زیر سایه‌ی درختان درس می‌خوانند.
فریدون آژند، سخن‌گوی وزارت احیا و انکشاف دهات به اطلاعات روز می‌گوید که قرار است در چارچوب این پروژه به مدت دو سال شش هزار ساختمان جدید برای مکاتب ساخته شود. برای ساخت شش هزار ساختمان، 200 میلیون دالر از پروژه‌ی بهبود کیفیت معارف ـ‌که از سوی بانک جهانی تمویل می‌شود‌ـ اختصاص داده شده است. بیش از صد مکتبی را که در شهرها موقعیت دارد، وزارت شهرسازی و مسکن می‌سازد و بقیه مکتب‌هایی را که در ولایت‌ها موقعیت دارد، وزارت احیا و انکشاف دهات.
به گفته‌ی سخن‌گوی وزارت احیا و انکشاف دهات امسال دو هزار و 300 باب ساختمان مکاتب در 17 ولایت کشور و سال آینده سه هزار و 700 باب ساختمان دیگر در ولایت‌های باقی مانده ساخته می‌شود.
وزارت احیا و انکشاف دهات ساختمان‌های این مکاتب را از طریق شوراهای توسعه‌یی‌اش که در سراسر افغانستان فعال است، می‌سازد.
ناامنی همواره یکی از چالش‌های جدی تطبیق پروژه‌های توسعه‌یی در کشور بوده است، اما وزارت احیا و انکشاف دهات نگرانی‌یی بابت پروژه مکتب‌سازی ندارد. مقام‌های این وزارت می‌گویند که شوراهای توسعه‌یی این نهاد در ناامن‌ترین مناطق افغانستان فعالیت دارد.
عبدالروف ضیا، سخن‌گوی بانک جهانی در افغانستان می‌گوید که کمک برای بهبود وزارت معارف از مکلفیت‌های بانک جهانی در سراسر جهان است. آقای ضیا به روزنامه اطلاعات روز گفت که 298 میلیون دالر کمک بانک جهانی برای معارف افغانستان از طریق بودجه‌ی وزارت معارف به مصرف می‌رسد. او بیان داشت که از 298 میلیون دالر 100 میلیون آن از سوی اداره‌ی توسعه‌یی بین‌المللی گروه بانک جهانی، 100 میلیون دیگر آن از سوی صندوق بازسازی افغانستان و 98 میلیون دالر آن از سوی اداره‌ی مشارکت جهانی برای توسعه‌ی معارف، پرداخت می‌شود.
وزارت معارف مکلف است که این مقدار پول را تا پنج سال مصرف کرده و پروژه را تطبیق کند. وزارت مالیه، بانک جهانی، صندوق بازسازی افغانستان از تطبیق این پروژه نظارت می‌کند.